Ίσως δεν είναι το πρώτο πράγμα που σου έρχεται στο μυαλό όταν σκέφτεσαι ένα νοσοκομείο. Πολλές φορές περνούν απαρατήρητες, καθώς στέκονται αποκαμωμένες στις γωνίες του ορόφου. Οι επισκέπτες τις προσπερνούν αναζητώντας αγωνιωδώς κάποιον από το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό που θα τους ενημερώσει για το πώς πάει ο δικός τους ασθενής. Ωστόσο, αν αυτές δεν μπουν πρώτες στους θαλάμους, με τη χλωρίνη συνέχεια στο χέρι, δεν μπορεί το νοσοκομείο να λειτουργήσει ούτε για ένα λεπτό. Kανένα χειρουργείο δεν θα ανοίξει, καμία κλινική δεν θα μπορεί να φιλοξενήσει ασθενείς.
Η «Χριστίνα» (το πραγματικό της όνομα είναι στη διάθεση της ΑΥΓΗΣ) είναι καθαρίστρια στον «Ευαγγελισμό» τα τελευταία 17 χρόνια. «Δεν μπορεί ένα νοσοκομείο να δουλέψει χωρίς την εμπειρία μας, είτε μιλάμε για κλινικές είτε για χειρουργείο είτε για οτιδήποτε. Θέλεις εμπειρία για να απολυμάνεις τέτοιους χώρους, από σένα εξαρτώνται οι άνθρωποι που νοσηλεύονται εδώ. Χωρίς εμάς δεν κάνουν ούτε δευτερόλεπτο στο νοσοκομείο, τα μικρόβια θα φτάσουν στο ταβάνι». Τη συναντήσαμε στο πόδι πριν από μερικές ημέρες, λίγα μέτρα πιο μακριά από την κεντρική πύλη του «Ευαγγελισμού». Δεν θέλει να μας δει κάποιος από τη διοίκηση γιατί «θα τη στοχοποιήσουν».
Εκτός από κουραστική, μια τέτοια δουλειά σε ένα νοσοκομείο μπορεί να γίνει και επικίνδυνη: η Χριστίνα έπαθε μόλυνση στο ένα μάτι και αναγκάστηκε να βάλει βαλβίδα για να βλέπει. Λόγω της φαρμακευτικής αγωγής, σε λίγο καιρό θα πρέπει να κάνει επέμβαση για καταρράκτη. Τον περασμένο Μάρτιο κόλλησε και κορωνοϊό αλλά, όντας εμβολιασμένη, το πέρασε ήπια, σε αντίθεση με τον σύζυγό της που ταλαιπωρήθηκε περισσότερο.
«Αν η δουλειά ήταν δύσκολη και επικίνδυνη πριν, με την Covid έχει αυξηθεί κατά 100%. Δεν σταματάς πουθενά από την ώρα που μπαίνεις μέχρι την ώρα που φεύγεις. Εγώ πριν δύο ημέρες είχα τρία δωμάτια με κορωνοϊό, σε καραντίνα. Έχεις δώδεκα δωμάτια σε μία κλινική και πρέπει να καθαρίσεις και αυτό το δωμάτιο. Μπαίνεις εκεί, μπαίνεις και σε όλα τα υπόλοιπα. Ντυμένες, βέβαια, από πάνω μέχρι κάτω» μας εξηγεί η «Ειρήνη» (ούτε αυτή ήθελε να μιλήσει με το κανονικό της όνομα), που έχει στην πλάτη της δώδεκα χρόνια παραπάνω δουλειάς στον «Ευαγγελισμό» από τη φίλη και συνάδελφό της. Οι δυο τους, όπως και οι περισσότερες συναδέλφισσές τους, δουλεύουν πάντα μία ώρα παραπάνω, απλήρωτη υπερωρία, γιατί αλλιώς δεν θα καλύπτονταν οι ανάγκες του νοσοκομείου.
Επισημαίνουν διαρκώς ότι δεν πρέπει να αναφέρουμε τα ονόματά τους. Καταλαβαίνεις από το βλέμμα τους ότι εργάζονται σε καθεστώς φόβου και ανασφάλειας.
Ο εργολάβος ξαναμπήκε ήδη από το παράθυρο
Η Ειρήνη θέλει περίπου έξι μήνες ακόμα δουλειάς για να βγει στη σύνταξη. «Αν χάσω τώρα τη δουλειά μου, τι θα κάνω, πού θα πάω; Δεν με παίρνει κανείς τώρα για δουλειά, το ίδιο φοβούνται και πολλές άλλες συνάδελφοι». Σε 19 ημέρες (31.12.21) επρόκειτο να λήξουν οι συμβάσεις ορισμένου χρόνου των περίπου 200 καθαριστριών του μεγαλύτερου νοσοκομείου της χώρας, συμβάσεις που είχαν υπογραφεί πριν από 3,5 χρόνια, κατ’ εφαρμογήν του θεσμικού πλαισίου που είχε υλοποιήσει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ (Ν. 4430/2016). Μέχρι τότε οι δύο καθαρίστριες που συναντήσαμε δούλευαν μέσω εργολαβικής εταιρείας. Μετά την 31η Μαρτίου (αφού ο υπουργός Υγείας έδωσε δυνατότητα για τρίμηνη παράταση στα νοσοκομεία), όταν αναμένεται να ξαναπάρει την καθαριότητα ο εργολάβος, κανείς δεν τους υπόσχεται ότι θα παραμείνουν στη θέση τους.
«Πώς είναι χωρίς τον εργολάβο; Αλλάζει η διάθεσή σου, νιώθεις πιο ελεύθερη, μπορούσες να μιλήσεις, τώρα σου δίνει ο εργολάβος τα παπούτσια και σου λέει σήκω φύγε, παρότι καλύπτουμε πάγιες και διαρκείς ανάγκες του 'Ευαγγελισμού'”.
Με τις Συμβάσεις Ορισμένου Χρόνου (ΣΟΧ) η Χριστίνα και η Ειρήνη συνήθισαν να πληρώνονται στην ώρα τους, για πενθήμερο εξάωρο φτάνουν τα 600 ευρώ καθαρά τον μήνα.
Τώρα απειλούνται με ανεργία ή επιστροφή στη «γαλέρα». Ήδη η εταιρεία "Αριάνθη Ηλία ΕΠΕ" έχει αναλάβει ένα κομμάτι της καθαριότητας με συνεργείο 20 ατόμων, αφού 20 ανεμβολίαστοι εργαζόμενοι στην καθαριότητα του «Ευαγγελισμού» τέθηκαν σε αναστολή. Δουλεύουν σε πολύ χειρότερες συνθήκες από τις καθαρίστριες που έχουν συμβάσεις ορισμένου χρόνου με το νοσοκομείο.
Η παροχή υπηρεσιών καθαριότητας από την εν λόγω εταιρεία κοστίζει στον «Ευαγγελισμό» 197.845 ευρώ για τρεις μήνες, δηλαδή αντιστοιχούν 3.297,000 ανά εργαζόμενο τον μήνα, όταν ο μισθός των 20 αυτών καθαριστριών δεν υπερβαίνει τα 600 ευρώ για εξαήμερη εργασία! «Αναρωτιόμαστε αν υπάρχει οικονομοτεχνική μελέτη που να δικαιολογεί μια τέτοια σπατάλη δημόσιου χρήματος για έναν μεσάζοντα» λέει η Χριστίνα. «Γιατί από τον Ιανουάριο να πετάξει έξω κι εμάς η διοίκηση, αφού κερδίζει το Δημόσιο από τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου;», η απορία που διατυπώνει καθώς βιάζεται να επιστρέψει στο νοσοκομείο. Ο φόρτος εργασίας τώρα που έχει φουντώσει ξανά η πανδημία δεν της αφήνει χρόνο για χάσιμο. Μέχρι πότε άραγε;
Τα νοσοκομεία, λένε οι δύο καθαρίστριες, δεν είναι εύκολο να αντικαταστήσουν εν μιά νυκτί το προσωπικό τους, καθώς οι ίδιες έχουν εκπαιδευτεί για τις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις, για την ασφαλή χρήση καθαριστικών καθώς και για τη διαχείριση υγειονομικών αποβλήτων.
Όφελος πάνω από 1 εκατομμύριο τον χρόνο χωρίς τον εργολάβο
Η "Αριάνθη Ηλία ΕΠΕ» φιγουράρει παντού στη Διαύγεια καθώς (έχει) προσφέρει υπηρεσίες (καθαριότητας αλλά και άλλες όπως η σίτιση) σε πολλά δημόσια νοσοκομεία («Ιπποκράτειο», ΚΑΤ, «Θριάσιο», «Ελπίς», «Ευαγγελισμός», «Σωτηρία» κ.ά.). Με το αζημίωτο, φυσικά.
Ο «Ευαγγελισμός» έδινε μέχρι και το 2016 στην εν λόγω εταιρεία 4.300.000 ευρώ τον χρόνο για μόλις 180 καθαρίστριες με μισθό 500-600 ευρώ. Όταν εκδιώχθηκε ο εργολάβος, το κόστος έπεσε στα 2.300.000 ευρώ για πολλές περισσότερες καθαρίστριες (280 αρχικά, σήμερα εργάζονται 196), οι οποίες είχαν σαφώς καλύτερες απολαβές και αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας.
Η σχετική οικονομοτεχνική μελέτη αποφαίνεται τεκμηριωμένα ότι το νοσοκομείο ωφελείται από τις προσλήψεις εργαζομένων με ΣΟΧ 4.975,14 ευρώ τον μήνα και 1.019.701,68 ευρώ τον χρόνο, σε σχέση με το κόστος ανάθεσης της καθαριότητας στην «Αριάνθη Ηλία ΕΠΕ».
Μετά τις 31.12.21 μια σειρά από νοσοκομεία που επί των ημερών της προηγούμενης κυβέρνησης είχαν απαλλαγεί από τέτοιου είδους αναθέσεις ετοιμάζονται να επαναφέρουν τους εργολάβους καθαριότητας, σίτισης, φύλαξης κ.λπ. στις δημόσιες δομές Υγείας, ενώ έχει αποδειχθεί (φυσικά, όχι μόνο στον «Ευαγγελισμό») ότι παρέχουν ακριβότερες υπηρεσίες και με χειρότερους όρους εργασίας και αμοιβής για τους εργαζόμενους.
Οι μαύρες αμοιβές των καθαριστριών
Ενώ πριν από περίπου τέσσερα χρόνια το μεγαλύτερο νοσοκομείο της χώρας ήταν «οδηγός» για την εκδίωξη των εργολάβων από το ΕΣΥ, σήμερα λειτουργεί ως ο «μπαμπούλας» για την αντίστροφη πορεία, όπως λένε στην ΑΥΓΗ η καθαρίστρια Ελένη Παγκράτη και ο Φοίβος Κακαβίτσας, τότε διοικητής του νοσοκομείου Κέρκυρας
Η επαπειλούμενη «επιστροφή» των εργολάβων έχει θορυβήσει τους εργαζόμενους στα πάνω από 70 νοσοκομεία όλης της χώρας, τα οποία, προλαβαίνοντας τα δικαστικά «μπλόκα», είχαν καταφέρει να διώξουν ορισμένες από τις εταιρείες που απομυζούσαν δημόσιο χρήμα κάνοντας απλώς τους μεσάζοντες.
Σε κάποιες περιπτώσεις οι εργαζόμενοι οργανώνουν τις άμυνές τους: η Ελένη Παγκράτη, πρόεδρος του σωματείου καθαριστριών στο Νοσοκομείο Κέρκυρας, ελπίζει σε μια δικαστική απόφαση που θα καταστήσει αορίστου χρόνου την ίδια και τους πάνω από 30 συναδέλφους της, οι οποίοι από τον Σεπτέμβριο του 2017 υπογράφουν διαδοχικές ατομικές συμβάσεις ορισμένου χρόνου.
«Φτιάξαμε κρυφά το σωματείο την εποχή του εργολάβου, της MyServices Security and Facility, διότι ήμασταν χάλια οικονομικά και εργασιακά, δεν τηρούσε καθόλου τη νομοθεσία, έδινε στο εξάωρο μόνο 380 ευρώ καθαρά (500 ευρώ στο οκτάωρο), αλλά δουλεύαμε 'μαύρα' 12 και 13 ώρες. Μέναμε απλήρωτες επί μήνες, δεν έδινε χαρτιά μισθοδοσίας, άλλα δήλωνε στην εφορία, δεν πλήρωνε τις αργίες, έβρισκε πάντα τρόπο να σε κλέβει» διηγείται στην «Α».
Μετά την εκδίωξη του εργολάβου «έβλεπες τον κόπο σου να αμείβεται, έπαιρνες τα χρήματα που πρέπει για το οκτάωρο, το επίδομα παιδιού, το ανθυγιεινό, μπορεί να έφτανες τα 800 ευρώ μισθό, χωρίς τα νυχτερινά και τις υπερωρίες, ανεβήκαμε κατά μέσον όρο από 300 ευρώ τον μήνα και πάνω η καθεμία χάρη στις ατομικές συμβάσεις με το νοσοκομείο». Ο μέσος μισθός έφτασε τα 1.100 ευρώ μεικτά τον μήνα.
Ο εργολάβος απασχολούσε το πολύ 30 άτομα, ενώ με τις ατομικές συμβάσεις το Νοσοκομείο Κέρκυρας προσέλαβε 41. Ήταν από τα πρώτα νοσοκομεία που κινήθηκαν γρήγορα για να εφαρμόσουν το νέο, τότε, νομοθετικό πλαίσιο.
«Αυτό που θέλαμε ήταν να βγαίνει η δουλειά και με τα λεφτά που εξοικονομήσαμε (30% ήταν το κέρδος του εργολάβου από τα χρήματα που δαπανούσε πριν από το 2017 το νοσοκομείο) αυξήσαμε κατά 10% το προσωπικό στην καθαριότητα, το οποίο έπαψε να είναι κακοπληρωμένο» εξηγεί ο Φοίβος Κακαβίτσας, διοικητής του Νοσοκομείου Κέρκυρας εκείνη την περίοδο.
Όπως πολλοί ομόλογοί του, συνάντησε τη λυσσαλέα αντίδραση και τις προσφυγές των εταιρειών στη Δικαιοσύνη με στόχο να ανασταλεί η διαδικασία σύναψης ατομικών συμβάσεων.
Πώς το Νοσοκομείο Κέρκυρας αιφνιδίασε τη MyServices
Όπως εξιστορεί στην «Α» ο Φ. Κακαβίτσας, τότε διοικητής του Νοσοκομείου Κέρκυρας, προχώρησε «απροειδοποίητα στις προσλήψεις των εργαζομένων Παρασκευή μεσημέρι, στις 15.9.2107, ώστε να είναι κλειστά τα δικαστήρια και να μην μπορεί να βγει προσωρινή διαταγή που θα τις 'πάγωνε'. Τα κάναμε όλα 'αθόρυβα' και γρήγορα διότι δεν θέλαμε να μας πάρει είδηση και ο επόπτης έργου της εργολαβικής εταιρείας.
Ολοκληρώσαμε τον διαγωνισμό μέσω ΑΣΕΠ πριν δικαστούν τα ασφαλιστικά μέτρα που είχε καταθέσει η MyServices και φέραμε προ τετελεσμένων το δικαστήριο, διότι, αν ακύρωνε τις ατομικές συμβάσεις με το προσωπικό, το Νοσοκομείο Κέρκυρας θα έμενε χωρίς καθαριότητα για 40 μέρες -τόσο θα χρειαζόταν για να γίνει διαγωνισμός για ανάληψη του έργου (ξανά) από κάποια εταιρεία».
«Μήπως οι εργολάβοι καθαρίζουν το νοσοκομείο ώστε να μην μολυνθούν οι άνθρωποι; Τον εργολάβο δεν τον βλέπεις ποτέ, βάζει έναν επόπτη έργου, κάθεται κάτω από το air condition και απλώς εισπράττει λεφτά! Εμείς καθαρίζουμε και αυτοί είναι οι μεσάζοντες.
Αλλά, αν δεν αμείβεσαι σωστά, δεν κάνεις και καλή δουλειά, δεν δουλεύει κανείς για 300 και 400 ευρώ -μιλάμε για μεγάλες γυναίκες που θέλουν να βγουν στη σύνταξη. Δεν κάθεσαι εκεί, προτιμάς να βρεις άλλη δουλειά αν δεν έχεις ελπίδα, εμείς μέχρι πρόσφατα είχαμε την ελπίδα των ατομικών συμβάσεων» αποτυπώνει γλαφυρά την κατάσταση η Ελένη Παγκράτη. Δηλώνει ότι με κάθε τρόπο η ίδια και το σωματείο θα αποτρέψουν το outsourcing στην καθαριότητα.
Η εξωφρενική σπατάλη που οδήγησε στην εκδίωξη των εργολάβων
Με την επάνοδο της Ν.Δ. άρχισε η «προεργασία» για την επαναφορά των εργολάβων στην καθαριότητα των νοσοκομείων, που σημαίνει την εκτόξευση των δημόσιων δαπανών καθαριότητας από ανεκπαίδευτους εργαζόμενους σε χώρους ύψιστης υγειονομικής κρισιμότητας
Αν έχεις τις κατάλληλες διασυνδέσεις, χρειάζεσαι απλά ένα γραφείο, μία τηλεφωνική γραμμή και ένα mail. Και αυτο-βαφτίζεσαι «εργολάβος» (καθαριότητας, σίτισης, ασφαλείας, η My Services κάνει μέχρι και απεντομώσεις!). Μόνο κατ’ όνομα, αφού όλη την ευθύνη για την αρμοδιότητα και τις συνθήκες εργασίας του «προσωπικού σου» την έχει το νοσοκομείο ή ο φορέας που έχει «νοικιάσει» τους εργαζόμενους αυτούς. Για παράδειγμα, η Αριάνθη Ηλία ΕΠΕ δεν έχει καν ιστοσελίδα, ενώ στο street view της Google (η εικόνα είναι από το 2019) δεν υπάρχει καν ταμπέλα στο σημείο όπου εδρεύει (Αχαρνών 471).
Νομικοί κύκλοι εξηγούν στην «Α» ότι οι εργολάβοι μοίραζαν μεταξύ τους τις «δουλειές». Για παράδειγμα η μία εταιρεία χτυπάει διαγωνισμούς μόνο στην 1η ΥΠΕ και η άλλη στην 5η κ.ο.κ., με αποτέλεσμα να μην λειτουργεί ο ανταγωνισμός. Αυτό, σε συνδυασμό με την απουσία ανώτατου πλαφόν του εργολαβικού ανταλλάγματος των δημοσίων συμβάσεων για την παροχή των υπηρεσιών αυτών, οδήγησε σε υπερβολική αύξηση του κόστους τους.
Tρανταχτή απόδειξη: Σύμφωνα με στοιχεία που συνέλεξε η «Α», το σύνολο των αγορών / δαπανών των νοσοκομείων του ΕΣΥ για το 2015 διαμορφώθηκε στα 1.556.599.790,90 ευρώ (φαρμακευτική δαπάνη, δαπάνη για υγειονομικό υλικό, δαπάνη για ορθοπεδικό υλικό, δαπάνη για αντιδραστήρια, δαπάνη για λοιπές κατηγορίες, μισθοδοσία επικουρικού προσωπικού και δαπάνη για υπηρεσίες με εξωτερική ανάθεση - outsourcing).
Το μεγαλύτερο ποσό της συνολικής δαπάνης απορρόφησε η φαρμακευτική, που διαμορφώθηκε στα 467.598.248,32 εκατ. ευρώ και αμέσως μετά ακολούθησε μικρή διαφορά ως προς τη φαρμακευτική, η δαπάνη των υπηρεσιών outsourcing που ανήλθε στα 413.779.162,93 εκατ. ευρώ!
Οι δαπάνες για υγειονομικό υλικό για το έτος 2015 διαμορφώθηκαν μόλις στο 65,84% (272.413.778,70 εκατ. ευρώ) των δαπανών για υπηρεσίες outsourcing. Το μεγαλύτερο ποσό και ποσοστό των δαπανών για υπηρεσίες outsourcing κατέλαβαν οι δαπάνες στην ασφάλεια - φύλαξη (10.640.983,87 ευρώ), οι δαπάνες στην καθαριότητα (79.374.498,02 ευρώ) και οι δαπάνες στην εστίαση (11.991.936,30 ευρώ).
Ενδεικτικό της «ανισορροπίας» στη διαμόρφωση των δαπανών των νοσηλευτικών ιδρυμάτων είναι ότι, σε αρκετές περιπτώσεις, οι δαπάνες των υπηρεσιών outsourcing, πιο συγκεκριμένα των υπηρεσιών καθαριότητας, υπερέβαιναν τις δαπάνες για υγειονομικό υλικό ή ακόμα και τη φαρμακευτική δαπάνη.
Για παράδειγμα στο Μαιευτήριο Αθηνών «Έλενας Βενιζέλου», όπου η δαπάνη για υγειονομικό υλικό υπολογίστηκε σε 807.677,22 ευρώ και η δαπάνη για υπηρεσίες καθαριότητας έφτασε το 1.177.316,64 εκατ. ευρώ. Στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής η φαρμακευτική δαπάνη ήταν 2.128.995,42 εκατ. ευρώ, ενώ η δαπάνη για υπηρεσίες καθαριότητας έφτασε τα 2.186.470,53 εκατ. ευρώ κ.ο.κ.
Αν, δηλαδή, έβγαινε από τη μέση (όπως και έγινε) το αντάλλαγμα που αποτελούσε το κέρδος του εργολάβου, θα μπορούσε να υπάρξει σημαντικό δημοσιονομικό όφελος. Παράλληλα τα δημόσια νοσοκομεία θα κατέβαλλαν το ίδιο ή και μικρότερο ποσό για την αγορά των απαραίτητων αναλώσιμων υλικών και το ίδιο ποσό που απαιτείται για την αγορά των παγίων στοιχείων (μη αναλώσιμων) του εργολάβου, το οποίο περιλαμβάνεται ούτως ή άλλως στο εργολαβικό αντάλλαγμα.
Τεράστιο το όφελος για τα δημόσια νοσοκομεία
Με αυτά τα δεδομένα η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ προώθησε, στα περισσότερα νοσοκομεία της χώρας, τις ατομικές συμβάσεις για την πρόσληψη προσωπικού στους τομείς της φύλαξης, καθαριότητας και σίτισης (βλέπε τα γραφήματα). Οι λίστες κατάταξης, η εξέταση των ενστάσεων και η τελική αξιολόγηση διεκπεραιώνονταν με τη συμβολή του ΑΣΕΠ.
Ως αποτέλεσμα αυξήθηκαν οι αμοιβές των εργαζομένων, σταμάτησε η καταστρατήγηση της εργατικής νομοθεσίας και κάθε νοσοκομείο εξοικονόμησε 25% µε 30% των δαπανών ετησίως. Υπολογίζεται ότι έγινε συνολική εξοικονόμηση περίπου 70 εκατ. ευρώ.
Απέναντι στις προσφυγές των εργολάβων το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάσισε (C-260/17), τον Οκτώβριο του 2018, ότι οι ατομικές συμβάσεις εργασίας στους τομείς αυτούς εξαιρούνται από την Οδηγία περί δημοσίων συμβάσεων, καθώς και ότι με την απόφαση των νοσοκομείων να συνάψουν ατομικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου δεν παραβιάζονται οι αρχές της ίσης μεταχείρισης, της διαφάνειας και της αναλογικότητας.
Η (πολιτική) επιλογή περιορισμού του outsourcing κρίθηκε συμβατή με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο.
Λόγω καθυστερήσεων και έλλειψης βούλησης όλων των διοικήσεων, η εκδίωξη των εργολαβικών εταιρειών δεν επεκτάθηκε στο σύνολο των νοσοκομείων.
Οι ατομικές συμβάσεις αποτέλεσαν, σύμφωνα με την προηγούμενη κυβέρνηση, ένα «μεταβατικό πλαίσιο» για να ξεπεραστούν οι ασφυκτικές μνημονιακές δεσμεύσεις. Γι’ αυτό και με την έξοδο από τα Μνημόνια οι νέοι οργανισμοί των νοσοκομείων θα σύστηναν ξανά τις καταργημένες θέσεις σε καθαριότητα, σίτιση και φύλαξη για να τις καλύψουν με μόνιμες προσλήψεις. Κάτι που όμως δεν έγινε μέχρι τις εκλογές του 2019.
Ορθάνοιχτες οι πόρτες για νέα λεηλασία δημόσιου χρήματος
Με την επάνοδο της Ν.Δ. στη διακυβέρνηση της χώρας άρχισε η «προεργασία» για την επαναφορά των εργολάβων. Με εγκύκλιο Κοντοζαμάνη τον Σεπτέμβριο του 2019 μειώθηκε ο χρόνος των συμβάσεων από δύο έτη σε ένα, ενώ τον Δεκέμβριο του 2019 παρατάθηκε το πλαίσιο έως 30.6.2020 μόνο σε όσους διαγωνισμούς για ατομικές συμβάσεις ήταν σε εξέλιξη.
Η πανδημία «υποχρέωσε» την κυβέρνηση Μητσοτάκη να δώσει παράταση στις ατομικές συμβάσεις έως 30.6.2021. Υπό την πίεση των κινητοποιήσεων των υγειονομικών, η κυβέρνηση παρέτεινε τις συμβάσεις έως 31.12.21.
Τους τελευταίους μήνες τα νοσοκομεία προχωρούν σε οικονομοτεχνικές μελέτες προκήρυξης για διαγωνισμούς αποκλειστικά με τη συμμετοχή εργολάβων, μιας και το θεσμικό πλαίσιο για τις ατομικές συμβάσεις έχει λήξει από τις 31.12.2019.
Ο δρόμος για την ολική επαναφορά του outsourcing είναι ανοιχτός (ακόμα και αν παραταθούν προσωρινά οι ατομικές συμβάσεις για μερικούς μήνες). Αυτό είναι το «ευχαριστώ» της κυβέρνησης Μητσοτάκη σε χιλιάδες εργαζόμενους που κράτησαν όρθια τα νοσοκομεία την περίοδο της υγειονομικής κρίσης.
Ακονίζουν τα μαχαίρια τους στο "σημείο μηδέν"
Το Νοσοκομείο Τρικάλων είναι το πρώτο που έκανε πράξη την εκδίωξη των εργολάβων. Το καλοκαίρι του 2016 η διοίκηση (Δ. Παρθένης) προχώρησε σε ατομικές συμβάσεις σε καθαριότητα, φύλαξη, σίτιση. Οι εργαζόμενοι απέκτησαν αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας, πληρώνονταν στην ώρα τους, έπαιρναν τα ρεπό τους, τις άδειές τους και το νοσοκομείο κέρδισε μηνιαίως 19.900 ευρώ μόνο στην καθαριότητα (δίνει 36.257,18 ευρώ σήμερα, ενώ με τους εργολάβους δαπανούσε 56.143,98 ευρώ) προσλαμβάνοντας μάλιστα διπλάσιο αριθμό καθαριστριών!
Εκεί που έγινε η αρχή λαμβάνει χώρα και το πισωγύρισμα: Τις επόμενες μέρες η διοίκηση του Νοσοκομείου Τρικάλων θα προχωρήσει σε έναρξη διαγωνιστικής διαδικασίας για την έλευση εργολάβων διώχνοντας 60 περίπου άτομα, τα οποία εργάζονται στην πρώτη γραμμή στις ιδιαίτερες συνθήκες της πανδημίας. Πισωγύρισμα στις εργασιακές σχέσεις, ιδιωτικοποίηση, οικονομική επιβάρυνση στους προϋπολογισμούς του νοσοκομείου.
Παράλληλα η 5η ΥΠΕ από το καλοκαίρι του 2021 προχώρησε σε παραχώρηση των υπηρεσιών σε εργολάβους για την κεντρική υπηρεσία και τα Κέντρα Υγείας και τις ΤΟΜΥ του νομού Τρικάλων βγάζοντας στην ανεργία 110 ανθρώπους.
Το ίδιο θα συμβεί (ή συμβαίνει ήδη) σε όλη τη χώρα: στη Χίο, σύμφωνα με τον διαγωνισμό που έχει προκηρυχθεί, το ετήσιο κόστος του ιδιώτη που θα αναλάβει την καθαριότητα (884.520 ευρώ) υπερβαίνει κατά πολύ το κόστος των ίδιων υπηρεσιών με προσωπικό του νοσοκομείου του νησιού.
Και για την περίπτωση αυτή, όπως και συνολικά για τα νοσοκομεία της χώρας, ο ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία ζητάει απαντήσεις στη Βουλή τονίζοντας ότι οι συμβασιούχοι εργαζόμενοι σε καθαριότητα, σίτιση και φύλαξη είναι απολύτως απαραίτητοι για τη στήριξη του ΕΣΥ, ειδικά σε μια περίοδο που βρισκόμαστε στο τέταρτο και άκρως πιεστικό για τα νοσοκομεία πανδημικό κύμα. Εις μάτην. Η αξιωματική αντιπολίτευση, όπως φαίνεται, μπορεί να περιμένει. Οι μόνοι που βιάζονται αυτές τις ημέρες είναι οι εργολάβοι.
Σεσημασμένοι (και) επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ - Ν.Δ.
Για το τι σημαίνει εργολαβικές εταιρείες θα αρκούσε απλά να θυμίσουμε ένα όνομα: Κωνσταντίνα Κούνεβα. Πριν και πέρα από τις μαφιόζικες πρακτικές, οι εταιρείες αυτές, που ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1990 να επεκτείνουν τη δραστηριότητά τους σε μεγάλο μέρος του Δημοσίου, είναι σεσημασμένες για την παραβίαση της εργατικής νομοθεσίας.
Σύμφωνα με έρευνα που διενεργήθηκε από το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ / ΑΔΕΔΥ το 2009, οι εργολαβικές αναθέσεις (outsourcing) λειτουργούν σε ένα πλαίσιο όπου κυριαρχεί η ευέλικτη μορφή απασχόλησης εργατικού δυναμικού χαμηλού κόστους, η οποία ενισχύει τους όρους της εργασιακής ανασφάλειας και της κοινωνικής αβεβαιότητας.
Στην ίδια έρευνα αποτυπώνεται σωρεία παραβιάσεων στην καταβολή των μισθών στα ωράρια εργασίας, στο πεδίο της κοινωνικής ασφάλισης, στα θέματα υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας, στις συνδικαλιστικές ελευθερίες, βλαπτικές μεταβολές στους όρους εργασίας, ενώ οι εργαζόμενοι υφίστανται ποικίλες μορφές πιέσεων, εκβιασμών και παρενοχλήσεων. Τα ίδια φαινόμενα καταγράφονται σε νέα έκθεση του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ (Μάρτιος 2011).
Ο συγκεκριμένος κλάδος εξακολουθεί να εμφανίζει εκτεταμένη παραβατικότητα, όπως προκύπτει από τις συγκεντρωτικές καταστάσεις του μητρώου παραβατών στους κλάδους της φύλαξης και του καθαρισμού. Ενδεικτικό είναι το 11386/29.7.2016 έγγραφο του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ).
Το εν λόγω έγγραφο αποδεικνύει την υψηλή παραβατικότητα των εταιρειών αυτών, οι οποίες κλήθηκαν από το 2013 έως το 2016 να καταβάλουν πάνω από 3.380.000 ευρώ για τα πρόστιμα που τους επιβλήθηκαν λόγω καταστρατήγησης της εργατικής νομοθεσίας. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των ελέγχων διενεργήθηκε την περίοδο που στη διακυβέρνηση της χώρας ήταν η Ν.Δ.
Παρ' όλα αυτά, η Ν.Δ. δεν φαίνεται να έχει κανέναν ενδοιασμό στο να επιτρέψει την επάνοδο των εργολάβων (και) στα δημόσια νοσοκομεία και άρα την επιστροφή σε καθεστώς «γαλέρας» όσων εργαζομένων προσληφθούν.