Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
14.5°C19.6°C
3 BF 59%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Σποραδικές νεφώσεις
16 °C
13.5°C17.7°C
1 BF 73%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
14.3°C16.6°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
14.8°C18.0°C
1 BF 58%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
16.3°C16.3°C
1 BF 65%
Όταν ο Αϊκ έστειλε τον ομοσπονδιακό στρατό να αντιμετωπίσει την εθνοφρουρά του Αρκάνσας
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Όταν ο Αϊκ έστειλε τον ομοσπονδιακό στρατό να αντιμετωπίσει την εθνοφρουρά του Αρκάνσας

Aρκάνσας ΗΠΑ

Ο ρατσισμός στον δυτικό κόσμο είναι κατά βάση μια κρατική ιδεολογία. Η ρίζα του βρίσκεται στις πολιτικές των βασιλιάδων και των συμβούλων τους, που στην ιδέα ότι κάποιες φυλές αξίζουν λιγότερο από κάποιες άλλες βάσισαν τον πλουτισμό τον βασιλείων τους από την πάμφθηνη εργασία.

Συχνά αναφέρονται ως πρώτοι ρατσιστές της ιστορίας ο πρίγκηπας Ερρίκος της Πορτογαλίας και ο συμπατριώτης του Γκόμες Εάνες ντε Ζουράρα, που ανέλαβε για λογαριασμό του να συγγράψει την πρώτη ιδεολογική απολογία του ρατσισμού και της δουλείας. Τη σκυτάλη παρέλαβαν οι Εκκλησίες, δίνοντας θρησκευτική κάλυψη στις ρατσιστικές ιδέες, και από εκεί τα σύγχρονα καπιταλιστικά κράτη, διά της αποικιοκρατίας, βασικού εργαλείου του ιμπεριαλισμού.

Ωστόσο αυτή η κρατική διάσταση του ρατσισμού δεν πρέπει να μας κάνει να λησμονούμε ότι αυτός ο τελευταίος έχει υπάρξει -και είναι συχνά- και ένα πολύ λαϊκό ισχυρό ρεύμα, με ισχυρή επιρροή στις μάζες. Σε τέτοιο βαθμό ώστε συχνά, όταν τα κράτη επιχειρούν να εγκαταλείψουν κραυγαλέες ρατσιστικές πολιτικές, να βρίσκουν απέναντί τους κινήματα υπεράσπισής του.

Η συνείδηση αυτή της πραγματικότητας θα μας προστάτευε από την παρερμηνεία που συχνά γίνεται, ανάμεσα στις ξεκάθαρα οικονομικές ρίζες του ρατσισμού -όπως και του φασισμού- και μια οικονομίστικη οπτική που τους αντιλαμβάνεται απλά ως οικονομικά φαινόμενα, αρκούμενη σε μια πολύ στενή ερμηνεία της υπερδομής και υποτιμώντας την ιδεολογία και τον μυστικισμό ως παράγοντα συγκρότησης της συνείδησης μέσα στον κοινωνικό σχηματισμό.

Παραδείγματα λαϊκής αντίδρασης σε κρατικές πολιτικές που στοχεύουν στην άρση ρατσιστικών στερεοτύπων μπορούμε, δυστυχώς, να βρούμε άφθονα στις μέρες μας ακόμα.

Στο παρελθόν συναντάμε εμβληματικά σχετικά γεγονότα, όπως ακόμα και οι απεργίες που κηρύχθηκαν από λευκούς εργαζόμενους στον «αντιρατσιστικό» αμερικανικό Βορρά, κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου, με αιτήματα άλλοτε τον τερματισμό ενός πολέμου που γινόταν «για τους νέγρους» και άλλοτε ευθέως ενάντια στην πιθανότητα να μοιραστούν τις θέσεις εργασίας με τους απελευθερωμένους μαύρους.

Μία περίπτωση κατά την οποία λαϊκές μάζες βρέθηκαν απέναντι στο κράτος, υπερασπιζόμενες τη διατήρηση ρατσιστικών νόμων και προκαταλήψεων, ήταν κατά την περίοδο άρσης των πολιτικών του Διαχωρισμού στον αμερικανικό Νότο, κατά τις δεκαετίες του 1950 και του 1960. Και ίσως οι πιο βάρβαρες εικόνες, αυτές που δημιουργούν τον μεγαλύτερο σκεπτικισμό αναφορικά με τα όρια της ανθρώπινης δράσης, είναι η σκληρή αντίσταση που υπήρξε στο ενδεχόμενο μαύρα παιδιά να φοιτήσουν σε σχολεία και πανεπιστήμια που έως τότε προορίζονταν μόνο για λευκούς.

Ένα από τα πιο γνωστά ιστορικά στιγμιότυπα αυτής της σύγκρουσης υπήρξε η υπόθεση των «Εννέα του Λιτλ Ροκ», όταν πριν από 64 χρόνια, στις 24 Σεπτεμβρίου 1957, ο τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντουάιτ Αϊζενχάουερ διέταξε την αποστολή της 101ης Αερομεταφερόμενης Μεραρχίας του Ομοσπονδιακού Στρατού των ΗΠΑ στο Λιτλ Ροκ για να διασφαλίσουν την πρόσβαση εννέα Αφροαμερικανών μαθητών ηλικίας από 15 έως 17 ετών στο σχολείο Little Rock Central High School, την οποία εμπόδιζαν η εθνοφρουρά του Αρκάνσας, μετά από διαταγή του κυβερνήτη της Πολιτείας  Όρβιλ Φόρμπους, αλλά και ένα μεγάλο πλήθος που αποτελούνταν από μέλη του Συμβουλίου Λευκών Πολιτών του Λιτλ Ροκ, αλλά και εκατοντάδες λευκούς γονείς και μαθητές που στέκονταν στην πύλη δηλώνοντας ότι δεν θα ανεχθούν την παρουσία νέγρων στο σχολείο τους.

Η πάλη για την άρση του φυλετικού διαχωρισμού στα σχολεία είχε υπάρξει ο επίμονος στόχος των κινημάτων των μαύρων για αρκετές δεκαετίες, αλλά διεκδικούνταν με νέα ορμή μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και την εμφάνιση στο προσκήνιο μιας νέας γενιάς Αφροαμερικανών με αρκετά πιο ριζοσπαστικές αντιλήψεις σχετικά με τη χειραφέτηση.

Το 1954 το κίνημα των μαύρων και όσων λευκών είχαν σταθεί στο πλευρό τους πετυχαίνει μια πολύ σπουδαία δικαστική νίκη, στην περίφημη υπόθεση «Μπράουν εναντίον Εκπαιδευτικού Συμβουλίου της Τοπέκα», κατά την οποία είχε κριθεί ομόφωνα από το Ανώτατο Ομοσπονδιακό Δικαστήριο ότι οι νόμοι που επέβαλλαν τον φυλετικό διαχωρισμό στα σχολεία ήταν αντίθετοι με το αμερικανικό σύνταγμα.

Aρκάνσας ΗΠΑ

Μετά την απόφαση του δικαστηρίου, οργανώσεις για τα δικαιώματα των μαύρων, όπως η μετριοπαθής Εθνική  Ένωση για την Πρόοδο των  Έγχρωμων (NAAS), ξεκίνησαν σε συνεργασία με γονείς να εγγράφουν μαθητές σε σχολεία του Νότου τα οποία προορίζονταν αποκλειστικά για λευκούς.

Στο Αρκάνσας, μια από τις πιο στερεοτυπικά ρατσιστικές πολιτείες του Νότου, η NAAS προχώρησε σε αυτήν την κίνηση το καλοκαίρι του 1957 εγγράφοντας στο Κεντρικό Γυμνάσιο του Λιτλ Ροκ τους  Έρνεστ Γκριν, Ελίζαμπεθ  Έκφορντ, Τζέφερσον Τόμας, Τέρενς Ρόμπερτς, Σαρλότ Γουόλς Λανίερ, Μίνιτζιν Μπράουν, Γκλόρια Ρέι Κάρλμαρκ, Θέλμα Μάδερσεντ και Μέλμπα Μπελς.

Αμέσως με την ανακοίνωση της εγγραφής τους οι ρατσιστικές ενώσεις λευκών πολιτών εκδήλωσαν την πρόθεσή τους να εμποδίσουν τη φοίτηση μαύρων στο Κεντρικό Γυμνάσιο, με το Συμβούλιο Λευκών Πολιτών να δηλώνει ότι θα στραφεί εναντίον οποιουδήποτε υποστηρίξει αυτή την κίνηση και προσπαθήσει να επιβάλει την παρουσία των μαύρων, είτε είναι μαύρος ο ίδιος είτε λευκός.

Η απειλή αυτή δεν στρεφόταν μόνο εναντίον των μαύρων και λευκών ακτιβιστών, αλλά και εναντίον των αρχών, τις οποίες προειδοποιούσε να μην δεχθούν την εγγραφή. Ο κυβερνήτης της πολιτείας που χρωστούσε την εκλογή του ακριβώς σε αυτή τη βάση ψηφοφόρων ανακοίνωσε ότι δεν θα επιτρέψει την παρουσία μαύρων μαθητών στο σχολείο και δήλωσε ότι η Εθνοφρουρά είχε διαταγή να τους εμποδίσει να μπουν στο σχολείο.

Aρκάνσας ΗΠΑ

Η βαρβαρότητα των "λευκών σκουπιδιών"

H τυπική εντολή του κυβερνήτη προς την Εθνοφρουρά του Αρκάνσας στις 4 Σεπτεμβρίου ήταν «να διασφαλίσει την ειρήνη». Στην πράξη, ωστόσο, αυτή η «ειρήνη» για την οποία έκανε λόγο ήταν η φυλετική καθαρότητα του σχολείου.

Την ίδια μέρα, η μαυρούλα Ελίζαμπεθ  Έκφορντ δοκίμασε να πάει στο σχολείο και βρήκε μπροστά της τα όπλα της Εθνοφρουράς να την εμποδίζουν. Στο πλάι της βρισκόταν ένα ανεξέλεγκτο ρατσιστικό πλήθος, το οποίο επιχειρούσε να τη λιντσάρει, ανάμεσα στο οποίο οι μισοί ήταν παιδιά.

Η  Έκφορντ, χρόνια αργότερα, περιέγραφε ένα σκηνικό απόλυτης βαρβαρότητας: «Έρχονταν ολοένα και πιο κοντά μου. (...) Κάποιος άρχισε να στριγγλίζει. (...) Προσπαθούσα να βρω μια φιλική μορφή κάπου μέσα στο πλήθος. Κάποιον που θα μπορούσε ίσως να με βοηθήσει. Είδα μια γυναίκα που φαινόταν κάπως ευγενική, αλλά, όταν την κοίταξα στα μάτια, με έφτυσε».

Οι εννέα μαθητές δοκίμασαν να σπάσουν ξανά τον αποκλεισμό, όλοι μαζί αυτή τη φορά, τρεις εβδομάδες αργότερα, στις 23 Σεπτεμβρίου. Απέναντι στα παιδιά εκτυλίχτηκε το ίδιο σκηνικό απόλυτης βαρβαρότητας. Λευκά παιδιά ούρλιαζαν ότι δεν τους θέλουν στο σχολείο τους και ότι, αν μπουν μέσα, θα τους σκοτώσουν.

Η Μέλμπα Μπελς θυμάται να ακούει διαρκώς την κραυγή «κρεμάστε τους!» πριν ένα λευκό παιδί τής πετάξει οξύ στο πρόσωπο. Οι άλλοι οκτώ μαθητές τη γλίτωσαν με πέτρες και άλλα αντικείμενα που τους πετούσαν οι συμμαθητές τους και οι γονείς τους.

Aρκάνσας ΗΠΑ

Ο δήμαρχος του Λιτλ Ροκ Γούντροου Μαν διαφοροποιήθηκε από την πολιτική του κυβερνήτη του Αρκάνσας ζητώντας από τον Πρόεδρο Αϊζενχάουερ την αποστολή του ομοσπονδιακού στρατού προκειμένου να προστατευτούν οι μαύροι μαθητές.

Ο Αϊζενχάουερ κάνει το αίτημα αποδεκτό επικαλούμενος τον Νόμο περί Εξέγερσης του 1807. Θέτει την εθνοφρουρά του Αρκάνσας υπό ομοσπονδιακό έλεγχο και στέλνει την 101η Μεραρχία για να επιβάλει την είσοδο των παιδιών στο σχολείο. Όμως, προσοχή: από αυτήν την τελευταία έχουν αποκλειστεί όλοι οι μαύροι στρατιώτες, οι οποίοι θα συναντήσουν ξανά τη μεραρχία τους έναν μήνα μετά.

Στις 25 Σεπτεμβρίου τα εννιά Αφροαμερικανάκια μπαίνουν στις τάξεις τους συνοδεία στρατιωτών. Ωστόσο, μετά την αποχώρηση των στρατιωτών, τα φαινόμενα εκφοβισμού θα συνεχιστούν. Τον Φεβρουάριο του 1958 η Μίνιτζιν Μπράουν θα αποβληθεί από το σχολείο όταν θα αποκαλέσει «λευκά σκουπίδια» μια ομάδα κοριτσιών που της επιτέθηκαν για να τη δείρουν. Στο σχολείο οι λευκοί μαθητές θα σηκώσουν πανό που θα λέει: «Μία έφυγε, μας μένουν οκτώ». Οι γονείς τεσσάρων από τα υπόλοιπα παιδιά απολύθηκαν από τις δουλειές τους επειδή τόλμησαν να στείλουν τα παιδιά τους σε σχολείο λευκών.

Στις προεδρικές εκλογές του 1960 ο κυβερνήτης Φόμπους θα κατέβει ως εκπρόσωπος των ρατσιστών απέναντι σε Δημοκρατικούς και Ρεπουμπλικανούς και θα συγκεντρώσει στην Πολιτεία ποσοστό 7%. Οκτώ χρόνια αργότερα όμως ο ρατσιστής κυβερνήτης της Αλαμπάμα Ουάλας θα συγκεντρώσει 38% και θα κερδίσει τους εκλέκτορες του Αρκάνσας. Οι μαύροι μαθητές θα συνεχίσουν για αρκετά χρόνια να μπαίνουν την πρώτη μέρα στο σχολείο κάτω από βροχή από πέτρες και φτυσίματα.

Η Μίνιτζιν Μπράουν συνέχισε το σχολείο στη Νέα Υόρκη και εκεί τελείωσε τις σπουδές της στη δημοσιογραφία. Επέστρεψε στο Αρκάνσας, όπου μία από τις κόρες της έγινε καθηγήτρια στο σχολείο από το οποίο η ίδια είχε αποβληθεί. Υπηρέτησε ως σύμβουλος στο υπουργείο Εσωτερικών κατά την προεδρία τού -άλλοτε κυβερνήτη του Αρκάνσας- Μπιλ Κλίντον. Σήμερα, στα 80 της, συνεχίζει να δίνει διαλέξεις σε όλες τις ΗΠΑ ενάντια στον ρατσισμό.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL