Live τώρα    
17°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
13.4°C18.7°C
3 BF 63%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
12.0°C16.9°C
1 BF 66%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.3°C16.6°C
2 BF 61%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
13.8°C18.0°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
10 °C
9.9°C14.6°C
2 BF 76%
Τι σημαίνει η κατάρρευση της λίρας για την τουρκική οικονομία
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Τι σημαίνει η κατάρρευση της λίρας για την τουρκική οικονομία

ΛΥΡΑ

Η πρόσφατη υπεράσπιση των μειώσεων των επιτοκίων από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και η κήρυξη ενός “οικονομικού πολέμου ανεξαρτησίας” προκάλεσε βουτιά της λίρας και ανάγκασε τους αναλυτές να αναρωτιούνται πόσο ακόμη ο Τούρκος Πρόεδρος είναι διατεθειμένος να επιτρέπει την υποτίμηση του νομίσματος.

Ο Ερντογάν, ο οποίος έχει αποπέμψει τρεις κεντρικούς τραπεζίτες από τα μέσα του 2019 και αποτελεί ισόβιο αντίπαλο των υψηλών επιτοκίων, επέμεινε ότι θα συνεχίσει στον δρόμο των χαμηλών επιτοκίων σε μια προσπάθεια να τονώσει την ανάπτυξη και τις επενδύσεις. Οι προβλέψεις από οργανισμούς όπως το ΔΝΤ κάνουν λόγο για αύξηση του ΑΕΠ έως και 9% φέτος, έναν από τους ταχύτερους ρυθμούς παγκοσμίως.

Με τη λίρα όμως να υποχωρεί, οι αναλυτές προειδοποιούν ότι η αστάθεια του νομίσματος θα μπορούσε να υπονομεύσει σοβαρά την ανάπτυξη στο μέλλον. Η προσέγγιση του Ερντογάν, λένε, εμπεριέχει σοβαρά ρίσκα για την υγεία του χρηματοπιστωτικού συστήματος και γενικότερα της οικονομίας της χώρας, ενώ αυξάνει τη δημόσια δυσαρέσκεια.

Οι τουρκικές τράπεζες επιτρέπουν στους πελάτες τους να διατηρούν καταθέσεις και σε ξένα νομίσματα εκτός της λίρας. Οι Τούρκοι επιλέγουν όλο και περισσότερο τα δολάρια και τα ευρώ καθώς ο υψηλός πληθωρισμός και τα χαμηλά επιτόκια εκμηδενίζουν τα επιτόκια των καταθέσεων σε λίρες. Οι καταθέσεις σε ξένα νομίσματα αποτελούν σήμερα το 55% των συνολικών καταθέσεων στις τράπεζες -ένα ποσό 260 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Το 2018 αποτελούσαν μόλις το 49%.

Οι αναλυτές ανησυχούν ότι οι καταθέσεις σε δολάρια θα μπορούσαν να αυξηθούν ακόμη περισσότερο εντείνοντας τις πιέσεις προς τη λίρα και προκαλώντας φαύλο κύκλο. Ο μεγαλύτερός τους φόβος είναι ότι οι άνθρωποι θα χάσουν τελικά την εμπιστοσύνη τους αποσύροντας τις καταθέσεις τους.  Ήταν κάτι που συνέβη σε μικρή κλίμακα στη διάρκεια της νομισματικής κρίσης του 2018.

Μια ολοκληρωτική κρίση εμπιστοσύνης με φυγή καταθέσεων σημειώθηκε το 2001. Σε ένα τέτοιο σενάριο η κυβέρνηση θα μπορούσε να επιβάλει capital controls, αν και επιμένει ότι δεν προτίθεται να το κάνει.

Οι αυξανόμενες τιμές βρίσκονται ήδη στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας. Ο ετήσιος πληθωρισμός έφτασε σχεδόν το 20% τον Οκτώβριο. Ο πληθωρισμός της τιμής των τροφίμων, 27% τον ίδιο μήνα, έπληξε ιδιαίτερα σκληρά το εισόδημα των νοικοκυριών.

Η εξάρτηση της Τουρκίας από τις εισαγωγές, ιδίως την ενέργεια και τις πρώτες ύλες, σημαίνει ότι η κατάρρευση του νομίσματος μεταφράζεται γρηγορότερα σε υψηλές τιμές.

Ο υψηλός πληθωρισμός απειλεί να αποδυναμώσει ακόμη περισσότερο το νόμισμα πλήττοντας την ανάπτυξη και την καταναλωτική πίστη. Θα μπορούσε επίσης να υπονομεύσει τη δημόσια υποστήριξη για τον Ερντογάν, του οποίου η εικοσαετής διακυβέρνηση αφορούσε χρόνια αυξανόμενης ευημερίας.

Η αντιπολίτευση, που κέρδισε τους δύο μεγαλύτερους δήμους στις τοπικές εκλογές του 2018, θέλει πρόωρες εκλογές προκειμένου να κεφαλαιοποιήσει την εντεινόμενη δυσφορία για την πορεία της οικονομίας.

Η κυβέρνηση φαίνεται να έχει “ανοχή για μια αποδυναμωμένη λίρα” σημειώνει ο Ενβέρ Ερκάν, αναλυτής της Terra Investment, προσθέτοντας πως είναι δύσκολο να προβλέψει κάποιος για πόσο ακόμη η κυβέρνηση είναι διατεθειμένη να αφήνει το νόμισμα να πέφτει.

Οι τράπεζες στην Τουρκία εξαρτώνται από τις ξένες πιστώσεις για να χρηματοδοτήσουν τον δανεισμό στο εσωτερικό της χώρας. Και ενώ η χρηματοδότηση από το εξωτερικό παρέμεινε σταθερή σε προηγούμενες στιγμές έντασης, όπως το 2018, μια ξαφνική μεταβολή στη διάθεση των ξένων δανειστών θα μπορούσε να θέσει το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Τουρκίας υπό σοβαρή πίεση.

“Τα τελευταία χρόνια η Τουρκία έχει αντέξει πολλές κρίσεις και έχουμε δει ότι οι τράπεζες διατηρούν σημαντική πρόσβαση” σημειώνει ο Χουσεΐν Σεβίνκ, που καλύπτει τις τουρκικές τράπεζες για τον οίκο αξιολόγησης Fitch. Οι τράπεζες “έχουν σημαντικά συναλλαγματικά αποθέματα για να αντέξουν ένα σύντομο κλείσιμο της αγοράς για περίπου έναν χρόνο" σημειώνει. Ωστόσο προειδοποιεί: “Ενα παρατεταμένο κλείσιμο θα είχε σημαντικό ρίσκο”.

Στη διάρκεια της κρίσης του 2018, όταν η τιμή της λίρας υποχώρησε μέχρι και 18,5% σε μία μόνο μέρα, όταν μια αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ προκάλεσε ανησυχίες στους επενδυτές για την πορεία της οικονομίας, μία από τις μεγαλύτερες ανησυχίες ήταν η ικανότητα του βαριά χρεωμένου βιομηχανικού τομέα της χώρας να αποπληρώσει δάνεια σε δολάρια και ευρώ.

Τρία χρόνια μετά οι εταιρείες βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση, έχοντας ελαφρώσει το εξωτερικό τους χρέος κατά 74 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με την τράπεζα Barclays.  Ένα μέρος του χρέους τους μεταφέρθηκε στον δημόσιο τομέα έπειτα από μέτρα του πρώην υπουργού Οικονομικών Μπεράτ Αλμπαϊράκ.

Η αναλογία του χρέους προς το ΑΕΠ της χώρας παραμένει σχετικά χαμηλά σε σύγκριση με εκείνες των ανταγωνιστών σε άλλες αναδυόμενες αγορές. Οι αναλυτές όμως επισημαίνουν ότι το αυξανόμενο κόστος εξυπηρέτησης των δανείων θα μπορούσε να μειώσει τα δημοσιονομικά περιθώρια της κυβέρνησης σε μια περίοδο που σχεδιάζει παροχές ενόψει των εκλογών.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL