Επιμέλεια: Βασίλης Παπακριβόπουλος
Εγκαταλείποντας την πολιτική απομόνωσης και μποϊκοτάζ του Ισραήλ που επικρατούσε στην περιοχή για πάνω από πενήντα χρόνια, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν υπέγραψαν συμφωνία αμοιβαίας αναγνώρισης με το Τελ Αβίβ στις 15 Σεπτεμβρίου 2020. Την ώρα που η Σαουδική Αραβία διστάζει να κάνει το αποφασιστικό βήμα, άλλες αραβικές χώρες παροτρύνονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες να προχωρήσουν σε εξομάλυνση των σχέσεών τους με το Ισραήλ.
Στις 23 Οκτωβρίου 2020, μετά από αρκετούς μήνες συζητήσεων και αμερικανικής μεσολάβησης, το Ισραήλ και το Σουδάν συμφώνησαν να συνάψουν διπλωματικές σχέσεις.1 Η εξομάλυνση ήρθε ως συνέχεια της αντίστοιχης προσέγγισης μεταξύ του Τελ Αβίβ και δύο μοναρχιών του Κόλπου, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ) και του Μπαχρέιν, με την υπογραφή των συμφωνιών «Αβραάμ», στις 15 Σεπτεμβρίου 2020. Μέσα σε μερικές εβδομάδες, τρία κράτη - μέλη του Αραβικού Συνδέσμου, ακολουθώντας το παράδειγμα της Αιγύπτου (1978) και της Ιορδανίας (1994), έσπασαν το ταμπού του tatbi, δηλαδή της εξομάλυνσης των σχέσεων με το Ισραήλ, και εγκατέλειψαν τη mouqata’a, δηλαδή το μποϊκοτάζ σε βάρος του. Η προσέγγιση μεταξύ Τελ Αβίβ και Χαρτούμ έχει ακόμη πιο ισχυρό συμβολισμό, καθώς στην πρωτεύουσα του Σουδάν είχε συγκροτηθεί, την 1η Σεπτεμβρίου 1967, ένα «μέτωπο άρνησης» εννέα χωρών,2 το οποίο καλούσε στη συνέχιση της μάχης κατά του Ισραήλ με σκοπό την ανάκτηση των εδαφών που χάθηκαν στον Πόλεμο των Έξι Ημερών (5-10 Ιουνίου 1967). Εκεί είχαν διατυπωθεί τα τρία «όχι» που καθόρισαν τις αραβο-ισραηλινές σχέσεις μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1970: «όχι» στην ειρήνη με το Ισραήλ, «όχι» στην αναγνώρισή του, «όχι» σε διαπραγματεύσεις.
Η τριπλή εξομάλυνση των τελευταίων εβδομάδων ενταφιάζει την αραβική ειρηνευτική πρωτοβουλία που είχε υιοθετηθεί στη σύνοδο κορυφής του Αραβικού Συνδέσμου, τον Μάρτιο του 2002, στη Βηρυτό. Η τότε πρωτοβουλία προέβλεπε τη σύναψη «φυσιολογικών σχέσεων» με το Ισραήλ, με αντάλλαγμα την πλήρη απόσυρση του Τελ Αβίβ από τα κατεχόμενα μετά το 1967 εδάφη και μια δίκαιη λύση στο πρόβλημα των Παλαιστινίων προσφύγων. Επίσημα, η θέση του Αραβικού Συνδέσμου εξακολουθεί να προσδιορίζεται από το σχέδιο Αμπντάλα, που οφείλει το όνομά του στον εκλιπόντα Σαουδάραβα μονάρχη, εμπνευστή της σχετικής πρότασης. Όμως, οι συσχετισμοί δυνάμεων στο εσωτερικό του Συνδέσμου ευνοούν πλέον τους υποστηρικτές της εξομάλυνσης, στους οποίους συγκαταλέγονται τα ΗΑΕ, το Μπαχρέιν, η Αίγυπτος και κυρίως, αν και δεν το δηλώνει ακόμη επίσημα, η Σαουδική Αραβία. Για το Ριάντ, όπως και για το Αμπού Ντάμπι και τη Μανάμα, το Τελ Αβίβ αποτελεί έναν εύλογο και σίγουρο σύμμαχο στον ψυχρό πόλεμο εναντίον της Τεχεράνης. Οι μοναρχίες αυτές εκτιμούν ότι η Ουάσινγκτον δεν είναι πια ο αξιόπιστος προστάτης του παρελθόντος, η δύναμη που, για παράδειγμα, είχε οργανώσει την απάντηση μετά την εισβολή του ιρακινού στρατού στο Κουβέιτ τον Αύγουστο του 1990.
Κατά την προεδρική θητεία του, ο Μπαράκ Ομπάμα είχε προκαλέσει ταραχή, αν όχι και πανικό, στον Κόλπο όταν προχώρησε, στις 14 Ιουλίου 2015, στην υπογραφή συμφωνίας για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, με την οποία αίρονταν οι κυρώσεις προς την Τεχεράνη. Βέβαια, ο διάδοχός του Ντόναλντ Τραμπ τις επανέφερε, αφού διέταξε την απόσυρση των ΗΠΑ από τη συμφωνία της Βιέννης στις 8 Μαΐου 2018. Αλλά η τάση του Τραμπ να απαιτεί από τα μοναρχικά καθεστώτα του Κόλπου να πληρώνουν «τοις μετρητοίς» για την προστασία τους και να επαναλαμβάνει ότι η Αμερική δεν θα έπρεπε να εμπλέκεται πλέον σε «ατέρμονες πολέμους» έπεισε τους ηγέτες του Κόλπου ότι η περιοχή τους δεν είναι πλέον τόσο υψηλής στρατηγικής σημασίας για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Τώρα πια, η εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ γίνεται αντιληπτή ως ζήτημα επιβίωσης απέναντι στην απειλή του Ιράν, ακόμη και του Ιράκ, το οποίο επανεξοπλίζεται. Και ο υπόλοιπος αραβικός κόσμος καλείται εύσχημα να ακολουθήσει αυτή την αλλαγή πορείας.
Στις 9 Σεπτεμβρίου 2020, σε τακτική συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών του Αραβικού Συνδέσμου, μια πρόταση απόφασης με την οποία θα καταδικαζόταν η εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ εγκαταλείφθηκε κάτω από την πίεση της Σαουδικής Αραβίας, των ΗΑΕ, αλλά και της Αιγύπτου, και προς μεγάλη απογοήτευση των Παλαιστινίων -εμπνευστών της πρότασης- οι οποίοι στη συνέχεια αποφάσισαν να μην αναλάβουν την προεδρία του συμβουλίου του Συνδέσμου (βλ. ένθετο). «Οι χώρες του Κόλπου ορίζουν τις εξελίξεις στο εσωτερικό του Αραβικού Συνδέσμου. Διαθέτουν τα χρήματα όταν, αλλού, υπάρχει οικονομική κρίση ή εμφύλιος πόλεμος. Για να γίνει κάποιος αρεστός στη Σαουδική Αραβία ή στα Εμιράτα και να εξασφαλίσει οικονομική βοήθεια, αρκεί να μην μιλά πλέον για τους Παλαιστίνιους», εκμυστηρεύεται Βορειοαφρικανός διπλωμάτης, με μεγάλη πείρα από τις συνόδους κορυφής του Συνδέσμου, όπου, μόλις πριν από είκοσι χρόνια, η πολιτική γραμμή για την Παλαιστίνη υπαγορευόταν από τα «γεράκια» (Αλγερία, Ιράκ, Σουδάν, Συρία και Υεμένη). Σημείο των καιρών: κανείς δεν ακούει πια να γίνεται λόγος για το Κεντρικό Γραφείο Μποϊκοτάζ του Ισραήλ, το οποίο εξαρτάται από τον Αραβικό Σύνδεσμο. Είναι αλήθεια ότι η έδρα του βρίσκεται στη Δαμασκό...
Σπεύδοντας να δρέψει δάφνες για τις εξελίξεις αυτές, ο Τραμπ ανακοίνωσε στις 24 Οκτωβρίου, μέσω Τουΐτερ, ότι «πέντε ακόμη [αραβικές] χώρες ετοιμάζονται να ακολουθήσουν» τα ΗΑΕ, το Σουδάν και το Μπαχρέιν. Εκτός από το σουλτανάτο του Ομάν, τη Μαυριτανία, το Κατάρ και το Μαρόκο (οι δύο τελευταίες χώρες ήδη διατηρούν ανεπίσημες σχέσεις με το Τελ Αβίβ), ο ένοικος του Λευκού Οίκου ήλπιζε να πείσει τη Σαουδική Αραβία να κάνει και επίσημα το μεγάλο βήμα, επικράτησε όμως η σύνεση του βασιλιά Σαλμάν. Ήδη το 2018, ο Σαουδάραβας μονάρχης είχε ανακαλέσει στην τάξη τον πρίγκηπα διάδοχο Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν (γνωστό από τα αρχικά του ονόματός του ως «MBS»), ο οποίος είχε πολλαπλασιάσει τις ευνοϊκές δηλώσεις για το Ισραήλ και για «το δικαίωμα των Ισραηλινών να έχουν τη δική τους γη».3 Τον Ιανουάριο του 2020, όταν το υπουργείο Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας χαιρέτισε το «σχέδιο του αιώνα» που είχε επεξεργαστεί η προεδρία Τραμπ για τη διευθέτηση του ισραηλινο-παλαιστινιακού ζητήματος,4 ο Σαουδάραβας μονάρχης έσπευσε να καθησυχάσει τους Παλαιστίνιους υπενθυμίζοντας... την πρωτοβουλία του βασιλιά Αμπντάλα.
Για τον γηραιό μονάρχη, το θέμα είναι κυρίως να κρατηθούν τα προσχήματα και να υπάρξει επαγρύπνηση ώστε το συγκεκριμένο ζήτημα να μην επιβαρύνει την εσωτερική κατάσταση στο βασίλειο, που είναι ήδη τεταμένη λόγω της αβεβαιότητας γύρω από τη διαδοχή του και της βούλησης του πρίγκηπα διαδόχου να ανατρέψει τη σημερινή τάξη πραγμάτων.5 Στο Τουΐτερ, ένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης που λειτουργεί ως καταπραϋντικό στην έλλειψη ελευθερίας έκφρασης, οι Σαουδάραβες είναι διχασμένοι. Μολονότι ορισμένοι τάσσονται ξεκάθαρα υπέρ της προσέγγισης με το Ισραήλ, κρίνοντας με αυστηρότητα την παλαιστινιακή ηγεσία, άλλοι την απορρίπτουν μετά βδελυγμίας και ζητούν την επιστροφή της Ανατολικής Ιερουσαλήμ στους Παλαιστίνιους. Σύμφωνα με τον Ισραηλινοαμερικανό δισεκατομμυριούχο Χαΐμ Σαμπάν, ο ίδιος ο «MBS» έχει επίγνωση των κινδύνων της εξομάλυνσης, η οποία θα μπορούσε να δώσει την ευκαιρία «στο Ιράν, στο Κατάρ ή και στον ίδιο [του] τον λαό να τον εξολοθρεύσει».6 Κίνδυνος που δεν τον εμπόδισε ωστόσο να υποδεχθεί τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Βενιαμίν Νετανιάχου σε «μυστική» συνάντηση στο βασίλειο, στις 22 Νοεμβρίου 2020 - πληροφορία που εντούτοις διαψεύδεται από τις σαουδαραβικές αρχές.
Εχθρικός απέναντι στο Ιράν, αλλά και στην οργάνωση των Αδελφών Μουσουλμάνων, ο Μοχάμεντ Μπεν Ζαγιέντ Αλ-Ναϊάν («MBZ») είναι η άλλη ατμομηχανή της εξομάλυνσης με το Ισραήλ. Όμως, ο πρίγκηπας διάδοχος και άτυπος ηγέτης των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων έχει λιγότερους εσωτερικούς πολιτικούς περιορισμούς από τον Σαουδάραβα ομόλογό του. Οι υπήκοοί του, λίγοι και διάσπαρτοι μέσα σε ένα πλήθος ξένων που αποτελεί το 90% των έξι εκατομμυρίων κατοίκων της ομοσπονδίας, τις τελευταίες δύο δεκαετίες έχουν εξοικειωθεί με τα βήματα σταδιακής εξομάλυνσης. Στα παλάτια του Αμπού Ντάμπι και του Ντουμπάι, Ισραηλινοί κοσμηματοπώλες έκαναν διακριτικές επιδείξεις. Στα μεγάλα συνέδρια που διοργάνωναν οι δύο πόλεις, δεν ήταν σπάνιο να συναντήσει κάποιος Ισραηλινούς πανεπιστημιακούς ως «προσκεκλημένους παρατηρητές». Τον Απρίλιο του 2011, μετά από μήνες έντονων παρασκηνιακών διεργασιών, ανακοινωνόταν ότι το Αμπού Ντάμπι θα στεγάσει την έδρα της νεοσύστατης Διεθνούς Υπηρεσίας για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (IRENA), κατόπιν της δέσμευσής του να επιτρέψει την παρουσία επίσημης ισραηλινής αντιπροσωπείας στον οργανισμό.
Και από τον Αύγουστο του 2020, η έκρηξη! Ούτε μία εβδομάδα δεν περνάει χωρίς τα μέσα ενημέρωσης να προαναγγείλουν κάποια συνάντηση σε επίπεδο υπουργών ή κάποια διμερή εκδήλωση. Τη μία, το Emirates Center for Strategic Studies and Research (ECSSR) διοργανώνει συνέδριο σχετικά με την πρόοδο που σημειώνει η ειρηνευτική διαδικασία «Αβραάμ» στον Κόλπο και στη Μέση Ανατολή. Την άλλη, εταιρεία επικοινωνίας διοργανώνει ταχύτατα συνάντηση μεταξύ γυναικών που έχουν περάσει από διευθυντικές θέσεις στις δύο χώρες - ανάμεσά τους, μια πρώην ανώτατη αξιωματικός του ισραηλινού στρατού. Στο Ντουμπάι, τα μεγάλα ξενοδοχεία περιμένουν με ανυπομονησία να αποβιβαστούν στρατιές από Ισραηλινούς τουρίστες, που σύντομα ενδέχεται να απαλλαγούν και από την υποχρέωση απόκτησης βίζας. Σε αυτή την εμπορική πόλη, αντιπροσωπεία επιχειρηματιών με επικεφαλής τον Ερέλ Μαργκαλίτ, μεγάλο όνομα του ισραηλινού κερδοσκοπικού κεφαλαίου, έγινε δεκτή με όλες τις τιμές. «Είναι όπως όταν ερωτεύεσαι», έφτασε να δηλώσει ο Γιουσέφ Αμπντουλμπαρί, πασίγνωστος παρουσιαστής του Dubai TV, αφότου υποδέχθηκε τον Μαργκαλίτ και εκστασιάστηκε με τον πολλαπλασιασμό των συναλλαγών με τους Ισραηλινούς.7 Το ειδύλλιο χαρακτηρίζεται από ακόμη μεγαλύτερο πάθος, καθώς το Τελ Αβίβ συναρπάζει τη χρυσή νεολαία των Εμιράτων και οι γιορτινές νύχτες του καλούνται τώρα να αντικαταστήσουν τις νύχτες της Βηρυτού ή του Καΐρου.
Και οι Παλαιστίνιοι; Πού βρίσκονται μέσα σε όλα αυτά; Όσοι ζουν στα ΗΑΕ, σε μερικές περιπτώσεις από τη δεκαετία του 1950, είναι υποχρεωμένοι να κρατήσουν χαμηλούς τόνους. Ένας από αυτούς μάς δηλώνει, με προϋπόθεση τη διατήρηση της ανωνυμίας του, ότι σκέφτεται να μετακομίσει στο Κουβέιτ, «μια μοναρχία που, σε αντίθεση με τους γείτονές της, αποκλείει οποιαδήποτε σχέση με το Τελ Αβίβ όσο τα παλαιστινιακά εδάφη δεν επιστρέφονται».8 Παρ’ όλο που οι αρχές των ΗΑΕ τονίζουν τη διαρκή ροή οικονομικής και ανθρωπιστικής βοήθειας προς τους Παλαιστίνιους, ιδιαίτερα για τη μάχη ενάντια στον κορωνοϊό, η ρητορική είναι πιο φειδωλή γύρω από το πολιτικό ζήτημα.
Για τον «ΜΒΖ», ένα από τα ανταλλάγματα της εξομάλυνσης είναι η εγκατάλειψη από το Τελ Αβίβ του σχεδίου προσάρτησης της Δυτικής Όχθης του Ιορδάνη. Ο Νετανιάχου απαντά ότι το σχέδιο απλώς έχει «μετατεθεί χρονικά». Αυτός ο βολικός διάλογος κωφών, που αποσκοπεί στην τήρηση των προσχημάτων, προορίζεται να διαρκέσει για όσον καιρό η Παλαιστινιακή Αρχή, με σημερινό επικεφαλής τον Μαχμούντ Αμπάς, θα αντιτίθεται σε μια «ειρήνη» με ελάχιστους περιορισμούς για το Ισραήλ. Εάν κάποιος πιο βολικός ηγέτης διαδεχθεί τον Αμπάς και δεχθεί να κάνει περισσότερες υποχωρήσεις, είναι βέβαιο ότι καμία πλειοδοσία υπέρ των Παλαιστινίων δεν θα ακουστεί από τα Εμιράτα. Για το Αμπού Ντάμπι, ο Μοχάμεντ Νταχλάν, παλαιός ηγέτης της Φατάχ και πρώην επικεφαλής της προληπτικής ασφάλειας στη Γάζα, είναι ο ιδανικός υποψήφιος. Καθώς ζει στο Ντουμπάι και οι σχέσεις του με τον Αμπάς είναι δύσκολες, δεν επέκρινε τη συμφωνία μεταξύ ΗΑΕ και Ισραήλ. Φέρεται μάλιστα να είναι ένας από τους αρχιτέκτονές της.
Στο Μπαχρέιν, η εξομάλυνση με το Ισραήλ λαμβάνει μια μορφή που θυμίζει τόσο τα ΗΑΕ όσο και τη Σαουδική Αραβία. Το μικρό νησί του Κόλπου, κυβερνώμενο από μια σουνιτική μοναρχία, έχει ακολουθήσει εδώ και καιρό, όπως και τα Εμιράτα, μια πολιτική άτυπης εξομάλυνσης, φτάνοντας μέχρι το σημείο να φιλοξενεί ανεπίσημη ισραηλινή διπλωματική αποστολή από το 2009.9 Όμως, ο πληθυσμός, σιιτικός στην πλειοψηφία του, δεν αφήνει τα πολιτικά περιθώρια που υπάρχουν στα ΗΑΕ. Μολονότι η αντιπολίτευση έχει αποδυναμωθεί μετά τη σκληρή καταστολή του λαϊκού κινήματος διαμαρτυρίας του 2011, δεν έχει εξαφανιστεί και, όπως συνέβη και με μερίδα της κοινής γνώμης στη Σαουδική Αραβία, έσπευσε να καταδικάσει την προσέγγιση με το Ισραήλ.
Τα δεδομένα είναι τελείως διαφορετικά για το Σουδάν. Σε μια πολιτική συγκυρία αβέβαιης δημοκρατικής μετάβασης10, οι στρατηγοί που βρίσκονται στην εξουσία έχουν τρεις προτεραιότητες: η χώρα τους να βγει από τον κατάλογο των υποστηρικτών της τρομοκρατίας, να πάψει να υφίσταται τις διεθνείς κυρώσεις, οι οποίες συνδέονται κυρίως με τις σφαγές στο Νταρφούρ, και να αποκτήσει πρόσβαση σε διεθνή χρηματοδότηση. Η εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ εγγυάται στο Χαρτούμ την υποστήριξη της Ουάσιγκτον για την επίτευξη αυτών των στόχων, προκαλεί όμως εντάσεις μεταξύ των στρατιωτικών και του συνασπισμού κομμάτων και οργανώσεων που πρωτοστάτησαν στην αμφισβήτηση του καθεστώτος του Ομάρ Αλ-Μπασίρ το 2019. Οι δυνάμεις αυτές θεωρούν ότι μια τέτοια απόφαση δεν θα πρέπει να ληφθεί από μια μεταβατική κυβέρνηση. Μένει όμως να φανεί μέχρι πού θα φτάσουν οι διαμαρτυρίες τους.
1 Βλ. «Rapprochement calculé avec Israël», «Le Monde diplomatique», Μάιος 2020.
2 Αλγερία, Αίγυπτος, Ιράκ, Ιορδανία, Κουβέιτ, Λίβανος, Μαρόκο, Σουδάν και Συρία.
3 Jeffrey Goldberg, «Saudi crown prince: Iran’s supreme leader ‘makes Hitler look good’», «The Atlantic», Ουάσιγκτον, 2 Απριλίου 2018.
4 Βλ. Alain Gresh, «Israël-Palestine, un plan de guerre», «Le Monde diplomatique», Μάρτιος 2020.
5 Βλ. Florence Beaugé, «Une libération très calculée pour les Saoudiennes», «Le Monde diplomatique», Ιούνιος 2018.
6 Διαδικτυακό συνέδριο με θέμα: «Israel’s security and prosperity in a Biden White House», Florida Jewish Vote Team, 21 Οκτωβρίου 2020.
7 Isabel Kershner, «’It’s like falling in love’: Israeli entrepreneurs welcomed in Dubai», «The New York Times», 7 Νοεμβρίου 2020.
8 Βλ. Mona Farrah, «Les irréductibles Koweïtiens rejettent la normalisation avec Israël», Orient XXI, 13 Οκτωβρίου 2020, https://orientxxi.info
9 Barak Ravid, «Israel’s secret embassy in Bahrain», Axios, 21 Οκτωβρίου 2020, www.axios.com
10 Βλ. Gilbert Achcar, «Où va la “révolution de décembre” au Soudan?», «Le Monde diplomatique», Μάιος 2020.
* O Akram Belkaïd είναι συντάκτης της «Le Monde diplomatique»
Παλαιστίνιοι: «Πισώπλατη μαχαιριά»
Του Olivier Pironet
Στην Παλαιστίνη, η επίσημη προσέγγιση μεταξύ Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, Μπαχρέιν, Σουδάν και Ισραήλ προκάλεσε χείμαρρο οξύτατων επικρίσεων, οι οποίες ανταποκρίνονται στο αίσθημα «εγκατάλειψης» που κυριαρχεί εδώ και αρκετά χρόνια. Ο Πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής (Π.Α.) στη Δυτική Όχθη Μαχμούντ Αμπάς καταγγέλλει την «προδοσία» των δύο μοναρχιών του Κόλπου, στις οποίες δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα να «μιλούν για λογαριασμό του παλαιστινιακού λαού», αποφασίζοντας για την τύχη του ενάντια στη θέλησή του. Από την πλευρά του, ο Τζιμπρίλ Ραζούμπ, γενικός γραμματέας της κεντρικής επιτροπής της Φατάχ, του κόμματος του Αμπάς που αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της Π.Α., εκφράζει τη λύπη του για την «ατιμωτική και ντροπιαστική» κίνηση.
Ο Ναμπίλ Σαάτ, ανώτατος αξιωματούχος της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (ΟΑΠ/PLO), ειδικός σύμβουλος του Αμπάς και πρώην υπουργός Εξωτερικών, με τη σειρά του χαρακτηρίζει τις συμφωνίες εξομάλυνσης «πισώπλατη μαχαιριά» και εκτοξεύει την απειλή μιας «τρίτης Ιντιφάντα». Η Χαμάς, το ισλαμιστικό κίνημα που ασκεί την εξουσία στη Λωρίδα της Γάζας, κατηγορεί τα ΗΑΕ και το Μπαχρέιν ότι «προσφέρουν λευκή επιταγή» στο Ισραήλ ώστε να συνεχίσει την κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών. Σε μια συζήτηση που δεν πέρασε απαρατήρητη, ο πρέσβης της Παλαιστίνης στη Γαλλία Σαλμάν Ελ - Χέρφι αφήνει από την πλευρά του να φανεί η πικρία του: εκτιμά ότι τελικά οι Εμιρατινοί «έδειξαν το αληθινό τους πρόσωπο» και, μάλιστα, «έχουν γίνει πιο Ισραηλινοί και από τους Ισραηλινούς».1 Τέλος, οι Παλαιστίνιοι καταδικάζουν ομόφωνα το «πολιτικό αμάρτημα» του Σουδάν, το οποίο είχε υπάρξει για πολύ καιρό ακλόνητος υποστηρικτής της παλαιστινιακής υπόθεσης.
Στο πεδίο, ο ισραηλινός στρατός νιώθει αναπτερωμένος. Σύμφωνα με έκθεση της ΟΑΠ, μεταξύ 15 Σεπτεμβρίου (ημέρα υπογραφής των συμφωνιών «Αβραάμ» μεταξύ Εμιράτων, Μπαχρέιν και Ισραήλ) και 15 Οκτωβρίου 2020, οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις στα κατεχόμενα άνοιξαν πυρ σε 240 περιπτώσεις. Σκότωσαν δύο Παλαιστίνιους και τραυμάτισαν περίπου 100, συνέλαβαν σχεδόν 500 άτομα, μεταξύ τους και παιδιά, κατεδάφισαν πολλές κατοικίες και πραγματοποίησαν 370 εφόδους.2
1 Βλ. Armin Arefi, «L’ambassadeur de Palestine tire à boulets rouges sur les Émirats», «Le Point», Παρίσι, 12 Οκτωβρίου 2020.
2 «PLO: Israel attacks escalate after normalisation with Arab states», Middle East Monitor, 24 Οκτωβρίου 2020, www.middleeastmonitor.com
* O Olivier Pironet είναι συντάκτης της «Le Monde diplomatique»
