Σχεδόν επί 80 χρόνια μετά την ήττα της στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο η -πρώτα Δυτική και μετά ενιαία- Γερμανία φάνταζε ως η πιο σταθερή Δημοκρατία στην Ευρώπη. Οι κυβερνήσεις της ήταν αυτονόητα κυβερνήσεις συνασπισμού, η συναίνεση και ο συμβιβασμός ήταν έννοιες θετικές για την πλειονότητα των ψηφοφόρων και οι κανόνες -π.χ., ότι οι ομοσπονδιακές εκλογές γίνονται ακριβώς στην τετραετία- υπήρχαν για να τηρούνται. Τους τελευταίους μήνες αυτή η... βαρετή σταθερότητα μας τελείωσε, όλο και συχνότερα οι πολιτικοί παρατηρητές των τεκταινομένων στο Βερολίνο αναγκάζονται να αναφωνήσουν «δεν ξανάγινε».
Δεν ξανάγινε να μην εκλεγεί με την πρώτη ψηφοφορία καγκελάριος ο επικεφαλής ενός κυβερνητικού συνασπισμού με πλειοψηφία στη Βουλή. Δεν ξανάγινε να μην πάρουν χαμπάρι τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού ότι σε μια τόσο σημαντική ψηφοφορία θα έχουν διαρροές - 18 στο σύνολο. Και το ερώτημα που (θα έπρεπε να) βασανίζει τα κυβερνώντα κόμματα είναι πώς έγινε αυτό.
Γιατί οι Χριστιανοδημοκράτες, οι Χριστιανοκοινωνιστές της Βαυαρίας και οι Σοσιαλδημοκράτες (CDU, CSU και SPD) δεν ψήφισαν με την πρώτη τον Φρίντριχ Μερτς; Επειδή είναι αντιπαθής, όπως δείχνουν και οι δημοσκοπήσεις; Ποτέ δεν καταψηφίστηκε κάποιος από τους βουλευτές του επειδή ήταν αντιπαθής. Μήπως επειδή ο Μερτς έσπασε δύο ταμπού, μετά τις εκλογές, και με την παλιά σύσταση της Βουλής; Πρώτον, έστησε μια ψηφοφορία για θέματα μετανάστευσης και την κέρδισε μαζί με την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD). Και, δεύτερον, άλλαξε μαζί με το SPD και τους Πράσινους το σύνταγμα ώστε να χαλαρώσει ο κανόνας του φρένου χρέους ενώ έπινε νερό στο όνομά του.
Ισως κάποιοι βουλευτές θέλησαν να του στείλουν μήνυμα για την αθέτηση δύο βασικών προεκλογικών δεσμεύσεών του. Ή, πάλι, ίσως να υπήρχαν δυσαρεστημένοι επειδή δεν ελήφθησαν υπόψη για υπουργικά και άλλα αξιώματα. Το πιθανότερο είναι ότι ούτε οι «αντάρτες» ήθελαν να καταψηφιστεί ο Μερτς στον πρώτο γύρο, απλώς δεν ήξεραν ότι είναι τόσο πολλοί.
Το σοκ και η μυρωδιά της Βαϊμάρης
Αυτή η καταψήφιση δεν ήταν μόνο χαστούκι για τον αλαζονικό Μερτς και ήττα για τους επικεφαλής των κυβερνητικών κομμάτων, που είδαν ότι δεν ελέγχουν τις Κοινοβουλευτικές Ομάδες τους. Ήταν και ένα σοκ για όλο το πολιτικό σύστημα, που για πρώτη φορά μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο αισθάνθηκε τον κίνδυνο της ακυβερνησίας. Μύρισε, έστω για λίγες ώρες, πάλι Βαϊμάρη - γι’ αυτό και ξεπεράστηκε με συνοπτικές διαδικασίες ο Κανονισμός της Βουλής ώστε να γίνει την ίδια μέρα η δεύτερη ψηφοφορία. Μάλιστα, για την αλλαγή απαιτήθηκε πλειοψηφία δύο τρίτων, την οποία ζήτησαν τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού από τους Πράσινους και την Αριστερά - και την πήραν. Κι έτσι έσπασε κι άλλο ένα ταμπού των Χριστιανοδημοκρατών, αυτό της επ’ ουδενί λόγω συνεργασίας με την Αριστερά.
Τέλος καλό, όλα καλά; Ο Μερτς ελπίζει ότι η θητεία του δεν θα μείνει στην Ιστορία για το τσαλάκωμά του αλλά για τις επιτυχίες της. Οι αισιόδοξοι ελπίζουν ότι το πάθημα έγινε μάθημα και θα σέβεται στο εξής περισσότερο τους βουλευτές. Και οι απαισιόδοξοι φοβούνται ότι αυτή η μυρωδιά της Βαϊμάρης δεν θα εξατμιστεί, ότι ο πολωτικός και βαθύτατα συντηρητικός Μερτς θα στρώσει τελικά το χαλί στην AfD.
Οι Ευρωπαίοι εταίροι, πάλι, κάνουν ασκήσεις αισιοδοξίας ενώπιον της κυβέρνησης Μερτς. Αισθάνθηκαν ανακούφιση με την εκλογή του με τη δεύτερη, καθώς φοβούνται μια αδύναμη Γερμανία περισσότερο από μια δυνατή, έστω και ξεροκέφαλη, Γερμανία. Τίποτε δεν θα ήταν πιο διαλυτικό για την Ε.Ε. από ένα ακυβέρνητο Βερολίνο.
Στο Παρίσι και στη Βαρσοβία υποδέχτηκαν τον Μερτς τη δεύτερη μέρα της θητείας του με ανοιχτές αγκάλες - και με μια υπόγεια κατανόηση, καθώς και ο Γάλλος Πρόεδρος Μακρόν είναι τσαλακωμένος και ο Πολωνός πρωθυπουργός Τουσκ έχει μπροστά του μια δύσκολη προεδρική εκλογή. Θέλουν να ελπίζουν ότι ο Μερτς, που προσπαθεί να πλασαριστεί ως «μεγάλος Ευρωπαίος», θα δώσει την αναγκαία ώθηση στην Ε.Ε. για να αντιμετωπίσει τις κρίσεις των καιρών. Άλλωστε, η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία.
