Γιώργος Μανιάτης / Πιστός δια βίου στη φιλοσοφία της πράξης
Ένα μικρό αφιέρωμα στον σπουδαίο στοχαστή και δάσκαλο Γιώργο Μανιάτη, που παρουσιάστηκε το Σάββατο 18 Νοεμβρίου 2023, στον 105,5 Στο Κόκκινο και την εκπομπή "Ένα Ντέφι που πάει παντού" με τον Στέλιο Ελληνιάδη.
Ο Γιώργος Μανιάτης ήταν ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών και ένας επιδραστικός, μαχόμενος μαρξιστής διανοούμενος. Ήταν ταυτόχρονα ένας πολύ αγαπητός άνθρωπος. Πέθανε αναπάντεχα την 1η Νοεμβρίου 2023, σε ηλικία 74 ετών.
Για έναν πολύ σπουδαίο άνθρωπο, από αυτούς που όταν φεύγουν δημιουργείται ένα πραγματικό κενό, ακόμη και για όσους δεν τον γνώριζαν, γιατί δημιουργούσε αντισταθμίσματα απέναντι στις διαλυτικές τάσεις της κοινωνίας, έκανε λόγο στην έναρξη της εκπομπής ο οικοδεσπότης Στέλιος Ελληνιάδης, δίνοντας τον λόγο στους καλεσμένους.
Την πολυδιάστατη προσωπικότητα του Γιώργου Μανιάτη, στον πυρήνα της οποίας ήταν η αγάπη για τους ανθρώπους και η προσπάθεια για την ανθρώπινη χειραφέτηση, υπογράμμισε ο γιος του, Γιάννης Ιόλαος Μανιάτης, εκπαιδευτικός και μουσικός ο ίδιος. Τόνισε πως όλες οι πτυχές του Γιώργου Μανιάτη -η εκπαιδευτική δραστηριότητά του και η στάση του ως παιδαγωγού, η πολιτική του δράση, η καλλιτεχνική του αναζήτηση μέσα από τη ζωγραφική και τη γραφή, η βαθιά αγάπη του για τη μουσική και γενικά για την τέχνη, η αγάπη του για το ποδόσφαιρο κ.λπ.- δεν ήταν διαφορετικά κεφάλαια ενός ανθρώπου αλλά στοιχεία που βρίσκονταν σε διαλεκτική σχέση, συνομιλώντας το ένα με το άλλο. "Η απόλαυση που μπορούσε να του δώσει ένας ποδοσφαιρικός αγώνας ήταν η ίδια κάποιες φορές με αυτή που μπορούσε να του δώσει ένα ωραίο συμφωνικό έργο ή μια επιτυχημένη διαδήλωση", ανέφερε χαρακτηριστικά ο Γιάννης Μανιάτης, ενθυμούμενος στιγμές της καθημερινής έκφρασης της προσωπικότητας του πατέρα του.
Στη συζήτηση άλλωστε δεν έλειψαν οι αναφορές στη μεγάλη αγάπη του Γιώργου Μανιάτη για την κλασσική μουσική, στην αγάπη του για τον Ολυμπιακό και τη Λίβερπουλ, αλλά και στη χαρακτηριστική φαινομενική νωχελικότητα των τρόπων του, σαν να μη βιαζόταν ποτέ, τη στιγμή που εσωτερικά παρέμενε βαθιά ανήσυχος για όλα γύρω του.
«Ήταν μια περίπτωση αυθεντικού αναγεννησιακού διανοούμενου, ένα είδος υπό εξαφάνιση», σημείωσε ο Λουκάς Αξελός, διευθυντής των εκδόσεων "Στοχαστής", φίλος και σύντροφος του Γιώργου Μανιάτη, που υπογράμμισε παράλληλα την κριτική σκέψη του και τον αντιδογματικό του χαρακτήρα. "Ο Γιώργος Μανιάτης υπήρξε πιστός δια βίου στη φιλοσοφία της πράξης. Ήταν μια από τις σπάνιες εκείνες περιπτώσεις όπου το σολωμικό 'με λογισμό και όνειρο' το έκανε και πράξη. Αποτυπώνεται ο λογισμός και το όνειρο στη ζωή του, στη συμπεριφορά του, στις σχέσεις του. Ήταν μια ασυνήθης για τα σημερινά στερεότυπα περίπτωση, μια περίπτωση ενός Έλληνα διανοουμένου που στάθηκε σε όλη του τη ζωή απέναντι στο κυρίαρχο συγκρότημα εξουσίας και δεν το υπηρέτησε ποτέ».
«Ο Γιώργος ήταν ένας άνθρωπος με μεγάλη εσωτερική ένταση» ανέφερε ο δημοσιογράφος Θανάσης Σκαμνάκης, φίλος του Γιώργου Μανιάτη και συνοδοιπόρος του στην μεγάλη περιπέτεια της Αριστεράς, που εξιστόρησε πώς βίωσαν οι δυο τους στα τέλη της δεκαετίας του '80 την μεγάλη αναστάτωση στον χώρο του Κομμουνιστικού Κόμματος. Σημειώνεται πως ο Γιώργος Μανιάτης είχε εκλεγεί ως μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ το 1982, από τη βάση του κόμματος, εκτός της πρότασης καθοδήγησης που είχε δώσει η ηγεσία. Αποχώρησε το 1989, στη μεγάλη διάσπαση του ΚΚΕ, αντιδρώντας στη συγκυβέρνηση, στη βάση μιας βαθιάς διαφωνίας με το κομμουνιστικό μοντέλο όπως διαμορφωνόταν και με την πολιτική έκφραση που έπαιρνε. Ως το τέλος της ζωής του, ο Γιώργος Μανιάτης συνέχισε να αναζητά και να συμβάλλει στο κομμουνιστικό ιδεώδες.
«Ο Γιώργος δίνει στην έννοια κομμουνιστής την κυριολεκτική της αξία. Ο ίδιος είχε πει σε μια ομιλία του ότι ο κομμουνισμός είναι μια συκοφαντημένη πια έννοια και είχε σκοπό -και η δράση του εκεί απέβλεπε- να δώσει σε αυτή την έννοια την ουσιαστική της σημασία" ανέφερε ο Θανάσης Σκαμνάκης και συμπλήρωσε: "Ο Γιώργος είχε επίγνωση του βάθους και της ποιότητας της ήττας που υπέστη η Αριστερά και το κομμουνιστικό κίνημα. Είχε πεποίθηση για την ανθρώπινη περιπέτεια, είχε βαθιά διαλεκτική σκέψη, είχε συνείδηση του πώς η δυνατότητα μπορεί να γίνει πραγματικότητα μέσω της δράσης των ανθρώπων. Έλεγε πως η ιστορία γίνεται, όταν ο εργαζόμενος άνθρωπος μπορεί να κάνει την ιστορία και μπορεί να την κάνει όταν είναι χειραφετημένος. Υπερασπιζόταν τη συνολική απελευθέρωση του ανθρώπου από τις ανάγκες του, από τις πιέσεις του, από τους καταναγκασμούς του, με βασικό οδηγό ότι η πραγματικότητα επιβεβαιώνει τη θεωρία και όχι η θεωρία την πραγματικότητα».
Για το πόσο ξεχωριστός υπήρξε ως πανεπιστημιακός δάσκαλος ο Γιώργος Μανιάτης μίλησαν, με σύντομες αναφορές, η πολιτική επιστήμονας Ελένη Τάκου, ο δημοσιογράφος Νίκος Μορφονιός και η δημοσιογράφος Γεωργία Ανάγνου, που υπήρξαν φοιτητές και φοιτήτριές του στο τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του ΕΚΠΑ και είχαν την ιδέα για την πραγματοποίηση του μικρού αυτού αφιερώματος στη μνήμη του. Τόνισαν πως ένας διανοητής αυτού του μεγέθους, άκουγε ουσιαστικά τους φοιτητές του, χωρίς ποτέ να τους κάνει να αισθανθούν εκείνοι μικροί, ενώ σημείωσαν και την τεράστια αγάπη που εκφράστηκε προς το πρόσωπό του μέσα από δεκάδες κείμενα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με την είδηση του θανάτου του, τη στιγμή που ο ίδιος απείχε από αυτά και δεν επεδίωκε καμία προβολή.
«Ίσως τελικά ο Μανιάτης απέδειξε ότι μπορείς να είσαι ο πιο σύγχρονος άνθρωπος, χωρίς ποτέ να χρησιμοποιείς αυτά που οι άλλοι θεωρούν ότι τους κάνουν σύγχρονους. Ο Γιώργος Μανιάτης θα είναι μαζί μας επ' άπειρον» ανέφερε κλείνοντας ο Στέλιος Ελληνιάδης.
