Live τώρα    
24°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.2°C26.3°C
2 BF 36%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.3°C26.0°C
3 BF 36%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
19.4°C24.8°C
2 BF 52%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.8°C21.6°C
2 BF 63%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
22.9°C24.0°C
2 BF 38%
Financial Times / To μέλλον της Ε.Ε εξαρτάται από τη γερμανική κρίση ταυτότητας
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Financial Times / To μέλλον της Ε.Ε εξαρτάται από τη γερμανική κρίση ταυτότητας

Του Φίλιπ Στήβενς


Ο συγγραφέας Τόμας Μαν προσδιόρισε την επιλογή το 1953. Η νέα Δημοκρατία της Βόννης, είπε, θα έπρεπε να απορρίψει οποιεσδήποτε εθνικιστικές φιλοδοξίες για μια γερμανική Ευρώπη. Το μέλλον θα ήταν η πρόσδεση του έθνους στους γείτονές του προκειμένου να δημιουργηθεί μια ευρωπαϊκή Γερμανία.

Εβδομήντα χρόνια αργότερα, η σημερινή ενωμένη Γερμανία αγωνίζεται ακόμη να καταλήξει σε κάποια απόφαση. Αυτόν τον μήνα, το ισχυρό συνταγματικό δικαστήριο της Καρλσρούης ύψωσε τη σημαία του εθνικισμού στρέφοντας τα πυρά του κατά της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ απάντησε την προηγούμενη εβδομάδα με ένα σχέδιο στο οποίο κατέληξε μαζί με τον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν: ένα σχέδιο ανάκαμψης, ύψους 500 δισεκατομμυρίων ευρώ προς τις ευρωπαϊκές χώρες που επλήγησαν περισσότερο από την πανδημία της Covid-19.

"Χαμιλτονική" στιγμή της Ένωσης

Ορισμένοι είδαν στην δικαστική απόφαση -τελευταία σε μια μακρά σειρά προσπαθειών από τους δικαστές να επαναχαράξουν τα σύνορα ανάμεσα στην εθνική και την ευρωπαϊκή δικαιοδοσία- ένα πλήγμα που θα μπορούσε να αποδειχτεί θανάσιμο για τις προσπάθειες της ΕΚΤ να διαχειριστεί το ευρώ. Άλλοι χειροκρότησαν το ομοσπονδιακό πνεύμα που υποδηλώνουν οι μηχανισμοί του προτεινόμενου νέου ταμείου ανάκαμψης. Οι υποστηρικτές το αποκάλεσαν "Χαμιλτονική" στιγμή της Ένωσης - αναφερόμενοι στην απόφαση του Αλεξάντερ Χάμιλτον και άλλων ιστορικών ηγετών των ΗΠΑ να μεταφέρουν τα χρέη των αμερικανικών πολιτειών στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Προσωπικά, βρίσκω και τις δύο περιγραφές υπερβολικές. Αν συνδυαστούν όμως, αποκαλύπτουν τις εντάσεις στην καρδιά της γερμανικής πολιτικής για την Ευρώπη.
Παρά τις επίμονες υποψίες των Βρετανών ευρωσκεπτικιστών, το Βερολίνο δεν έχει καμία όρεξη να κυριαρχήσει στην ήπειρο. Αντιθέτως, η Γερμανία, πιο συχνά, θέλει να κλείσει τα μάτια της στον υπόλοιπο κόσμο. Οι περιστάσεις της γερμανικής ισχύος και γεωγραφίας, ωστόσο, δεν μπορούν να παραμεριστούν. Η χώρα βρίσκεται στην καρδιά της ηπείρου και είναι η πλουσιότερη και πολυπληθέστερη της ηπείρου. Σε αυτόν τον βαθμό, μια γερμανική Ευρώπη είναι αναπόφευκτη.
Το δικαστήριο της Καρλσρούης δεν είναι το μοναδικό που απεχθάνεται τις υποτιθέμενες παρεμβάσεις της Ε.Ε. Ο μεγάλος συνασπισμός της κυρίας Μέρκελ με τους Σοσιαλδημοκράτες άφησε στους ευρωσκεπτικιστές της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AFD) τον ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην Bundestag. Σημαντικά τμήματα της γερμανικής κοινωνίας δυσφορούν για το "κόστος" που συνεπάγονται τα ευρωπαϊκά καθήκοντα. Το ευρώ, επαναλαμβάνει ένα μάντρα, δεν πρέπει να γίνει το μέσο για μια ένωση "μεταβίβασης", όπου η Γερμανία θα πληρώνει για τους "ανεύθυνους" γείτονες της. Αντιμέτωποι με τον λαϊκισμό του AFD,οι πολιτικοί τού κυρίως ρεύματος διστάζουν να υποστηρίξουν το επιχείρημα του Τόμας Μαν. Εάν η Γερμανία περιφρονεί την ηγεμονία, είναι επίσης εξίσου απρόθυμη να αναλάβει ευθύνες.

Η μεταβαλλόμενη ισορροπία

Αυτή είναι η μεταβαλλόμενη ισορροπία στην οποία στηρίζεται σήμερα το μέλλον της Ευρώπης. Το βάρος της Ε.Ε. στον κόσμο μετριέται συνήθως με βάση την αξιοσημείωτη οικονομική επιρροή της. Το μπλοκ, ωστόσο, αποτελεί στην ουσία πολιτικό εγχείρημα. Το μέλλον του ευρώ, και κατ' επέκταση της Ε.Ε., δεν βασίζεται στην υγεία του ιταλικού τραπεζικού συστήματος αλλά στην πολιτική δέσμευση του ισχυρότερου μέλους. Η Ε.Ε. μπορεί να ξεπεράσει την αποχώρηση της Βρετανίας από τη λέσχη. Δεν μπορεί όμως να ζήσει για πολύ με τη γερμανική αδιαφορία.
Για την ηγεσία της Δημοκρατίας της Βόννης, η ευρωπαϊκή Γερμανία ήταν μια προφανής και εύκολη επιλογή. Η Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα και η Ευρωπαϊκή Κοινότητα αποτελούσαν οδό για την ειρήνη και συμφιλίωση και πηγή νομιμοποίησης για το γερμανικό κράτος. Μαζί με τη συμμετοχή στη συμμαχία του NATO, διαμόρφωσαν τη φιλοδοξία της νέας Δημοκρατίας για επανένωση με την ανατολική χώρα υπό σοβιετική κατοχή. Βοήθησε επίσης το ότι η Ευρώπη προσέφερε μια ανοιχτή αγορά για τη γερμανική βιομηχανία. Περισσότερη Ευρώπη, με άλλα λόγια, σήμαινε περισσότερη Γερμανία.

Ο Χέλμουτ Κολ ήταν ο τελευταίος καγκελάριος που φόρεσε τον μανδύα του Μαν. Η συμφωνία στην οποία κατέληξε με τον Φρανσουά Μιτεράν για τη δημιουργία του ευρώ ήταν το αντάλλαγμα για τη γαλλική συναίνεση στη γερμανική ενοποίηση και, στο μυαλό του Κολ, η εγγύηση ότι η νέα Γερμανία θα παρέμενε δεσμευμένη στο ευρωπαϊκό εγχείρημα.

Τίποτε περισσότερο

Η λογική πίσω από την ευρωπαϊκή Γερμανία ήταν όμως λιγότερο αυτονόητη για τους συμπατριώτες του που γεννήθηκαν μετά τον πόλεμο. Από καιρό σε καιρό, η κ. Μέρκελ υπενθύμιζε ότι η συμμετοχή στην Ε.Ε. εξυπηρετεί το εθνικό συμφέρον: οι χώρες δεν μπορούν να λύσουν από μόνες τους διεθνή προβλήματα και η Γερμανία γίνεται πιο πλούσια και πιο ασφαλής συμμετέχοντας στην Ένωση. Ο πραγματισμός συνοδεύτηκε από αποφασιστικότητα το 2012, όταν αποφάσισε ότι ούτε η Ευρώπη ούτε η Γερμανία μπορούσαν να αντέξουν την κατάρρευση του ευρώ. Σπανίως επέδειξε τη συναισθηματική προσήλωση του Κολ στην ενοποίηση. Η βασική αρχή ήταν πάντα ότι το Βερολίνο θα κάνει ό,τι χρειάζεται για να σώσει την ένωση σε στιγμές κρίσης, τίποτε περισσότερο.

Οι διατυπώσεις της κ. Μέρκελ, στη συνέντευξη Τύπου με τον κ. Μακρόν αυτή την εβδομάδα, ήταν εντυπωσιακές, καθώς υποδήλωναν ότι αυτό ίσως να έχει πια αλλάξει. Έπειτα από τρία χρόνια απορρίψεων των περισσότερων ιδεών του Γάλλου Προέδρου, η κ. Μέρκελ διακήρυξε ότι είναι καιρός να "αντιπαλέψουμε" τη μεγαλύτερη κρίση στην ιστορία της Ε.Ε. "Η Γερμανία και η Γαλλία μάχονται μαζί για την ευρωπαϊκή ιδέα".

Δεν είναι τόσο βέβαιο ότι αυτό προμηνύει μια συνεπή προσπάθεια του Βερολίνου με στόχο την ολοκλήρωση της ημιτελούς δουλειάς της Ευρωζώνης - τη δημιουργία μιας οικονομικής ένωσης στο πλευρό της νομισματικής. Με δεδομένες τις εμπειρίες του παρελθόντος, οι θαυμαστές του Χάμιλτον είναι πιθανό να απογοητευτούν. Οι αισιόδοξοι θέλουν να πιστεύουν ότι, καθώς πλησιάζει στο τέλος της πολιτικής σταδιοδρομίας της, η κ. Μέρκελ θα αναζητήσει μια θέση στα βιβλία της ευρωπαϊκής Ιστορίας.

Σε κάθε περίπτωση, η αναπόφευκτη αλήθεια είναι ότι η Ε.Ε. μπορεί να λειτουργήσει μόνο αν η Γερμανία τη θέλει να λειτουργεί. Αυτό προϋποθέτει από τις πολιτικές τάξεις της χώρας να στηρίξουν ξανά την υπόθεση της ευρωπαϊκής Γερμανίας, ακόμα και τη στιγμή που η υπόλοιπη ήπειρος εξοικειώνεται με τη γερμανική Ευρώπη.

Στηρίξτε την έγκυρη και μαχητική ενημέρωση. Στηρίξτε την Αυγή. Μπείτε στο syndromes.avgi.gr και αποκτήστε ηλεκτρονική συνδρομή στο 50% της τιμής.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL