Σήμερα το πρωί στις 9 η καρδιά του Σαΐντού Καμαρά χτυπάει στη Νίκαια και στο κτήριο της Ανεξάρτητης Αρχής Προσφυγών επί της οδού Θηβών. Εκεί όπου θα κατατεθεί προσφυγή κατά της πρωτοβάθμιας απόφασης ασύλου που εκδόθηκε από το Περιφερειακό Γραφείο Ασύλου Αλίμου και προβλέπει την απέλασή του στη Γουϊνέα, καθώς δεν του αναγνωρίστηκε ότι κινδυνεύει η ζωή του αν επιστρέψει, τη στιγμή που στο πολύπαθο παρελθόν του έχει υπάρξει κατ’ επανάληψη θύμα ενδοοικογενειακής βίας, διώξεων και διακρίσεων λόγω της άρνησής του ν’ ασπαστεί συγκεκριμένη θρησκευτική ταυτότητα.
Η δικηγόρος του, Νικολαία Τριανταφύλλου, τονίζει στην ΑΥΓΗ ότι η ακύρωση της απόφασης συνιστά μια δίκαιη και βάσιμη διεκδίκηση, δεδομένου ότι δεν ελήφθησαν υπ' όψιν σημαντικές πληροφορίες και γεγονότα κατά τη διενέργεια της προσωπικής συνέντευξης που προηγήθηκε, ενώ είναι ενδεικτικό ότι δεν υπήρξε καν αναφορά τους στην αιτιολόγηση του σκεπτικού. «Ο Σαϊντού δικαιούται την αναγνώριση στο πρόσωπό του διεθνούς προστασίας καθώς πληρούνται οι προϋποθέσεις για την αναγνώριση της ιδιότητας του πρόσφυγα, όπως ορίζεται στο άρθρο 1 α (2) της Σύμβασης της Γενεύης», σημειώνει.
«Ο Σαϊντού είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα της πορείας χιλιάδων ασυνόδευτων παιδιών», λέει η Γαρυφαλλιά Τσιάρα, υπεύθυνη του προγράμματος παιδικής προστασίας της International Rescue Committee Hellas - IRC Hellas, της οργάνωσης που φιλοξένησε τον Σαϊντού μέχρι να κλείσει τα 18. Όπως εξηγε,ί τα παιδιά αυτά, «μετά από τεράστιες δυσκολίες στη χώρα καταγωγής, στο ταξίδι και συχνά κατά την άφιξη στην Ελλάδα», καταφέρνουν μεν «να βρουν μια ασφαλή στέγη και να πλαισιωθούν από τους επαγγελματίες, κοινωνικούς λειτουργούς, εκπαιδευτικούς, ψυχολόγους, νομικούς, που έχουν ανάγκη», μόλις όμως κλείνουν τα 18 «και αφού πλέον πάνε χρόνια σχολείο, μιλούν καλά ελληνικά και έχουν ενταχθεί στην ελληνική κοινωνία, αναγκάζονται να αντεπεξέλθουν μόνα τους σε ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες (απουσία υποστηρικτικού πλαισίου, κακές συνθήκες διαβίωσης στα διαμερίσματα για νεαρούς ενήλικες κ.τ.λ.) ενώ επίσης, σε πολλές περιπτώσεις, λαμβάνουν απορριπτική απόφαση στο αίτημα ασύλου τους».
Έως δύο χρόνια πριν, το θεσμικό πλαίσιο έδινε περισσότερες δυνατότητες. Η κυβερνητική παρέμβαση που ακολούθησε ωστόσο αυστηροποίησε τις απελάσεις. «Μέχρι το 2020, ο Σαϊντού και κάθε αιτών/ούσα άσυλο -και ειδικά τα ασυνόδευτα παιδιά- είχαν δικαίωμα να αιτηθούν άδεια διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους, σε περίπτωση απόρριψης του αιτήματος ασύλου, με την παραπομπή από την αρμόδια Επιτροπή Προσφυγών. Σήμερα, η έλλειψη της παραπομπής στη νόμιμη μετανάστευση αντιτίθεται στο βέλτιστο συμφέρον του παιδιού και την κατάσταση της ψυχικής του υγείας σε περίπτωση επιστροφής του τελικά στη χώρα καταγωγής» αναφέρει η Ευτυχία Γεωργιάδη, υπεύθυνη του Τμήματος Προγραμμάτων της IRC.
Σήμερα η κυβέρνηση, πιεζόμενη απ’ το τεράστιο κύμα αλληλεγγύης και διαμαρτυρίας που εκδηλώθηκε, εκφράζει την πρόθεση ν’ ασχοληθεί. Μια ημέρα μετά την 25η Μαρτίου κι ενώ είχαν αρχίσει να μαζεύονται οι σημαίες στους δρόμους όπου παρήλασαν ο Σαϊντού πλάι-πλάι με τους συμμαθητές του, η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως ανέβασε ανάρτηση με την οποία έκανε γνωστό ότι θ’ αναλάμβανε δράση, μεριμνώντας για την ενίσχυση του φακέλου τού Σαϊντού. Η προσθήκη αφορά, όπως μας ενημέρωσε η δικηγόρος Ν. Τριανταφύλλου, «συστατική επιστολή από τον διευθυντή της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για τη συμμετοχή και απόδοσή του στο σχολικό περιβάλλον». Με αυτήν μέσα θα κατατεθεί σήμερα η προσφυγή και η απόφαση της Ανεξάρτητης Αρχής Προσφυγών θα γίνει γνωστή το λιγότερο σε δέκα ημέρες.
Δεδομένης της διάστασης που πήρε το θέμα υπάρχει -συγκρατημένα- η αισιοδοξία ότι ο Σαϊντού θα μείνει με τους συμμαθητές του και στη γειτονιά όπου έχει καταφέρει να ριζώσει. Όμως το πρόβλημα δεν εξαντλείται στον ίδιο. Υπάρχουν κάμποσοι ακόμη Σαϊντού με τους αγκώνες στα θρανία, το βλέμμα στον πίνακα και την καρδιά ανήσυχη για την επόμενη μέρα που ξημερώνει. Όπως λέει ακόμη στην ΑΥΓΗ η Ν. Τριανταφύλλου, «είναι τυχαίο πού γεννήθηκες, είναι τυχαίο πού μεγάλωσες, είναι τυχαίο ίσως και το ποιο θα είναι το τέλος του ταξιδιού και ποια θα είναι η νέα σου πατρίδα. Κανένας μας δεν επέλεξε να γεννηθεί στον ένα τόπο ή στον άλλον. Όταν είσαι παιδί, δεν μπορείς να επιλέξεις τίποτα, κάποια πράγματα είναι de facto. Αυτά είναι και δεν μπορείς να τ΄ αλλάξεις, αλλά τελικά… μπορείς να τ΄ αλλάξεις! Μπορείς να βρεις νέα πατρίδα! Το ελπιδοφόρο που κρατάω είναι ότι ήχησε πολύ ισχυρά το μήνυμα του Αγ. Δημητρίου, ξεκίνησε από μια πολύ μικρή σχολική κοινότητα και τελικά αντήχησε σε όλη τη χώρα».
Στο πλάι του όλοι εκείνοι που πίστεψε και τον πίστεψαν
Προτιμά να κάνει μιάμιση ώρα με τα μέσα για να πάει σχολείο στη γειτονιά που νιώθει γειτονιά του, ενώ οι συμμαθητές του μάζεψαν χρήματα για να είναι μαζί τους στην πενταήμερη και την ημέρα της παρέλασης είχαν τον νου τους για να τον προστατέψουν από ακροδεξιά στοιχεία
Οι σόλες των παπουτσιών του Σαϊντού λένε την αλήθεια για τους δρόμους που περπατά συχνότερα. Για τη γειτονιά που νιώθει γειτονιά του, για τους ανθρώπους που θέλει να βλέπει κάθε μέρα. Έτσι, παρ' ότι το τελευταίο διάστημα κατοικεί σε διαμέρισμα για άτομα άνω των 18 ετών στο κέντρο της Αθήνας, προτιμά να περνά τον χρόνο του στον Άγιο Δημήτριο. Εκεί που βρίσκεται το λύκειό του και οι φίλοι του. Προτιμά να κάνει ακόμη και μιάμιση ώρα με τα μέσα για να φτάσει παρά να μετεγγραφεί σε άλλο σχολείο.
Το δέσιμο που έχει αναπτυχθεί μεταξύ του ίδιου και του σχολείου του φάνηκε ιδιαίτερα την ημέρα της παρέλασης. «Βίωσα κάτι που δεν έχω ξαναζήσει προσωπικά», λέει στην ΑΥΓΗ η Δήμητρα Γεωργογιάννη, κοινωνική λειτουργός της International Rescue Committee Hellas (IRC), που τον ζει απ’ τα πρώτα του βήματα. «Είχαν φροντίσει να υπάρχει σπίτι ώστε να τον φυγαδεύσουν για να μην εκτεθεί σε δημοσιογράφους, την τελευταία στιγμή κατέβηκε στην παρέλαση. Είχαν φροντίσει να υπάρχει αυτοκίνητο στο τέλος της παρέλασης να τον παραλάβει, ενώ συμμαθητές του ήταν διασκορπισμένοι σε γωνιές ώστε αν εμφανιστούν ακροδεξιά στοιχεία, να ενημερώσουν άμεσα για να τον προστατεύσουν. Το παιδί ήταν πάρα πολύ στρεσαρισμένο αλλά και συγκινημένο».
Ενα ακόμη γεγονός που θα μείνει αξέχαστο σχετίζεται με την πενταήμερή του. «Δουλεύω επτά χρόνια στο προσφυγικό και δεν έχω ξαναδεί να μαζεύουν συμμαθητές και γονείς χρήματα για να πάει ένα παιδί πενταήμερη. Οπότε είχε την ευκαιρία και να μάθει Ιστορία γιατί τους πήγαν σε πολλούς αρχαιολογικούς χώρους και να δει καινούργιες πόλεις και παραέξω τι γίνεται. Κι εντάξει, η πενταήμερη είναι μια μοναδική εμπειρία έτσι κι αλλιώς για ένα παιδί στην Γ’ Λυκείου».
Ο Σαϊντού πάλεψε για την ένταξή του από την πρώτη ημέρα. «Στο σχολείο είναι επιμελής, δεν έχει πάρα πολλές απουσίες, πηγαίνει καθημερινά 8 με 2 και για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, απ’ τις 3 μέχρι τις 7, πήγαινε σ’ ένα εκπαιδευτικό σεμινάριο διερμηνείας που διοργάνωναν η UNICEF και ο ΟΑΕΔ. Μετά το σχολείο θα πάει βόλτα με τους φίλους του στον Άγιο Δημήτριο και το βράδυ θα γυρίσει νωρίς να ξεκουραστεί για να είναι έτοιμος για την επομένη».
Το μέλλον μπορεί να τον βρει διερμηνέα. «Μιλάει πολύ καλά τρεις γλώσσες, γαλλικά, ελληνικά και αγγλικά, και ξέρει και πάρα πολλές διαλέκτους απ’ την Αφρική». Μπορεί όμως να τον βρει και στον τουριστικό κλάδο. Το ζητούμενο είναι να μη τον βρει στο απόλυτο κενό. Εκεί που για λίγο υπήρξε απέναντί του μετέωρος, όταν βρέθηκε ναυαγός στ’ ανοιχτά της Καλύμνου ερχόμενος στην Ελλάδα.
Εκείνα όμως πέρασαν. Και για να μην ξανάρθουν τα χειρότερα που άφησε πριν μπει στη βάρκα, θα 'χει στο πλάι του πάλι όλους εκείνους που πίστεψε και τον πίστεψαν. Η υπόθεσή του άλλωστε έχει γίνει υπόθεση όλων, εξού κι η στάση εργασίας που έχει προκηρύξει σήμερα η ΕΛΜΕ Νότιας Αθήνας απ’ την αρχή των μαθημάτων μέχρι τις 11 το πρωί για να διευκολύνει την παρουσία μαθητών κι εκπαιδευτικών έξω απ’ το κτήριο στη Θηβών. «Ο Σαϊντού μένει εδώ!»
