Αποστολή στη βόρεια Εύβοια
Φτάνοντας σ’ έναν προορισμό, η πρώτη εικόνα που αντικρίζεις είναι η ταμπέλα του. Η ονομασία της περιοχής με μαύρα γράμματα πάνω σ’ ένα λευκό φόντο με μπλε πλαίσιο πάνω και κάτω. Είναι μια εικόνα που έχουμε συνδέσει κατά κανόνα με την περιφέρεια, με τα καλοκαίρια μας, την αρχή των διακοπών μας. Αυτό συνέβαινε μέχρι πέρυσι τον Αύγουστο και με την Αγία Άννα Ευβοίας. Μια περιοχή που είχες να θυμάσαι μετά για την παραλία, το κάμπινγκ της, το πυκνό δάσος με τα πανύψηλα δέντρα και τα ψαροταβερνάκια στη σειρά.
Σήμερα οι αναμνήσεις από το παρελθόν σκοντάφτουν στην πραγματικότητα του παρόντος. Η ταμπέλα εισόδου στην περιοχή είναι μαυρισμένη από τις φλόγες που την τύλιξαν. Θα μπορούσε να είναι απλά ένα απομεινάρι της καταστροφής που ξέχασαν ν’ αντικαταστήσουν μέσα σ’ όλα τα άλλα που υπήρχαν για να γίνουν. Στην πραγματικότητα, όμως, λειτουργεί ως ένα σημείο στο οποίο καθρεφτίζεται όλη η αλήθεια για την κατάσταση που συνεχίζει να επικρατεί στη βόρεια Εύβοια.
Ένα σπίτι θέλει 80.000 ευρώ και δίνουν 15.000
Αδιαφορία, εγκατάλειψη, εμπαιγμός. Τις τρεις αυτές λέξεις βρίσκουν οι ντόπιοι για να περιγράψουν την πολιτική της κυβέρνησης τους 10 μήνες που ακολούθησαν μετά την πυρκαγιά. Είτε μιλάμε για τα δάση είτε για τα σπίτια που κάηκαν ή για τα αντιπλημμυρικά, το κυβερνητικό έργο εμφανίζεται αναντίστοιχο των αναγκών.
Ας ξεκινήσουμε από τη στέγη. Κατά την περιοδεία του Αλέξη Τσίπρα στην περιοχή την Πέμπτη που μας πέρασε υπήρξε συνάντηση με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, με ανθρώπους που βρίσκονται σε διαφορετική πολιτική θέση, αλλά δεν μπορούν ν’ αποκρύψουν την αλήθεια σε μια κοινωνία όπου όλοι γνωρίζονται μεταξύ τους.
Σε μια νησίδα με πλάτανους, απ’ όπου περνάει δίπλα ένα ποταμάκι, στο μοναδικό κυριολεκτικά σημείο με μαζεμένα δέντρα που διασώθηκε στο λιλιπούτειο χωριό Φαράκλα, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. άκουσε τον δήμαρχο Μαντουδίου - Λίμνης - Αγίας Άννας να του λέει ότι από τα 600 σπίτια που έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές μόλις τα 3 έχουν ανακατασκευαστεί! Από αυτά, τα 300 είναι κατεστραμμένα ολοκληρωτικά και τα 300 έχουν χαρακτηριστεί κίτρινα.
«Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στα κίτρινα, όπου η χαμηλή αποζημίωση των 144 ευρώ το τετραγωνικό δεν φτάνει για τίποτα. Ο μέσος όρος για ένα σπίτι 100 τ.μ. είναι στις 80-90.000 και η αποζημίωση είναι 15.000» είπε αρχικά ο δήμαρχος Γιώργος Τσαπουρνιώτης, για να παρατηρήσει στη συνέχεια ο Αλ. Τσίπρας ότι τα χρήματα δεν φτάνουν «ούτε για να μαζέψουν τα μπάζα».
«Με τα κόκκινα είχαμε ένα πρόβλημα επίσης με την Πολεοδομία. Τώρα βγήκαν οι άδειες κατεδάφισης. Εκεί η αποζημίωση είναι στα 800 ευρώ, με τις τιμές όμως όπως έχουν πάει στα ύψη δεν μπορούν να καλυφθούν τα ποσά που χρειάζονται. Δηλαδή, φανταστείτε ότι για ένα σπίτι 100 τ.μ. που θέλει 150.000 ευρώ το κράτος δίνει τα 80.000 ευρώ. Τα υπόλοιπα 70.000 ευρώ πού θα τα βρει ο άλλος; Οι τράπεζες δεν δίνουν δάνεια και οι άνθρωποι είναι σε απόγνωση. Για να πάρεις άτοκο δάνειο χρειάζονται κάποιες εγγυήσεις, εδώ οι περισσότεροι άνθρωποι είναι με χαμηλά εισοδήματα. Άλλος ήταν ρετσινάς που του κάηκε το εισόδημα, δεν έχει τίποτα, άλλος ήταν αγρότης, όπου ξέρετε τι ζητήματα υπάρχουν έτσι κι αλλιώς, επομένως τι να φτιάξουν οι άνθρωποι;»
Αποζημιώσεις όπως επί ΣΥΡΙΖΑ ζήτησε ο δήμαρχος
Ο Γ. Τσαπουρνιώτης ζήτησε να ισχύσει τουλάχιστον ό,τι συνέβαινε επί ΣΥΡΙΖΑ. «Να πάνε, δηλαδή, οι αποζημιώσεις για τα κίτρινα στα 500 ευρώ, όπως ήταν στη δική σας θητεία. Ξέρουμε ότι στην Κινέτα 500 ευρώ ήταν το τ.μ. η αποζημίωση και στα κόκκινα ζητάμε από τα 800 να πάει τουλάχιστον στα 1.000. Οι τιμές έχουν αναθεωρηθεί παντού. Το σίδερο από 80 λεπτά έχει πάει 1,65, το τσιμέντο από 80 λεπτά πήγε στο 1,20».
Δεν είναι, όμως, μόνο τα ίδια τα σπίτια, είναι και οι άνθρωποι που ζούσαν μέσα. «Οι περισσότεροι μένουν σε συγγενικά σπίτια γιατί εδώ πέρα όλοι γνωστοί και φίλοι είμαστε μεταξύ μας κι άλλοι με την επιδότηση ενοικίου έχουν πάει και μένουν αλλού. Κάποιοι έχουν φύγει τελείως κι όσοι είχαν εξοχικά δεν έχουν ξανάρθει».
«Δεν ζητάμε αποζημιώσεις για ιστορικούς λόγους, αλλά για λόγους επιβίωσης» σημείωσε ένας ηλικιωμένος κάτοικος, αφήνοντας αιχμή για την επιδότηση των 8.500 ευρώ στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ενώ στη συνέχεια εξέφρασε την αγωνία του για την πλήρη ερημοποίηση των χωριών τους.
Απ’ τη μεριά του, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. υπογράμμισε ότι «αυτό για το οποίο κρίνεται ο καθένας με θέση ευθύνης είναι για την αποτελεσματικότητά του. Στον τομέα της αποκατάστασης των πληγών στην Εύβοια εδώ και σχεδόν έναν χρόνο η κυβέρνηση έχει κριθεί ως προς την αποτελεσματικότητά της και δεν έχει πάρει καθόλου καλό βαθμό. Πρέπει να σταματήσουν τα μεγάλα λόγια, οι υποσχέσεις και οι επικοινωνιακές φιέστες, και να υπάρξει αποτέλεσμα».
Ξαναπλημμύρισαν την προηγούμενη εβδομάδα
Η κακοκαιρία Genesis υπενθύμισε με νέο καταστροφικό τρόπο ότι τα μέτωπα που απαιτούν παρέμβαση είναι πολλά. Τα χωριά στα οποία δεν είχαν γίνει καν τα στοιχειώδη πλημμύρισαν, όπως λένε οι ντόπιοι. Στην περίπτωση της Φαράκλας, όπου κάηκε το 90%-95% του δάσους, αν όχι το 100%, ελήφθησαν αρχικά μέτρα κι απετράπη η καταστροφή τον χειμώνα, όπως σημειώνει στην ΑΥΓΗ της Κυριακής η πρόεδρος του χωριού Θεοδώρα Κουζουβουνά.
«Εντάξει, η Περιφέρεια στην αρχή στο αίτημα που έκανα ανταποκρίθηκε αμέσως, έστειλε μηχανήματα, έγιναν καθαρισμοί σε σούδες και ποτάμια κι έφτιαξαν μια τάφρο στο βουνό επάνω για να συγκρατήσουν τα νερά. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι μπορεί να θεωρηθούν τα έργα αυτά αντιπλημμυρικά, με την έννοια ότι ήταν προσωρινά. Μας λένε ότι δεν μπορούν να κάνουν κάτι παραπάνω γιατί περιμένουν να γίνουν μελέτες. Τώρα όμως έχουν περάσει 10 μήνες».
«Στο χωριό μου η φωτιά περπάτησε»
«Στις λεκάνες απορροής είναι να γίνουν τα βαριά έργα κι εκεί δεν έχει πέσει ούτε 1 κυβικό μέτρο τσιμέντο» λέει ο Δήμος Τσελίκας, αντιπρόεδρος του αγροτοδασικού συνεταιρισμού Κοκκινομηλιάς, ενός μικρού επίσης χωριού στα ορεινά. Όπως μας τονίζει, σκόπιμα δημιουργείται η αίσθηση στην κοινή γνώμη ότι έχουν γίνει αντιπλημμυρικά μέσα από τις ενέργειες που έχουν πραγματοποιηθεί για τ’ αντιδιαβρωτικά (τα κορμοδέματα, δηλαδή, που φτιάχνονται για να μη φύγει το χώμα). «Με αυτά δεν εξασφαλίζεται η αντιπλημμυρική θωράκιση, αλλά βοηθιέται η αναγέννηση του δάσους, κρατώντας στο έδαφος τους σπόρους».
Για τον Δ. Τσελίκα το βλέμμα δεν πρέπει να είναι στραμμένο μόνο στο παρόν και στο μέλλον, αλλά και στο παρελθόν. «Έχουν περάσει 10 γεμάτοι σχεδόν μήνες, έχετε δει μήπως κανένα πόρισμα για το ποιος φταίει γι’ αυτήν την κατάσταση; Φτιάχτηκε ζώνη πάνω από το χωριό. Ρωτήστε τον δήμαρχο, υποστηρίχθηκε από την Πυροσβεστική Υπηρεσία; Σηκωθήκαν και φύγανε και κάνανε τον τροχονόμο» είπε απευθυνόμενος στον Αλ. Τσίπρα κατά τη διάρκεια της σύσκεψης που πραγματοποιήθηκε στο δημαρχείο Ιστιαίας - Αιδηψού. Εξηγώντας στην ΑΥΓΗ της Κυριακής τι ακριβώς συνέβη, μας είπε «ότι το χωριό το άφησαν να καεί. Η φωτιά περπάτησε μέσα. 22 από τα 60 σπίτια κάηκαν. Δεν έριξαν ούτε μια στάλα νερό».
Ξανά χωρίς αντιπυρική προστασία
Ένα δέντρο που, ενώ έχει καμένο φλοιό, πετάει βλαστό. Επιφάνειες ολόκληρες όπου κάηκαν δάση, αλλά στο χώμα πια δεν κυριαρχεί η στάχτη παρά πυκνές πρασινάδες με χόρτα είναι μερικές απ’ τις εικόνες που φέρνουν πάλι την ελπίδα στην Εύβοια ότι η όψη της θα γίνει όπως πριν. «Το κακό είναι ότι όλα αυτά τα χόρτα, τώρα τον Αύγουστο, θα ξεραθούν, άρα υπάρχει καινούργιος κίνδυνος για φωτιά κι ο κόσμος φοβάται ξανά» προειδοποιεί η Θεοδώρα Κουζουβουνά.
Σα να μην έμαθε από μια φωτιά που κατάφερε να σβήσει μόνο όταν κατέληξε στη θάλασσα, η κυβέρνηση συνεχίζει να μην λαμβάνει μέτρα. «Είναι 16 του μήνα και δεν έχουμε αντιπυρική προστασία» λέει επιβεβαιώνοντας την ανησυχία ο δασάρχης Σπύρος Ζίγκηρης. «Εμείς ως κάτοικοι έχουμε καθαρίσει τα οικόπεδά μας, θα πρέπει όμως να καθαριστούν επίσης οι αγροτικοί δρόμοι, οι δασικοί δρόμοι κι οι ζώνες προστασίας, ώστε όταν θα “πάρει”, να μπορεί να κοπεί και η φωτιά και να πάει και το πυροσβεστικό κοντά» τονίζει η πρόεδρος του χωριού. Βέβαια, τα χέρια λείπουν. «Είμαι 63 χρονών, με 37 χρόνια υπηρεσίας κι έχουμε μείνει 3 υπάλληλοι» προσθέτει με απογοήτευση ο Σ. Ζίγκηρης.
Ούτε ευρώ για μηχανήματα και μελίσσια, ενώ οι ρητινοπαραγωγοί περιμένουν ακόμα
«Δεν ήταν μόνο που χάθηκε αυτός ο φυσικός πλούτος. Ήταν η κτηνοτροφία, οι υλοτόμοι, η μελισσοκομία, οι ρητινοκαλλιεργητές κι ένας σωρός επαγγέλματα που βασίζονταν στο δάσος» λέει η Θ. Κουζουβουνά από τη Φαράκλα. Το χωριό της έχει φτάσει να μετρά μόλις 100 κατοίκους, οι περισσότεροι μεγαλύτερης ηλικίας. Ο κίνδυνος περαιτέρω ερημοποίησης είναι υπαρκτός και για το δικό της χωριό και για το χωριό του Δ. Τσελίκα, την Κοκκινομηλιά (λιγότερα από 70 άτομα) όπως και για πολλά ακόμη στα οποία οι εναπομείναντες μόνιμοι κάτοικοι κρατιούνται από τη δική τους θέληση και μόνο.
Η ίδια, αγρότισσα στο επάγγελμα, αναφέρει ότι με την πυρκαγιά κάηκαν οι καρποί της, οι αποθήκες της, τα μελίσσια, όπως και μηχανήματα. Για όλη αυτή την καταστροφή μέχρι σήμερα δεν έχει πάρει ούτε ευρώ. Στην ίδια μοίρα βρίσκονται και οι ρητινοκαλλιεργητές. «Λένε στους ρετσινάδες ότι θα μπουν σε πρόγραμμα στήριξης από τον Ιανουάριο και έχει πάει τώρα Ιούνιος» λέει ο Δ. Τσελίκας.
Την απόγνωση στις τάξεις των ρητινοπαραγωγών διαπίστωσε και ο Αλέξης Τσίπρας. «Εμείς πλέον καταστραφήκαμε, δεν υπάρχει αντικείμενο για δουλειά για τα επόμενα είκοσι, τριάντα χρόνια» του είπε ο πρόεδρος του σωματείου τους Βαγγέλης Γεωργαντζής.
Ένα λιγότερο προφανές, αλλά κρίσιμο πρόβλημα αντιμετωπίζουν και οι κτηνοτρόφοι, που δεν έχουν πού να πάνε τα ζώα τους για βοσκή. «Απαγορεύεται να μπουν στο δάσος για τα επόμενα πέντε με δέκα χρόνια, ώστε να μπορέσει πάλι αυτό να ν’ αναπτυχθεί» τονίζει η Θ. Κουζουβουνά.
Νέο δάσος με καμένους κορμούς δεν γίνεται
Από μόνη της η γη βοηθάει ώστε το δάσος να γίνει ξανά όπως ήταν. Για να γίνει όμως αυτό ομαλά, θα πρέπει να απομακρυνθούν τα καμένα δέντρα, επισημαίνει ο Δ. Τσελίκας. «Μιλάνε για νέο δάσος και στην ουσία το παλιό το δάσος δεν έχει κοπεί». Όπως εξηγεί, τα δέντρα αυτά με τον καιρό θα σαπίσουν και θα δημιουργήσουν μύκητες, με αποτέλεσμα να μην εξελιχθεί η αναγέννηση του δάσους όπως μπορεί και πρέπει.
Ούτε ευρώ για μηχανήματα και μελίσσια, ενώ οι ρητινοπαραγωγοί περιμένουν ακόμα
«Δεν ήταν μόνο που χάθηκε αυτός ο φυσικός πλούτος. Ήταν η κτηνοτροφία, οι υλοτόμοι, η μελισσοκομία, οι ρητινοκαλλιεργητές κι ένας σωρός επαγγέλματα που βασίζονταν στο δάσος» λέει η Θ. Κουζουβουνά από τη Φαράκλα. Το χωριό της έχει φτάσει να μετρά μόλις 100 κατοίκους, οι περισσότεροι μεγαλύτερης ηλικίας. Ο κίνδυνος περαιτέρω ερημοποίησης είναι υπαρκτός και για το δικό της χωριό και για το χωριό του Δ. Τσελίκα, την Κοκκινομηλιά (λιγότερα από 70 άτομα) όπως και για πολλά ακόμη στα οποία οι εναπομείναντες μόνιμοι κάτοικοι κρατιούνται από τη δική τους θέληση και μόνο.
Η ίδια, αγρότισσα στο επάγγελμα, αναφέρει ότι με την πυρκαγιά κάηκαν οι καρποί της, οι αποθήκες της, τα μελίσσια, όπως και μηχανήματα. Για όλη αυτή την καταστροφή μέχρι σήμερα δεν έχει πάρει ούτε ευρώ. Στην ίδια μοίρα βρίσκονται και οι ρητινοκαλλιεργητές. «Λένε στους ρετσινάδες ότι θα μπουν σε πρόγραμμα στήριξης από τον Ιανουάριο και έχει πάει τώρα Ιούνιος» λέει ο Δ. Τσελίκας.
Την απόγνωση στις τάξεις των ρητινοπαραγωγών διαπίστωσε και ο Αλέξης Τσίπρας. «Εμείς πλέον καταστραφήκαμε, δεν υπάρχει αντικείμενο για δουλειά για τα επόμενα είκοσι, τριάντα χρόνια» του είπε ο πρόεδρος του σωματείου τους Βαγγέλης Γεωργαντζής.
Ένα λιγότερο προφανές, αλλά κρίσιμο πρόβλημα αντιμετωπίζουν και οι κτηνοτρόφοι, που δεν έχουν πού να πάνε τα ζώα τους για βοσκή. «Απαγορεύεται να μπουν στο δάσος για τα επόμενα πέντε με δέκα χρόνια, ώστε να μπορέσει πάλι αυτό να ν’ αναπτυχθεί» τονίζει η Θ. Κουζουβουνά.
Νέο δάσος με καμένους κορμούς δεν γίνεται
Από μόνη της η γη βοηθάει ώστε το δάσος να γίνει ξανά όπως ήταν. Για να γίνει όμως αυτό ομαλά, θα πρέπει να απομακρυνθούν τα καμένα δέντρα, επισημαίνει ο Δ. Τσελίκας. «Μιλάνε για νέο δάσος και στην ουσία το παλιό το δάσος δεν έχει κοπεί». Όπως εξηγεί, τα δέντρα αυτά με τον καιρό θα σαπίσουν και θα δημιουργήσουν μύκητες, με αποτέλεσμα να μην εξελιχθεί η αναγέννηση του δάσους όπως μπορεί και πρέπει.
