Live τώρα    
25°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
25 °C
23.2°C25.8°C
2 BF 33%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.4°C26.8°C
2 BF 33%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
21 °C
20.0°C24.8°C
2 BF 49%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C21.0°C
2 BF 69%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
25 °C
24.0°C24.9°C
2 BF 33%
Αποστολή εξερεύνησης της ζώνης του Άδη
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Αποστολή εξερεύνησης της ζώνης του Άδη

Η ζωή στο βαθύτερο μέρος της Γης

Η 8η Ιουνίου έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα των Ωκεανών. Η πρωτοβουλία για τη θέσπιση μιας διεθνούς ημέρας ενημέρωσης και δράσης ξεκίνησε το 1992 και αναγνωρίστηκε κάποια χρόνια αργότερα από τον ΟΗΕ σε μια προσπάθεια επαγρύπνησης σχετικά με τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν τα ωκεάνια οικοσυστήματα. Το πλαίσιο των δράσεων κορυφώθηκε με την έναρξη της «Δεκαετίας του Ωκεανού», ένα πρόγραμμα του ΟΗΕ που φιλοδοξεί να προωθήσει τη διακρατική συνεργασία με σκοπό την έρευνα και την ορθότερη διαχείριση των ωκεανών, σε ένα χρονοδιάγραμμα που διαρκεί από το 2021 έως το 2030.

Ο ωκεανός καλύπτει περισσότερο από το 70% της επιφάνειας του πλανήτη και ο ρόλος του στην παροχή οξυγόνου και τροφής καθώς και στη διατήρηση της βιοποικιλότητας είναι αδιαμφισβήτητος. Παρά την αναγνώριση της σπουδαιότητάς του για τη ζωή στη Γη και των κινδύνων που τον απειλούν, ελάχιστα πράγματα είναι γνωστά για τα πιο βαθιά τμήματά του: για τις μυστηριώδεις και αχανείς εκτάσεις της αδαιοπελαγικής ζώνης.

Η ζώνη του Άδη

Έχοντας βάθος από 6.000 έως 11.000 μέτρα, η περιοχή που εκτείνεται ανάμεσα στις ωκεάνιες τάφρους, είναι το πιο βαθύ τμήμα του ωκεανού και το πιο σκοτεινό. Ονομάζεται -καθόλου τυχαία- ζώνη του Άδη ή αδαιοπελαγική ζώνη και βρίσκεται κάτω από την εξίσου μυστηριώδη αβυσσοπελαγική ζώνη. Καθώς δεν φτάνει το φως του ήλιου σε αυτήν την περιοχή, η θερμοκρασία είναι πολύ χαμηλή, η υδροστατική πίεση ιδιαίτερα αυξημένη και η διαθέσιμη τροφή λιγοστή. Η αδαιοπελαγική ζώνη θεωρείται ένα ακόμα σύνορο του πλανήτη μας ενώ η περιορισμένη γνώση για τους κατοίκους και τις συνθήκες που επικρατούν σε αυτήν την καθιστά ένα από τα λιγότερο εξερευνημένα μέρη της Γης. Σε αντίθεση με τα παράκτια θαλάσσια περιβάλλοντα που σφύζουν από ζωή, η ζώνη του Άδη, βυθισμένη στο αιώνιο σκοτάδι, θεωρούνταν για πολλά χρόνια ακατοίκητη.

Ωστόσο η ύπαρξη ζωής σε αυτά τα αφιλόξενα μέρη έχει πλέον επιβεβαιωθεί. Τα είδη της πανίδας που επιβιώνουν εκεί ταξινομούνται σε δύο κατηγορίες: σε αυτά που ζουν στο νερό και σε εκείνα που ζουν πάνω ή στις πλευρές των τάφρων. Περισσότερα από 400 είδη έχουν εντοπιστεί που επιβιώνουν εκεί κυρίως εξαιτίας των θρεπτικών συστατικών που φτάνουν από τα ανώτερα στρώματα νερού και αυτών που βρίσκονται εγκλωβισμένα στα ιζήματα. Σε αυτά περιλαμβάνονται ψάρια, ολοθούρια, σκουλήκια, θαλάσσιες ανεμώνες και διάφορα καρκινοειδή που έχουν προσαρμοστεί στις δύσκολες συνθήκες θερμοκρασίας, πίεσης και έλλειψης φαγητού. Ιδιαίτερα αξιοθαύμαστες είναι οι κοινότητες των μικροοργανισμών που παρουσιάζουν βέλτιστη ανάπτυξη σε συνθήκες πολύ υψηλής πίεσης.

Εικόνες από τον «μαχητή» των θαλασσών

Τα τελευταία τριάντα χρόνια έχουν γίνει αξιόλογες προσπάθειες για τον εμπλουτισμό της γνώσης σχετικά με την οικολογία των αδαιοπελαγικών ζωνών. Παρόλα αυτά οι μηχανισμοί που επηρεάζουν τις γεωχημικές και βιολογικές διαδικασίες που χαρακτηρίζουν τις αδαιοπελαγικές τάφρους δεν έχουν ακόμα προσδιοριστεί. Τα πρώτα σημαντικά βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση έγιναν από Δανούς και Σοβιετικούς επιστήμονες τη δεκαετία του 1960. Έκτοτε με τη βελτίωση του διαθέσιμου τεχνολογικού εξοπλισμού επιχειρήθηκαν κι άλλες αποστολές στα βάθη των ωκεανών. Η πρόσφατη αποστολή εξερεύνησης της τάφρου των Μαριανών, του βαθύτερου σημείου του πλανήτη μας, που χρηματοδοτήθηκε από το Υπουργείο Επιστήμης και Τεχνολογίας της Κίνας, έφερε στο φως για πρώτη φορά πολύτιμες πληροφορίες που πρόκειται να αλλάξουν την εικόνα που έχουμε για τη ζωή σε αυτό το αφιλόξενο μέρος. Το Κινέζικο υποβρύχιο «Fendouzhe» (ή αλλιώς μαχητής στην κινέζικη γλώσσα) κατόρθωσε να αγκυροβολήσει στον βυθό, σε βάθος μεγαλύτερο από 10.000 μέτρα. Τα μέλη της αποστολής ήταν τρεις ερευνητές ενώ το υποβρύχιο είναι εξοπλισμένο με ρομποτικά άκρα που χρησιμεύουν στη συλλογή βιολογικών και γεωλογικών δειγμάτων και με «αυτιά» που μπορούν να ανιχνεύουν ηχητικά κύματα από τον περιβάλλοντα χώρο.

Διαθέτοντας όλο αυτόν τον βαρύ εξοπλισμό και μετά από αρκετές δοκιμές κατόρθωσαν να καταδυθούν στο βαθύτερο σημείο του πλανήτη μας. Για πρώτη φορά, δόθηκαν υψηλής ανάλυσης εικόνες που αποκάλυπταν νέα είδη σε πολύ μεγαλύτερη πυκνότητα σε σχέση με αυτήν που γνωρίζαμε έως τώρα. Στη συνέχεια επιχείρησαν να εντοπίσουν τις πιθανές αλληλεπιδράσεις των έμβιων όντων με το περιβάλλον τους και τη ροή των θρεπτικών συστατικών με βάση τις οικολογικές σχέσεις και τη γεωμορφολογία της περιοχής. Επιπρόσθετα παρατήρησαν διάφορα είδη ζώων, όπως καρκινοειδή και εχινόδερμα, που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν ότι δεν μπορούν να επιβιώσουν σε τόσο ακραίες συνθήκες, καθώς επίσης και δραστήριες κοινότητες μικροοργανισμών που ζουν στο νερό ή στα πετρώματα. Τέλος εντοπίστηκαν εκρήξεις που αναδύουν ποικιλία πετρωμάτων που βρίσκονται μέσα στη Γη καθώς επίσης και ρυπαντές από ανθρωπογενείς δραστηριότητες, οι οποίοι αναλύθηκαν και ταξινομήθηκαν.

Για πρώτη φορά επιχειρήθηκε σε εκτενή βαθμό η μελέτη των βιολογικών, γεωλογικών και περιβαλλοντικών συνθηκών στην αδαιοπελαγική ζώνη. Ο εντοπισμός μικροπλαστικών και βαρέων μετάλλων σε αυτό το απόμακρο μέρος της Γης, στα πιο βαθιά και μέχρι πρότινος απροσπέλαστα σημεία των ωκεανών, αναδεικνύει εκτός από τον προφανή κίνδυνο για την ισορροπία των οικοσυστημάτων, την αδιαμφισβήτη και αδιάκοπη επιρροή, άμεση ή έμμεση, ενός μόνο είδους, του δικού μας, σε ολόκληρο τον πλανήτη μας και σε όλα τα έμβια όντα.

Πηγές:

https://www.un.org/en/observances/oceans-day

Du Μ et al, Geology, environment, and life in the deepest part of the world’s oceans. The Innovation, Vol 2, Issue 2, 2021,100109, ISSN 2666-6758.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL