Χρήστος Χατζηιωσήφ / Η Τουρκία του Ερντογάν θυμίζει την Ιταλία του Μουσολίνι
Από την πλευρά της Τουρκίας υπάρχει διεκδίκηση μεγαλύτερης επιρροής όχι μόνο στον δικό μας χώρος του Αιγαίου και στην ΝΑ Μεσόγειο, όπως νομίζαμε τόσα χρόνια, αλλά διεκδικεί επιρροή που εκτείνεται σε όλη την Αφρική και στο μαλακό υπογάστριο της πρώην ΕΣΣΔ, όπως βλέπουμε στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Αυτό δεν οφείλονται σε μεγαλομανία ή παραξενιά του Ταγίπ Ερντογάν, αλλά σε στρατηγική επιλογή του άρχοντος κοινωνικού συνασπισμού στην Τουρκία, με μια στοχευμένη οικονομική ανάπτυξη που όχι μόνο στηρίζει αλλά και επιβάλλει αυτή την επιθετικότητα. Αυτά στην Ελλάδα πρέπει κάποτε να πάψουμε να τα σπρώχνουμε κάτω από το χαλί, πρέπει να τα δούμε. Εχουμε μια ελληνική περιχαράκωση σε έναν ευρωπαϊκό επαρχιωτισμό και, από την άλλη, την τουρκική παγκοσμιοποίηση.
Η Τουρκία είναι μέλος του G20, αυτό δεν σημαίνει όμως ότι είναι ανίκητη, έχει τρομερές εσωτερικές ανισορροπίες. Σύμφωνα με την κατάταξη του ΟΟΣΑ, η Τουρκία έχει τη δεύτερη χειρότερη ποιότητα ζωής από όλες τις χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ. Δηλαδή, η οικονομική ανάπτυξη και οι εσωτερικές αντιθέσεις οδηγούν σε επιθετικές κινήσεις, στην ανάληψη όλο και μεγαλύτερου πολιτικού ρίσκου.
Η κατάσταση μου θυμίζει τη σχέση της Ελλάδας με την Ιταλία στον Μεσοπόλεμο. Από το 1923, με τον βομβαρδισμό της Κέρκυρας, έως το 1940, η Ελλάδα είχε ν’ αντιμετωπίσει την πίεση σε όλα τα επίπεδα, διπλωματική, στρατιωτική, οικονομική, από την Ιταλία του Μουσολίνι, μια χώρα η οποία αναπτυσσόταν ραγδαία οικονομικά, αλλά είχε τεράστιες εσωτερικές ανισορροπίες, και η οποία κατέφευγε σε σχήματα όπως η αναβίωση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, όπως η προσπάθεια δημιουργίας μιας αποικιακής αυτοκρατορίας στην Αφρική, στη Λιβύη, στην Αιθιοπία κ.λπ. Τα οποία τελικά κατέρρευσαν.
Η πολιτική του κατευνασμού
Η σημερινή Τουρκία βρίσκεται σε παρόμοια κατάσταση. Φουσκώνει σαν διάνος, είναι επικίνδυνη… Το θέμα είναι τι κάνουμε από την ελληνική πλευρά. Οι πολλές διακηρύξεις, δηλώσεις, από την ελληνικη πλευρά, που έχουν σκοπό να κατευνάσουν τα πράγματα, κατά τη γνώμη μου, έχουν πρώτο αποδέκτη τους Ευρωπαίους εταίρους μας και τις ΗΠΑ, οι οποιοι μας λένε “βρείτε τα”. Αυτές όμως οι δηλώσεις εκλαμβάνονται και σαν υποχωρητικότητα και ενθαρρύνουν τις πιέσεις από την τουρκική πλευρά.
Αυτή η πολιτική του κατευνασμού είχε μια μεγάλη επιτυχία, την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ. Από την άλλη μεριά, βασιζόταν σε παρανοήσεις. Δεν γνωρίζαμε τις επιδιώξεις και τις επιθυμίες της άλλης πλευράς.
Είναι σημαντικό επίσης να δούμε ότι σε παλαιότερες εποχές είχαμε και συμμετοχή της κοινής γνώμης, είχαμε συλλογικότητες που ήθελαν τη συνεννόηση ανάμεσα στην ελληνική και την τουρκική κοινωνία. Είναι εκκωφαντική η απουσία τέτοιων πρωτοβουλιών σήμερα. Θυμηθείτε το Βραβείο Ιπεκτσί, τις συναυλιες Θεοδωράκη - Λιβανελί… Σήμερα, καταλαβαίνουμε ότι στην Τουρκία δεν μπορεί να εκφραστεί η κοινωνία. Σε μας υπάρχει η συνειδητοποίηση ότι κάποιες στρατηγικές επιλογές μας, της ελληνικής κοινωνίας, σε σχέση με την Ευρώπη, σε σχέση με το “ανήκομεν εις την Δύσιν”, δεν απέδωσαν αυτά που ελπίζαμε.
Η απάντηση στην τουρκική προκλητικότητα είναι η ενίσχυση του εσωτερικού μετώπου, η ενίσχυση της οικονομίας, που δεν μπορούμε να τα επιτύχουμε με τις συνταγες του παρελθόντος. Άρα πρέπει να δούμε πώς ενισχύουμε την κοινωνία και την οικονομία, ώστε να μπορεί να αντέχει στην πίεση και να είναι και ενδιαφέρων εταίρος για τους Ευρωπαίους. Το 1981 η Ελλάδα ήταν σημαντικότερος εμπορικός εταίρος για τη Γερμανία από την Τουρκία. Πρέπει να προβληματιστούμε.
Φινλαδοποίηση;
Φινλαδοποίηση σημαίνει ότι δεν ασκείς κάποια κυριαρχικά δικαιώματα. Δηλαδή, η σιωπηρή παραίτηση από τα 12 μίλια είναι φινλανδοποίηση. Οτι δεν γίνονται έρευνες για πετρέλαιο ανατολική της Θάσου, ουτε στα ελληνικά χωρικά ύδατα, είναι φινλανδοποίηση. Ή νοτίως της Κρήτης -- είναι φινλανδοποίηση.