Συνεχίζει να κοιτάζει το πολύχρωμο ψαράκι καθώς αυτό κολυμπάει στον βυθό μιας φιάλης Klein. Το ψαράκι δεν γνωρίζει ότι το κοιτάνε. Κινείται διαρκώς, χωρίς να σταματάει. Είναι, ταυτόχρονα, μέσα αλλά και έξω από τα όρια που του υπαγορεύει η γεωμετρία του χώρου του. Ελεύθερο να κινείται για πάντα και δεσμευμένο ταυτόχρονα. Με ένα κλικ, σαν άλλη θεία παρέμβαση, ασκείται μια δύναμη στο ποντίκι του υπολογιστή. Το ψαράκι εξαφανίζεται και το screensaver της οθόνης απενεργοποιείται.
Στην περίφημη φυλακή του Τζέρεμι Μπένθαμ, στο «Πανόπτικον» (1843), ο άνθρωπος δεν ξέρει αν τον επιτηρούν, αλλά συμπεριφέρεται σαν να τον επιτηρούν διαρκώς, ακόμη κι αν δεν τον επιτηρούν. Ποιος είναι αυτός που τον επιτηρεί όμως; Ποιος είναι αυτός που έχει τη δύναμη να τον επιτηρεί; Ο Θεός; Το κράτος; Ο εαυτός; Κάθε φορά και άλλος. Ο άνθρωπος, όμως, πάντα γνωρίζει ποιος τον επιτηρεί. Ο Μισέλ Φουκό έχει σημειώσει ότι η γνώση που συνοδεύεται από δύναμη όχι μόνο υιοθετεί την αυθεντία της αλήθειας, αλλά έχει και τη δύναμη να την κάνει αληθινή. Κάθε γνώση, από τη στιγμή που εφαρμόζεται στον αληθινό κόσμο, έχει αποτελέσματα και, υπό αυτή την έννοια, καταλήγει να είναι αληθής (“Discipline and Punish”, 1977). Επομένως, δεν έχει σημασία ποιος είναι ο επιτηρητής, γιατί ο επιτηρητής είναι αληθινός όσο ασκεί τη δύναμή του. Από ένα διάστημα και έπειτα, ο άνθρωπος ξεχνάει ότι ίσως τον επιτηρούν και αναπτύσσει μια συμπεριφορά που σύντομα θεωρείται «κανονική».
Το “Πανόπτικον” δεν είναι απλώς μια εναλλακτική πρόταση για τις φυλακές, τα άσυλα, τα σχολεία, τα νοσοκομεία και άλλα κτήρια. Είναι η αρχιτεκτονική των ορίων μεταξύ ελευθερίας και πειθαρχίας. Πάνω σε αυτά τα όρια, ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται τη θέση του στον κόσμο και συγκροτεί διαρκώς μια νέα ταυτότητα. Πώς τη συγκροτεί, όμως; Ο Ο Φίλιπ Κ. Ντικ στο διάσημο έργο του “Do Androids Dream of Electric Sheep?” (1968), πάνω στο οποίο βασίστηκε και η ταινία “Blade Runner” (1982) του Ρίντλεϊ Σκοτ, μας λέει ότι «Ο βασικός όρος της ζωής είναι να χρειάζεται να παραβιάσεις την ταυτότητά σου». Μόνο αν παραβιάσει την ταυτότητά του ο άνθρωπος, θα αντιληφθεί την έννοια της δημιουργίας. Αυτή ήταν η παραβίαση του Δρ Φρακενστάιν (1818) όταν μιμήθηκε τον Θεό. Και όταν ο δρ Φρανκενστάιν έψαχνε να βρει τον Αδάμ (το Τέρας) και να τον σκοτώσει, την ανάκληση αυτής της παραβίασης αναζητούσε. Την ανάκληση αυτή, όμως, του τη στέρησε η φύση, ο θάνατος. Η ανάκληση είναι απόλυτα αντιφατική ως προς τη δημιουργία. Είναι η προσπάθεια επαναφοράς μιας μνήμης που δεν έχει περιεχόμενο. Το περιεχόμενό της εξαντλήθηκε τη στιγμή της δημιουργίας. Ο Δημιουργός, τελικά, πέθανε και το Τέρας είναι καταδικασμένο να συνεχίζει να περιπλανιέται αέναα, σταθερά αδρανές. Χωρίς τον Δημιουργό, το πλάσμα έμεινε χωρίς σκοπό, χωρίς δέσμευση και χωρίς ελευθερία.
Τα screensavers είναι πλέον άχρηστα. Οι υπολογιστές δεν χρειάζονται την προστασία τους. Είναι τα αισθητικά υπολείμματα μιας τεχνολογικής ανάγκης που έχει ξεπεραστεί. Ωστόσο, βρίσκονται εκεί για να μας θυμίζουν ότι μόλις το σύστημα χρήστης-υπολογιστής μείνει αδρανές, το ψαράκι θα επανέλθει ως μια ανακληθείσα μνήμη από έναν απόντα Δημιουργό. Και θα ξεκινήσει πάλι την αέναη και τεμπέλικη βόλτα του στα όρια της γεωμετρίας του. Έως ότου επιστρέψει ο Δημιουργός του με το επόμενο κλικ.