Live τώρα    
17°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
13.4°C18.7°C
3 BF 63%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
12.0°C16.9°C
1 BF 66%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.3°C16.6°C
2 BF 61%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
13.8°C18.0°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
10 °C
9.9°C14.6°C
2 BF 76%
Ηπατίτιδα: ένα μείζον ζήτημα υγείας
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ηπατίτιδα: ένα μείζον ζήτημα υγείας

Οι λόγοι που οδήγησαν στο Νόμπελ

Το Νόμπελ Φυσιολογίας ή Ιατρικής απονεμήθηκε φέτος σε τρεις επιφανείς επιστήμονες για την ανακάλυψη του ιού που προκαλεί ηπατίτιδα C. To βραβείο αναδεικνύει τη σημασία των ερευνητικών αποτελεσμάτων τους: χάρη σε αυτά σώθηκαν εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο.

Ο Harvey Alter από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας στην Μέριλαντ των ΗΠΑ, o Michael Houghton από το Πανεπιστήμιο της Αλμπέρτα του Καναδά και ο Charles Rice από το Πανεπιστήμιο Rockefeller των ΗΠΑ είναι οι νικητές, και όχι άδικα, λαμβάνοντας υπόψη τα σπουδαία επιτεύγματά τους γύρω από ένα πολύ σοβαρό νόσημα, την ηπατίτιδα C.

Οι ιοί που προσβάλλουν το ήπαρ

Η ηπατίτιδα είναι μια φλεγμονώδης νόσος του ήπατος που μπορεί να είναι είτε οξεία είτε χρόνια. Δημιουργεί διάφορα προβλήματα στον οργανισμό και, αν δεν αντιμετωπιστεί σωστά, μπορεί να οδηγήσει σε κίρρωση του ήπατος, σε καρκίνο, ακόμα και στον θάνατο. Πέντε διαφορετικοί ιοί έχουν ενοχοποιηθεί για τη νόσο και με βάση αυτούς έχουν κατηγοριοποιηθεί οι διαφορετικοί τύποι ηπατίτιδας: Α, Β, C, D και Ε. Σύμφωνα με δεδομένα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, παρ’ όλο που όλοι οδηγούν σε νόσο, διαφέρουν ως προς τον τρόπο μετάδοσης και πρόληψης, τη σοβαρότητα στην κλινική εικόνα και την γεωγραφική κατανομή των κρουσμάτων.

Οι ιοί της ηπατίτιδας Α και Ε, παρότι είναι πολύ μεταδοτικοί, προκαλούν συνήθως ήπια νόσο και μεταδίδονται με μολυσμένη τροφή και νερό. Αντίθετα ο ιός της ηπατίτιδας Β μεταδίδεται με μολυσμένο αίμα και δημιουργεί πιο σοβαρά και χρόνια προβλήματα στον οργανισμό. Ο ιός της ηπατίτιδας D προϋποθέτει την μόλυνση των κυττάρων με τον ιό της ηπατίτιδας B για να μπορέσει να πολλαπλασιαστεί μέσα στα κύτταρα.

Ιδιαίτερα η ηπατίτιδα B θεωρείται κρίσιμο ιατρικό ζήτημα σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο ιός που την προκαλεί ευθύνεται για εκατομμύρια μολύνσεις σε όλο τον κόσμο και για αυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα, ιδιαίτερα στις πιο φτωχές χώρες.

Η ανακάλυψη του ιού της ηπατίτιδας Β χάρισε επίσης το Νόμπελ το 1976 στον ερευνητή Baruch Blumberg, ο οποίος κατά τη διάρκεια της ερευνητικής του πορείας συνέβαλε στην ανάπτυξη διαγνωστικών εργαλείων αλλά και του εμβολίου που κατέστησε εφικτή την πρόληψη της νόσου. Πλέον τα εμβόλια για την ηπατίτιδα Α και Β αποτελούν μέρος του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών πολλών χωρών, είναι υποχρεωτικά για τα παιδιά και στη χώρα μας και έχουν συμβάλει πολύ στην πρόληψη της νόσου.

Η δύσκολη περίπτωση της ηπατίτιδας C

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ περίπου 71 εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο ζουν με χρόνια μόλυνση από τον ιό της ηπατίτιδας C. Ο συγκεκριμένος ιός προκαλεί τόσο οξεία όσο και χρόνια νόσο, με συμπτώματα που ποικίλλουν από ήπια έως και απειλητικά για τη ζωή. Μεταδίδεται μέσω επαφής με μολυσμένο αίμα, έστω και σε μικρές ποσότητες. Η μετάδοση του ιού μπορεί να συμβεί με τη χρήση μολυσμένης σύριγγας και με τις μεταγγίσεις μολυσμένου αίματος και παράγωγων του, ενώ είναι και σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα. Τα άτομα που μολύνονται ενδέχεται να παραμείνουν ασυμπτωματικά για πολύ καιρό και επομένως μπορεί να διασπείρουν εν αγνοία τους τον ιό. Ο ιός εισβάλλει στα κύτταρα του ήπατος και αρχίζει να πολλαπλασιάζεται μέσα σε αυτά και, αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, προκαλεί χρόνια φλεγμονή που μπορεί να οδηγήσει σε κίρρωση του ήπατος και σε καρκίνο.

Αντιικά φάρμακα είναι πλέον διαθέσιμα και έτσι η ασθένεια αντιμετωπίζεται με μεγάλη επιτυχία στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων. Παρ’ όλα αυτά η πρόσβαση στη θεραπεία εξακολουθεί να είναι περιορισμένη για τις χώρες με τα χαμηλότερα εισοδήματα. Εμβόλιο εναντίων της ηπατίτιδας C δεν είναι μέχρι στιγμής διαθέσιμο. Ο ιός μεταλλάσσεται ταχύτητα και εντοπίζεται σε πολλούς διαφορετικούς υποτύπους, γεγονός που δυσκολεύει την παρασκευή αποτελεσματικού εμβολίου.

Ο δρόμος προς το Νόμπελ

Ήδη από το 1970 η επιστημονική ομάδα του Harvey Alter, ενός εκ των τριών νικητών του Νόμπελ, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι περισσότερες ηπατίτιδες μετά από μετάγγιση αίματος δεν οφείλονταν στους ήδη γνωστούς ιούς Α ή Β, αλλά σε έναν άγνωστο μέχρι τότε μολυσματικό παράγοντα. Ο παράγοντας αυτός αποδείχθηκε ότι μεταδίδεται με το αίμα.

Στη συνέχεια η ομάδα του Michael Houghton ανακάλυψε τον ιό της ηπατίτιδας C και προσδιόρισε το γενετικό του υλικό ύστερα από πειράματα σε μολυσμένους χιμπατζήδες. Πλέον ήταν γνωστό ότι η αιτία για τις μυστηριώδεις χρόνιες ηπατίτιδες που εμφάνιζαν ασθενείς από μεταγγίσεις αίματος ήταν ένας RNA ιός που ανήκει στην οικογένεια Flavivirus, τον οποίο ονόμασαν ιό της ηπατίτιδας C.

Μια τρίτη ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τον Charles Rice, κατόρθωσε να προσδιορίσει το κομμάτι του γενετικού υλικού του ιού που ήταν απαραίτητο για τον πολλαπλασιασμό του μέσα στα κύτταρα χρησιμοποιώντας τεχνικές γενετικής μηχανικής και μοντέλα ζώων. Πιο συγκεκριμένα ανέπτυξε μεθόδους για την μελέτη του ιού στο εργαστήριο που διευκόλυναν την εύρεση θεραπευτικών στόχων. Η ερευνά τους οδήγησε στην παρασκευή αντιικών φαρμάκων που χρησιμοποιούνται πλέον ευρέως για την αντιμετώπιση του ιού.

Τα ερευνητικά αποτελέσματα των προαναφερθεισών ομάδων οδήγησαν στην ανάπτυξη διαγνωστικών τεστ για τον έλεγχο των δοτών του αίματος και των ασθενών με ηπατίτιδα. Η ανακάλυψη ήταν σωτήρια για τους ασθενείς που υποβάλλονται σε μεταγγίσεις αίματος ή παραγώγων του: πλέον οι μεταγγίσεις θεωρούνται ασφαλής ιατρική πρακτική και η πιθανότητα να κολλήσει κάποιος ηπατίτιδα από αυτές είναι σχεδόν μηδενική. Επίσης παρασκευάστηκαν φάρμακα που μπορούν πλέον να αντιμετωπίσουν τον ιό. Τέλος, η έρευνα γύρω από την ανάπτυξη εμβολίου έχει ήδη ξεκινήσει και φαίνεται ότι θα αποδώσει καρπούς σε εύλογο χρονικό διάστημα.

 

Πηγές:

1. www.who.int

2. www.nature.com

 

3. www.nobelprize.org

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL