«...Πως τοποθετούνται οι προκάρδιες απαγωγές V1 και V2 στο στήθος του ασθενή προκειμένου να γίνει λήψη ηλεκτροκαρδιογραφήματος…;». Το παραπάνω ερώτημα μεταξύ άλλων, κλήθηκαν να απαντήσουν στις γραπτές εξετάσεις οι Ειδικευόμενοι Νοσηλευτές στα Νοσοκομεία. Αποτελεί το ερώτημα αυτό μια επιστημονική γνώση που παρέχεται στο Πανεπιστήμιο ή αποτελεί μια κλινική Νοσηλευτική πρακτική και δεξιότητα;
Η κυβέρνηση της Ν.Δ. διανύει το 4ο έτος της διακυβέρνησής της και έχει ήδη καταγράψει ένα θλιβερό απολογισμό, τόσο στην διαχείριση της πανδημίας, όσο και στη διάλυση του Δημόσιου Συστήματος Υγείας συνολικά. Δυστυχώς ο ίδιος θλιβερός απολογισμός καταγράφεται και στα ζητήματα της Νοσηλευτικής, καθώς άφησε έξω από το κάδρο της πολιτικής της όλα τα μεγάλα ζητήματα που την απασχολούν (βαρέα και ανθυγιεινά, μόνιμες προσλήψεις, ενιαίο κλάδο, μισθολογική αναβάθμιση κλπ) και οι μόνες παρεμβάσεις που τόλμησε, πέρα από τα χειροκροτήματα, ήταν η επανασύσταση του ΕΣΑΝ με καθυστέρηση 2 ετών, η νομοθέτηση του καθηκοντολογίου των Νοσηλευτών, και η επικαιροποίηση των Νοσηλευτικών ειδικοτήτων.
Σε ότι αφορά την επανασύσταση του ΕΣΑΝ τα αποτελέσματα του σε επίπεδο παραγωγής πολιτικής και προτάσεων είναι απογοητευτικά. Το ίδιο απογοητευτική και πρόχειρη ήταν η δύο φορές προσπάθεια νομοθέτησης του καθηκοντολογίου, που κατάντησε τελικά και πάλι κενού περιεχομένου απλά και μόνο για να καλύψει κάποιες ιδεολογικές εμμονές Αριστόπαιδων Νοσηλευτών. Τέλος σε ότι αφορά την θεσμοθέτηση των νέων Νοσηλευτικών ειδικοτήτων, τα αποτελέσματα των γραπτών εξετάσεων στην Ειδικότητα της Επείγουσας και Εντατικής Νοσηλευτικής με ποσοστά αποτυχίας > 40%, μαρτυρούν την αδυναμία της κυβέρνησης να σχεδιάσει στοιχειωδώς και να υποστηρίξει βασικές της επιλογές.
Τι φανερώνει αλήθεια αυτό το τραγικό αποτέλεσμα για Νοσηλευτές που μόλις τελείωσαν το Πανεπιστήμιο, αλλά και για όσους εργάζονται ήδη στις ΜΕΘ της χώρας. Για να απαντήσουμε στο ερώτημα θα χρειαστεί να κάνουμε δυο επισημάνσεις.
1η επισήμανση: Για πρώτη φορά γίνεται στην Νοσηλευτική μια δομημένη αξιολόγηση γνώσεων και δυνατοτήτων. 2η επισήμανση: To αποτέλεσμα της αξιολόγησης είναι πράγματι τραγικό και χρήζει ανάλυσης. Το επόμενο ερώτημα επομένως που θα πρέπει να απαντήσουμε είναι αν το πρόβλημα αυτό είναι ΔΟΜΙΚΟ ή ΣΥΓΚΥΡΙΑΚΟ (απλά έτυχε δηλαδή)
ΔΟΜΙΚΟ σημαίνει ότι είναι το αποτέλεσμα μιας κατάστασης που επικρατεί τα τελευταία 30 χρόνια στην Νοσηλευτική, τόσο στην εκπαίδευση που παρέχεται, όσο και στην άσκηση αυτής. Είναι αποτέλεσμα δηλαδή α) του επιπέδου των γνώσεων και δεξιοτήτων που λαμβάνει ο φοιτητής στο Πανεπιστήμιο που αποτελεί προϊόν της ποιότητας του Διδακτικού προσωπικού στο Νοσηλευτικό αντικείμενο (στις περισσότερες σχολές οι Καθηγητές δεν είναι Νοσηλευτές), των υποδομών και των εκπαιδευτικών μεθόδων, και β) του επιπέδου ποιοτικής άσκησης της Νοσηλευτικής στις δομές Υγείας της χώρας με το αντίστοιχο γνωστικό υπόβαθρο που εμπεριέχει ή άσκηση αυτής. Άρα, αν δεχτούμε ότι είναι ΔΟΜΙΚΟ το πρόβλημα, τότε αρμενίζουμε σίγουρα στραβά και μάλλον δεν είναι ο γιαλός στραβός, οπότε θα πρέπει να επανασχεδιάσουμε και να παρέμβουμε πριν είναι αργά τόσο στην εκπαίδευση (αυστηρά κριτήρια για Καθηγητές, θεσμικό πλαίσιο για την θεωρητική αλλά κυρίως για την πρακτική άσκηση των φοιτητών, με ένα σύγχρονο πρόγραμμα σπουδών κλπ), όσο και στην άσκηση της νοσηλευτικής στις Δομές υγείας, (δυνατότητα συνεχιζόμενης εκπαίδευσης, κρίσεις προϊσταμένων, αντικειμενική αξιολόγηση, κίνητρα προσέλευσης στο επάγγελμα, εφαρμογή πρωτοκόλλων, κλπ).
ΣΥΓΚΥΡΙΑΚΟ σημαίνει ότι δεν ευθύνεται το επίπεδο σπουδών και το μοντέλο άσκησης της Νοσηλευτικής στις δομές υγείας, αλλά κάτι πήγε αναπάντεχα στραβά στο πρόγραμμα των Ειδικοτήτων. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να τεθούν 2 ερωτήματα. Ερώτημα 1ο: Ήταν το πρόγραμμα πολύ καλά μελετημένο στο εύρος του και στην εφαρμογή του και αποσκοπούσε στην εκπαιδευτική αναβάθμιση και εξειδίκευση των Νοσηλευτών στην απόκτηση γνώσεων και κλινικών δεξιοτήτων…; Ερώτημα 2ο: Υπήρξε αξιολόγηση των εκπαιδευτικών μονάδων, αυστηρά κριτήρια επιλογής των Συντονιστών εκπαίδευσης και ένα δομημένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα με έγκαιρα προσβάσιμη από τους εκπαιδευόμενους ύλη αντίστοιχη της ειδικότητας και κλινική άσκηση προσαρμοσμένη στο είδος της Ειδικότητας..;
Αφού αναλογιστούμε πάνω στα 2 βασικά αίτια αυτής της αποτυχίας, είναι καιρός επιτέλους να πούμε κάποιες αλήθειες. Δυστυχώς και στραβά αρμενίζουμε, κι ο γιαλός είναι στραβός!!
Τα Δομικά προβλήματα της Νοσηλευτικής εξακολουθούν και υφίστανται τόσο στο επίπεδο της εκπαίδευσης, όσο και στον τρόπο που ασκείται η Νοσηλευτική στη χώρα μας και η κυβέρνηση ουδόλως ασχολήθηκε με αυτά. Η αναγκαία μεταρρύθμιση στις Νοσηλευτικές ειδικότητες ήταν βιαστική και πρόχειρη, βασίστηκε στην απόφαση της 11ης Ολομέλειας του ΕΣΑΝ του 2019 (που είχε άλλη φιλοσοφία), την οποία την προσάρμοσε βιαίως για να καλύψει τα κενά της στελέχωσης στα νοσοκομεία για την αντιμετώπιση της Πανδημίας. Ούτε δομημένο πρόγραμμα υπήρξε, ούτε κατάλληλο εκπαιδευτικό υλικό, ούτε αξιολόγηση μονάδων έγινε, ούτε αξιολόγηση συντονιστών (οι περισσότεροι συντονιστές ήταν Αριστόπαιδες, κάποιοι δε εξ’ αυτών αποσπάστηκαν και από τα κλινικά τους καθήκοντα). Μοιραία το αποτέλεσμα του προγράμματος όπως φάνηκε και από τις εξετάσεις ήταν αποτυχημένο.
Και στις δύο περιπτώσεις που εξετάσαμε παραπάνω, δηλαδή στην περίπτωση που το αίτιο είναι ΔΟΜΙΚΟ και στην περίπτωση που είναι ΣΥΓΚΥΡΙΑΚΟ, ΔΕΝ ΦΤΑΙΝΕ ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΟΙ. Στην πρώτη περίπτωση είναι η δική μας εικόνα στον καθρέπτη, και στην δεύτερη περίπτωση είναι τα θύματα των κυβερνητικών επιλογών. Οι Ειδικευόμενοι Νοσηλευτές ανταποκρίθηκαν και πήραν ΑΡΙΣΤΑ στην αντιμετώπιση της πανδημίας και κάλυψαν τα κενά του συστήματος, Εκεί τους προόριζε η κυβέρνηση και οι χειροκροτητές της και σε αυτό πέτυχαν απόλυτα. Δεν τους ήθελαν εκπαιδευόμενους σε ένα δομημένο πρόγραμμα που θα έφερνε την επανάσταση στη Νοσηλευτική και θα αποτελούσε πραγματική μεταρρύθμιση.
Δεδομένου ότι το πρόγραμμα των Νοσηλευτικών Ειδικοτήτων συνεχίζεται, είναι άμεση η ανάγκη επανασχεδιασμού του, και αντί των φοιτητών, καιρός είναι να αξιολογηθούν οι κυβερνητικές επιλογές, αλλά και οι σύμβουλοι Αριστόπαιδες που θα πρέπει επιτέλους να σωπάσουν, μιας και εργαλειοποίησαν ένα σημαντικό θεσμό, προκειμένου να ρίξουν νερό στο μύλο του Κυβερνητικού αφηγήματος για την Υγεία.
Ο ΣΥΡΙΖΑ Π.Σ. είναι το μόνο κόμμα που έχει καταθέσει δημόσια συγκεκριμένο πρόγραμμα παρέμβασης στην Νοσηλευτική με 6 άξονες που αφορούν την στελέχωση, την μισθολογική αναβάθμιση, την δημιουργία Ενιαίου κλάδου, νέο θεσμικό πλαίσιο για την ΕΝΕ, άμεσες κρίσεις Προϊσταμένων, και προτάσεις για τα επαγγελματικά και επιστημονικά ζητήματα της νοσηλευτικής
Η υγεία είναι πολύ σοβαρό θέμα για να αφεθεί στα χέρια Ανίκανων και Αρεστών.
* Ο Δημήτρης Τζιάλλας είναι Νοσηλευτής, Πρ. Πρόεδρος ΕΣΑΝ (2016-2019)
