Tο πολυνομοσχέδιο που ψηφίστηκε στο τέλος του Μαρτίου ανοίγει το δρόμο για την ιδιωτικοποίηση του νερού, ενάντια στην ευρωπαϊκή και διεθνή εμπειρία, που προτάσσουν την ανάγκη το νερό να παραμείνει ένα δημόσιο αγαθό. Την ίδια ώρα στη Νέα Υόρκη διεξήχθη υπό την αιγίδα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών συνέδριο για το νερό για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες. Τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν στην έκθεση που δημοσιεύτηκε μετά το συνέδριο είναι αποκαρδιωτικά και αναδεικνύουν την ύπαρξη παγκόσμιας κρίσης νερού εξαιτίας, κυρίως, της ρύπανσης, της υπερθέρμανσης του πλανήτη και της καταστροφής των υδάτινων πόρων. Σύμφωνα με επιστημονικούς φορείς και περιβαλλοντικές οργανώσεις η έλλειψη νερού θεωρείται ένα από τα πλέον ανησυχητικά ζητήματα της εποχής μας.
Η ύπαρξη καθαρού πόσιμου νερού και εγκαταστάσεων που διευκολύνουν τη χρήση του είναι θέμα μείζονος σημασίας για την επιβίωση των ανθρώπων. Σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ, περίπου δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό και το 40% του πληθυσμού σε παγκόσμια κλίμακα υποφέρει από λειψυδρία τουλάχιστον για ορισμένες χρονικές περιόδους κάθε έτος. Καθώς αυξάνεται ο πληθυσμός και εντείνονται τα περιβαλλοντικά προβλήματα από την κλιματική αλλαγή, η κατάσταση αναμένεται να επιδεινωθεί στο άμεσο μέλλον. Υπολογίζεται ότι περισσότερο από το 90% των φυσικών καταστροφών σχετίζεται με το νερό και επηρεάζει τη διαθεσιμότητά του.
Ο ρόλος της κλιματικής αλλαγής
Τα στοιχεία του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού δείχνουν ότι η αποθήκευση του νερού στα χερσαία περιβάλλοντα, στη γη και στο υπέδαφος, με τη μορφή υγρασίας, χιονιού ή πάγου, έχει μειωθεί στο 1 εκατοστό το χρόνο. Παρόλο που οι μεγαλύτερες απώλειες καταγράφονται στην Ανταρκτική και στη Γροιλανδία, περιοχές χαμηλότερου γεωγραφικού πλάτους φαίνεται, επίσης, ότι επηρεάζονται. Η κλιματική αλλαγή είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον κύκλο του νερού και συνεπώς με τη διαθεσιμότητά του. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή συντελούν στην έλλειψη ή στη ρύπανση του νερού, μετατρέποντας την προσβασιμότητα σε ασφαλές πόσιμο νερό απρόβλεπτη και διαρκώς απειλούμενη. Η χιονοκάλυψη των ορεινών όγκων και οι παγετώνες που αποτελούν σημαντική πηγή πόσιμου νερού, αναμένεται να περιοριστούν σημαντικά, εξαιτίας της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας θα αυξήσει την αλατότητα των υπόγειων υδάτων στις παράκτιες περιοχές και συνεπώς θα ελαττωθεί η διαθεσιμότητα του γλυκού νερού σε αυτές. Εκτιμάται, επιπρόσθετα, ότι η ποιότητα του νερού θα επηρεαστεί, επίσης, σε μεγάλο βαθμό από την κλιματική αλλαγή. Οι πλημμύρες, οι περίοδοι ξηρασίας καθώς επίσης και η αύξηση της θερμοκρασίας του νερού ενδέχεται να οδηγήσουν στη μόλυνση των υδάτων με ιζήματα ή παθογόνους μικροοργανισμούς. Η αύξηση της θερμοκρασίας στην επιφάνεια της Γης αυξάνει, συνεπακόλουθα, την υγρασία της ατμόσφαιρας και αυτό έχει ως συνέπεια ακραία μετεωρολογικά φαινόμενα, καταιγίδες και πλημμύρες και παραδόξως πιο έντονες περιόδους ξηρασίας καθώς όλο και περισσότερο νερό εξατμίζεται από τις χερσαίες εκτάσεις.
Αν σε αυτή τη δυσάρεστη κατάσταση προστεθεί το γεγονός ότι μόλις το 0,5% του νερού στη Γη είναι αξιοποιήσιμο και διαθέσιμο γλυκό νερό, τότε εύλογα οδηγούμαστε σε αυτό που οι περιβαλλοντικές και επιστημονικές οργανώσεις ορίζουν ως «κρίση νερού». Ο συγκεκριμένος όρος χρησιμοποιείται εδώ και αρκετές δεκαετίες για να περιγράψει την έλλειψη καθαρού νερού σε διάφορες περιοχές. Ήδη από το 2003 ο ΟΗΕ, σε έκθεσή του, αναφέρεται στην κρίση νερού που προκύπτει από την αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού, τη ρύπανση και την περιβαλλοντική υποβάθμιση. Παρόλο που οι περιοχές της υποσαχάριας Αφρικής και της νότιας Ασίας πλήττονται διαχρονικά περισσότερο από την έλλειψη καθαρού νερού και υποδομών, το πρόβλημα δεν περιορίζεται σε αυτές τις περιοχές ούτε στις αναπτυσσόμενες χώρες. Για παράδειγμα αγροτικές περιοχές της Ρωσίας, της Αλάσκας και της Γροιλανδίας δεν διαθέτουν επαρκείς υποδομές ύδρευσης και αποχέτευσης.
Η κρίση νερού μπορεί να έχει δραματικές επιπτώσεις στις ζωές των ανθρώπων και στο περιβάλλον. Μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη αγροτική παραγωγή και συνεπώς σε έλλειψη τροφίμων, καθώς επίσης και στην αύξηση των νοσημάτων που μεταδίδονται με το μολυσμένο νερό και με τις κακές συνθήκες υγιεινής. Υπό ακραίες συνθήκες μπορεί να προκαλέσει λιμό, μετακινήσεις πληθυσμών και πολιτική αστάθεια. Το ασφαλές πόσιμο νερό αποτελεί ίσως την πιο βασική ανάγκη για την υγεία και την επιβίωση των ανθρώπων. Επομένως θα πρέπει να παραμείνει δημόσιο αγαθό και η πρόσβαση σε αυτό αδιαμφισβήτητο δικαίωμα. Τα ανησυχητικά στοιχεία που προκύπτουν από τις εκθέσεις διεθνών φορέων και περιβαλλοντικών οργανώσεων αναδεικνύουν πόσο επείγουσα είναι η ανάγκη να ληφθούν μέτρα για τη βιώσιμη διαχείριση του νερού και για τη στήριξη όλων των ανθρώπινων κοινοτήτων με συστήματα ύδρευσης και με ασφαλείς υποδομές.
Πηγές:
- https://www.un.org/
- https://public.wmo.int/
