Το 2021 αναμένεται να είναι μια χρονιά ορόσημο, αφού η περίοδος μετά την πανδημία -εφόσον προχωρήσουν επαρκώς οι εμβολιασμοί- και η διαχείριση των πληγών που αυτή θα έχει αφήσει θα καθορίσουν εν πολλοίς τις εξελίξεις σε όλα τα κρίσιμα πεδία. Οι προκλήσεις είναι μεγάλες και οι ευθύνες της Αριστεράς και των προοδευτικών δυνάμεων στην Ευρώπη αναβαθμισμένες, αφού το ερώτημα της επόμενης ημέρας είναι ποιο μοντέλο οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης χρειαζόμαστε.
Οι ευρωβουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ - Π.Σ. μιλούν λίγο πριν από το τέλος του έτους για τις προκλήσεις του 2021, για την Ευρώπη αλλά και για την Ελλάδα. Το ταμείο ανάκαμψης, η στήριξη των εργαζόμενων, των μικρομεσαίων, των επαγγελματιών, η κλιματική κρίση, το προσφυγικό, ο πολιτισμός, η διαφθορά και η διαφάνεια, το κράτος δικαίου, η όξυνση των περιφερειακών ανισοτήτων, η τουρκική προκλητικότητα, θεσμοί και δημοκρατία συνιστούν μερικές από τις σημαντικότερες όψεις μιας εκ των πραγμάτων πλούσιας ατζέντας.
Έξι στοχοι για την ανάκαμψη του πολιτισμού
Του Αλέξη Γεωργούλη
Το 2020 χαρακτηρίστηκε από την πανδημία Covid-19 και το τεράστιο πλήγμα που αυτή επέφερε στους δημιουργικούς και πολιτιστικούς τομείς στην Ελλάδα, την Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο. Η κατάσταση αυτή ανέδειξε ακόμα περισσότερο τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κλάδου του πολιτισμού, όπως η επισφάλεια της εργασίας και η εποχικότητα, χαρακτηριστικά που επιβάλλουν την ειδική στήριξη του κλάδου.
Προκειμένου να διασφαλιστεί η ανάκαμψη του χώρου μετά το χτύπημα της πανδημίας Covid-19 είναι απόλυτα απαραίτητο να γίνει σαφής η κρισιμότητα της τρέχουσας κατάστασης στα μάτια των υπευθύνων λήψης αποφάσεων της Ε.Ε..
Οι έξι κύριες θεματικές εργασίας, στις οποίες υπάρχει ανάγκη να εστιάσουμε και αποτελούν τις προτεραιότητες στον σχεδιασμό πολιτικών που υποστηρίζω στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, για την ανάκαμψη των δημιουργικών και πολιτιστικών τομέων είναι:
* Η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού πλαισίου για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων όλων των εργαζομένων στον κλάδο του πολιτισμού.
* Η χρηματοδότηση και η υποστήριξη της σύγχρονης πολιτιστικής δημιουργίας.
* Η αντιμετώπιση των προκλήσεων και η αξιοποίηση των ευκαιριών που προκύπτουν για τον χώρο του πολιτισμού στην ψηφιακή εποχή.
* Η ενίσχυση της έρευνας και της πολιτιστικής εκπαίδευσης.
* Η στήριξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ε.Ε.
* Η συλλογή επαρκών, επικαιροποιημένων και εξειδικευμένων δεδομένων ανά τομέα με σκοπό τον σχεδιασμό βιώσιμων πολιτικών.
Η στήριξη χρειάζεται να είναι μεγάλη και να στοχεύει σε έναν μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, για να δώσει πνοή στον πολιτισμό, που νοσεί, αλλά επιμένει να μας εμψυχώνει διαρκώς μένοντας δίπλα μας σ’ αυτές τις ειδικές συνθήκες.
Να σταθεί όρθια η οικονομία, να βγει πιο δυνατή η κοινωνία
Της Ελενας Κουντουρά
Το 2021 είναι εξαιρετικά κρίσιμη χρονιά. Η εξέλιξη της πανδημίας και η διαχείρισή της θα καθορίσουν όχι μόνο τη διάρκεια και την ένταση των επιπτώσεων στην Ευρώπη, αλλά και το κόστος που τελικά επωμίζονται η ελληνική κοινωνία και οικονομία επηρεάζοντας τις προοπτικές ανάκαμψης.
Οι γενναίες πολιτικές που θέτουν στο επίκεντρό τους τον άνθρωπο είναι ξεκάθαρα μονόδρομος, χωρίς άλλες καθυστερήσεις. Απαιτούνται άμεσες λύσεις που θα εξασφαλίζουν το θεμελιώδες δικαίωμα της αξιοπρεπούς διαβίωσης και της ισότιμης πρόσβασης όλων των πολιτών στους μηχανισμούς στήριξης.
Η ευρωομάδα μας έχει εργαστεί εντατικά και έχει επηρεάσει καίριες αποφάσεις της Ευρώπης. Προσωπικά έχω συμβάλει στη διαμόρφωση σειράς ψηφισμάτων για τη στήριξη του τουρισμού, την οικονομική ενίσχυση των εργαζομένων και των επιχειρήσεων, ειδικά των μικρομεσαίων, που αντιμετωπίζουν οξύ πρόβλημα επιβίωσης, και για την αποτροπή απολύσεων, την προστασία των πιο ευάλωτων ομάδων και την ισότητα των φύλων.
Στο μεγάλο στοίχημα για την έξοδο από την κρίση επιβάλλεται οι εθνικές κυβερνήσεις να αναλάβουν την ευθύνη που τους αναλογεί και να αξιοποιήσουν αποτελεσματικά την ευρωπαϊκή στήριξη. Αυτό σημαίνει:
* Δίκαιη και αποτελεσματική κατανομή των πόρων των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, όπως το ταμείο ανάκαμψης, με προσήλωση στους στόχους που θα πρωταγωνιστήσουν την επταετία 2021-2027 για τη βιώσιμη ανάπτυξη, την πράσινη μετάβαση, τον ψηφιακό μετασχηματισμό.
* Να στηριχθούν άμεσα με ρευστότητα και μη επιστρεπτέες προκαταβολές οι επιχειρήσεις, ιδιαίτερα σε ζωτικούς για την Ελλάδα κλάδους, όπως ο τουρισμός, η εστίαση, οι μεταφορές και ο πολιτισμός.
* Να θεσπιστούν άμεσα γενναία μέτρα για την προστασία των θέσεων εργασίας, την οριζόντια στήριξη των δικαιωμάτων των εργαζομένων, των ανέργων και των πιο ευάλωτων ομάδων και τη χωρίς αποκλεισμούς πρόσβαση στα βασικά αγαθά και υπηρεσίες.
* Να ενισχυθεί το δημόσιο σύστημα Υγείας με επενδύσεις σε υποδομές και προσλήψεις προσωπικού.
Το κράτος καλείται να εκπληρώσει τον πιο βασικό του ρόλο, αυτόν της προστασίας όλων των πολιτών του, για να σταθεί όρθια η οικονομία και να βγει πιο δυνατή η κοινωνία την επόμενη ημέρα της κρίσης.
Η Δημοκρατία είναι η απάντηση...
Του Πέτρου Κόκκαλη
Το 2021 χρειαζόμαστε έναν ενάρετο κύκλο επιστροφής από τον χειρότερό μας εαυτό. Κι αυτό δεν μπορεί να γίνει ερήμην των πολιτών.
Η πρόκληση για τη νέα χρονιά, εν μέσω πανδημίας και περιορισμού της κυκλοφορίας των πολιτών, θα είναι η Δημοκρατία και ό,τι σημαίνει για το κοινωνικό κράτος -την Παιδεία και την Υγεία- αλλά και το κράτος δικαίου, που είναι όροι για το αίσθημα ασφάλειας ενός πολίτη. Χωρίς ασφάλεια δεν μπορεί να υπάρξει οργανωμένη παραγωγή, πόσο μάλλον αναδιάταξή της υπό τις σημερινές συνθήκες, όταν το ζητούμενο πανευρωπαϊκά είναι η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση. Εκεί έχει στραφεί όλο το νομοθετικό έργο στις Βρυξέλλες κι εκεί κατευθύνονται ολοένα και περισσότεροι ευρωπαϊκοί πόροι, μακριά από τα ορυκτά καύσιμα και άλλες προβληματικές επιλογές του παρελθόντος.
Τη χρονιά που μας πέρασε ζήσαμε μια τριπλή κρίση: υγειονομική, κλιματική και θεσμική - τρεις αλληλοτροφοδοτούμενες προκλήσεις που συνδέθηκαν στενά. Όσα προκάλεσαν την κλιματική κρίση συνδέονται άμεσα με τα αίτια της πανδημίας, που με τη σειρά της χρησιμοποιήθηκε για να παρακαμφθεί ο δημοκρατικός έλεγχος σε σημαντικές αποφάσεις από όσους αντιμετωπίζουν το θεσμικό πλαίσιο ως όχληση υπέρ ενός στρεβλού και παρεοκρατικού καπιταλισμού.
Οι τρεις αυτές κρίσεις έχουν κοινές λύσεις. Είναι ψευδές πως πρέπει να γίνουν υποχωρήσεις στη Δημοκρατία, την πρόνοια ή το περιβάλλον για να προχωρήσει η οικονομία. Αρκεί να δει κανείς τι ορίζεται ως αναπτυγμένη χώρα τον 21ο αιώνα, πώς προσελκύονται επενδύσεις και τι απαιτήσεις υπάρχουν ακόμα και για την καθημερινότητα των εργαζομένων τους.
Το 2021 ξεκινάμε από τον θεμέλιο λίθο της Δημοκρατίας, τη συμμετοχή πολιτών και τοπικών κοινωνιών στον σχεδιασμό όσων έρχονται μέσα από την Πράσινη Μετάβαση, όπου ο κάθε πολίτης θα συμμετέχει στο μέλλον του ιδίου αλλά και του τόπου του.
Κράτος δικαίου και προσφυγικό στην Ε.Ε. του 2021
Του Κώστα Αρβανίτη
Λίγο πριν κλείσει η χρονιά που ο πλανήτης θέλει να ξεχάσει, η δημοκρατική Ευρώπη επιχειρεί να λύσει τον γόρδιο δεσμό της ορμπανικής Ακροδεξιάς: η απειλή κατά του κράτους δικαίου έχει γίνει αντιληπτή όσο και αν η ευρωπαϊκή Δεξιά επιμένει να τηρεί «αποστάσεις» από την εκτροπή με καθεστωτικά χαρακτηριστικά σε χώρες όπως η Ουγγαρία και η Πολωνία, και την ίδια ώρα να αρνείται να διαγράψει από το ΕΛΚ το κόμμα του Όρμπαν.
Η συμφωνία για τον μηχανισμό που θα παρακολουθεί την κατάσταση του κράτους δικαίου στις χώρες της Ένωσης αποτέλεσε ταυτόχρονα μεγάλη ήττα και μεγάλη νίκη για την Ε.Ε. Ήττα επειδή μέχρι τώρα ένα τέτοιο σύστημα «παρακολούθησης» της Δημοκρατίας θεωρούνταν περιττό, ενώ τώρα είναι αναγκαίο. Νίκη επειδή η Ευρώπη στρέφεται πάλι στα θεμέλιά της: τις αρχές της Δημοκρατίας.
Στην πράξη, όμως, βρισκόμαστε μπροστά σε μια ήττα: άλλο σχέδιο ψηφίσαμε στο Ε.Κ. και άλλο μας επέστρεψαν οι ηγέτες. Το Ευρωκοινοβούλιο πρέπει να αντισταθεί στον παραλυτικό συμβιβασμό που επέβαλε στο πρόσφατο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο η ευρωπαϊκή Δεξιά, συνέχεια της υποκριτικής της (το λιγότερο...) στάσης απέναντι στον Όρμπαν. Έναν συμβιβασμό που στο βάθος ακυρώνει τον μηχανισμό.
Κι αν το ζήτημα του κράτους δικαίου φαίνεται μακρινό για την Ελλάδα (που δεν είναι, αν αναλογιστεί κανείς αυταρχικές επιλογές της κυβέρνησης Μητσοτάκη), το προσφυγικό, που επίσης θα κυριαρχήσει το 2021, είναι πάρα πολύ οικείο.
Το προτεινόμενο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση διαφημίστηκε ως η πρώτη ολιστική αντιμετώπιση του ζητήματος, ωστόσο ανακυκλώνει τα αδιέξοδα του «Δουβλίνου» και όλων των συστατικών της σημερινής κατάστασης.
Η μάχη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για πραγματική αλληλεγγύη, υποχρεωτικές μετεγκαταστάσεις και όχι κονδύλια για φυλακές προσφύγων και μεταναστών, θα καθορίσει πολλά και για την Ελλάδα, αλλά και για όλη την Ε.Ε.
Ατυχία για την Ελλάδα η κυβέρνηση Μητσοτάκη
Του Στέλιου Κούλογλου
Το 2020 αποδείχθηκε μια χρονιά καθοριστική. Για την ανάδειξη θεμελιωδών προβλημάτων, όπως της οικολογίας και του σεβασμού της φύσης: η καταστροφή της από τους ανθρώπους προβάλλει ως η κυριότερη αιτία για την πανδημία με τις καταστροφικές οικονομικές και κοινωνικές της συνέπειες.
Η χώρα μας είχε την ατυχία, την κρίσιμη στιγμή, να βρίσκεται στην εξουσία μια κυβέρνηση ανίκανη να διαχειριστεί την πανδημία, συναισθηματικά αναίσθητη στον πόνο των απλών ανθρώπων, αλλά αδίστακτη στην εργαλειοποίησή της. Ώστε να ισχυροποιηθούν και να πλουτίσουν οι ισχυροί εις βάρος των ασθενέστερων. Τα δικαιώματα των εργαζομένων, ακόμη και το δώρο των Χριστουγέννων, περικόπτονται, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν βοηθιούνται ουσιαστικά. Η Αριστερά στέκεται πάντα στο πλευρό των αδυνάτων και είναι καθήκον της τώρα να σταθεί δίπλα σε όλους αυτούς που καταστρέφονται.
Μια ακόμη πρόκληση για την Αριστερά είναι η μάχη κατά της διαφθοράς. Είναι η διαφάνεια και η ακεραιότητα στις δραστηριότητες του Δημοσίου και της κυβέρνησης, η διαλεύκανση των σκανδάλων όπως η Novartis που το παλιό, ένοχο σύστημα προσπαθεί να κουκουλώσει. Είναι ο αγώνας να μην δούμε ξανά φαινόμενα τύπου «σκόιλ ελικίκου» ή άλλες «λίστες Πέτσα» και εξαρτημένα ΜΜΕ, πρόθυμα να κάνουν την προπαγάνδα και τα ψέματα των κυβερνήσεων της Ελλάδας, της Πολωνίας ή της Ουγγαρίας.
Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι πώς θα ξαναχτίσουμε τις κοινωνίες μας και την Ευρώπη μετά την πανδημία. Τα ερωτήματα είναι αμείλικτα πλέον:
* Πώς θα διαμορφώσουμε το πλαίσιο λειτουργίας της δημόσιας Υγείας, ενός τομέα που είχε πληγεί από τις πολιτικές λιτότητας και η ανεκτίμητη αξία του φάνηκε τον χρόνο αυτόν;
* Πώς θα περάσουμε στην πράσινη ενέργεια, αλλά με μια δίκαιη μετάβαση, που δεν θα αφήσει πίσω της κοινωνίες συντετριμμένες, όπως πάει να γίνει τώρα με τη Δυτική Μακεδονία;
* Πώς θα προστατεύσουμε τους πιο αδύνατους, τους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις;
Ένα πρόγραμμα ριζικών αλλαγών της ελληνικής κοινωνίας είναι περισσότερο επίκαιρο από ποτέ.
Δημόσια Υγεία, οικονομική ανάκαμψη, μείωση των ανισοτήτων
Του Δημήτρη Παπαδημούλη
Το 2021 πλησιάζει κουβαλώντας μια βαριά κληρονομιά από το 2020.
Το σφοδρό δεύτερο κύμα της πανδημίας και η μεγάλη ύφεση δεν επιτρέπουν κυβερνητικούς αυτοεπαίνους και εξωραϊσμούς. Χρειάζονται περισσότερα και ταχύτερα βήματα για τη θωράκιση της δημόσιας Υγείας, την οικονομική ανάκαμψη και τη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων που αυξάνονται επικίνδυνα.
Η σύνοδος κορυφής και η Ολομέλεια του Ε.Κ. τον Δεκέμβριο ολοκλήρωσαν ύστερα από πολύμηνη διαπραγμάτευση το πλαίσιο του ευρωπαϊκού συμβιβασμού για τα επόμενα χρόνια.
Το ταμείο ανάκαμψης των 750 δισ. ευρώ είναι ασφαλώς ένα σημαντικό θετικό βήμα και γι’ αυτό πρέπει να ξεκινήσει χωρίς άλλη καθυστέρηση. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητάει μάλιστα διπλάσια προ-χρηματοδότηση, 20% και όχι 10%, με σχέδιο, διαφάνεια, έντιμη διαχείριση και πλήρη σεβασμό στο κράτος δικαίου. Παρά την αύξηση των 16 δισ. ευρώ που πετύχαμε ως Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο Πολυετής Προϋπολογισμός παραμένει ωστόσο ανεπαρκής.
Είναι αδύνατον η Ε.Ε. να πετύχει τους στόχους που έχει θέσει με προϋπολογισμό μόλις 1% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ. Γι’ αυτό ζητάμε να προχωρήσουν ο φόρος των συναλλαγών, η φορολόγηση των ψηφιακών γιγάντων, να αλλάξουν οι κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας -όσο διαρκεί η αναστολή εφαρμογής του- και να υπάρξουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο νέοι ρεαλιστικότεροι κανόνες και ρυθμίσεις για το χρέος. Μόνον έτσι η Ε.Ε. και ιδίως η υπερχρεωμένη Ελλάδα θα αποφύγουν μια νέα κρίση χρέους και ένα νέο γύρο σκληρής, μονόπλευρης λιτότητας.
Απέναντι στην τουρκική προκλητικότητα η σύνοδος κορυφής ήταν ένα Βατερλώ. Το Συμβούλιο συνεχίζει να χαϊδεύει τον Ερντογάν, που πανηγυρίζει δικαίως για τις αποφάσεις. Το Συμβούλιο συνεχίζει να απορρίπτει το συντριπτικό ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που με 631 υπέρ και μόλις 3 κατά ζητάει αυστηρές κυρώσεις για το καθεστώς Ερντογάν. Γιατί μόνο έτσι μπορεί να αναγκαστεί ο Ερντογάν να σεβαστεί το διεθνές δίκαιο και τους κανόνες καλής γειτονίας.
Το 2021 που έρχεται θα είναι μια ακόμη δύσκολη χρονιά, γεμάτη ανακατατάξεις και προκλήσεις για την Αριστερά και την κοινωνία.
