Ο κύκλος που άρχισε με την εμπλοκή του Ηνωμένου Βασιλείου στον υποτιθέμενο «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» είκοσι χρόνια πριν, έκλεισε με την αποχώρηση των τελευταίων βρετανικών στρατιωτικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν μετά την απόφαση της Αμερικής να αποσύρει τα δικά της στρατεύματα. Αν και το μεγαλύτερο τμήμα της βρετανικής δύναμης είχε ήδη αποχωρίσει το 2014, τα τελευταία 750 άτομα που είχαν μείνει για να εκπαιδεύσουν τον αφγανικό στρατό αποχώρισαν μαζί με αρκετούς Αφγανούς - Βρετανούς υπηκόους.
Η αλήθεια είναι ότι η στρατιωτική δύναμη του Ηνωμένου Βασιλείου στην περιοχή ήταν συγκριτικά μικρή και υποταγμένη στις αποφάσεις της Αμερικής, αν και πολιτικά η απόφαση του Τόνι Μπλερ το 2001 να ακολουθήσει τους συμμάχους στην εισβολή, παραποιώντας τα στοιχεία που πιθανόν να δικαίωναν μια τέτοια κίνηση και η προκλητική αδιαφορία του για το βρετανικό κίνημα κατά του πολέμου που κατέβασε εκατομμύρια στον δρόμο αμαυρώνει μέχρι και σήμερα την ιστορία του Εργατικού Κόμματος.
Ένα επικείμενο προσφυγικό κύμα έχει πυροδοτήσει για ακόμα μια φορά τον (ακρο)δεξιό λόγο, ειδικά τώρα που η κυβέρνηση Τζόνσον έχει παγιώσει μια εχθρική μεταναστευτική πολιτική. Παρά τις δηλώσεις Τζόνσον την τελευταία βδομάδα, που αναφέρονταν στο «χρέος ευγνωμοσύνης προς όλους εκείνους που συνεργάστηκαν μαζί μας για να καταστήσουν το Αφγανιστάν ένα καλύτερο μέρος τα τελευταία είκοσι χρόνια, και ιδιαίτερα τις γυναίκες, που χρειάζονται τώρα επειγόντως τη βοήθειά μας», η βοήθεια προς τους Αφγανούς πολίτες θα είναι μηδαμινή. Μετά από εκκλήσεις βουλευτών από όλο το πολιτικό φάσμα, συμπεριλαμβανομένων και του Κιρ Στάρμερ, προέδρου των Εργατικών, καθώς και της Νίκολας Στάρτζεον, πρωθυπουργού της Σκωτίας, ο Τζόνσον ανακοίνωσε ένα πρόγραμμα που θα επιτρέψει την εγκατάσταση 20.000 Αφγανών στη Βρετανία, με προτεραιότητα σε γυναίκες, παιδιά και θρησκευτικές μειονότητες. Ο αριθμός είναι φυσικά αμελητέος για μια χώρα 67 εκατομμύριων, ειδικά όταν αυτή η χώρα έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στην εγκληματική δυτική πολιτική στο Αφγανιστάν και στην ευρύτερη περιοχή.
Είναι επίσης άξιο απορίας πώς κατέληξε η δεξιά κυβέρνηση στον αριθμό 20.000 ατόμων, τον ίδιο ακριβώς αριθμό με το πρόγραμμα του 2014 για την εγκατάσταση Σύρων προσφυγών στο Ηνωμένο Βασίλειο, όταν η Συρία έχει τον μισό πληθυσμό από το Αφγανιστάν. Η εχθρική διάθεση της κυβέρνησης προς τους Αφγανούς έχει ήδη αρχίσει να διαφαίνεται με την προ ημερών ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών ότι οι υποτροφίες 35 Αφγανών φοιτητών σε βρετανικά πανεπιστήμια αναβάλλονται για έναν χρόνο επειδή η πρεσβεία του Ηνωμένου Βασιλείου στην Καμπούλ δεν μπορεί πλέον να διαχειριστεί τις βίζες τους. Κάτι που αργότερα προσπάθησε να διαψεύσει ο πρωθυπουργός.
Το Εργατικό Κόμμα, από την άλλη μεριά, είναι αμφίβολο αν θα πιέσει για τη μεγαλύτερη συμμέτοχη του Ηνωμένου Βασιλείου στη φιλοξενία περισσοτέρων προσφύγων. Ας μην ξεχνάμε ότι τόσο σε προσφυγικά όσο και σε μεταναστευτικά ζητήματα οι Εργατικοί έχουν κατά καιρούς επιδείξει ξενοφοβικές τάσεις, προσπαθώντας με αυτόν τον τρόπο να μην προκαλέσουν τα εθνικιστικά ένστικτα μερίδας ψηφοφόρων. Ιδιαίτερα τώρα που ένα διαφορετικό όραμα για το μέλλον έχει αρχίσει να πεθαίνει στα χέρια της ηγεσίας του Κιρ Στάρμερ.
Η προσπάθεια να αποβληθούν «ακραίες» σοσιαλιστικές ιδέες από το κόμμα έχει προτεραιότητα τον τελευταίο καιρό και η αποβολή από το κόμμα τεσσάρων οργανώσεων που θεωρήθηκαν από την ηγεσία «τοξικές και εξτρεμιστικές» και που παραμένουν πιστές στον Τζέρεμι Κόρμπιν έχει προβληματίσει μια μερίδα του κόμματος. Από τις οργανώσεις αυτές κάποιες έχουν κατηγορηθεί ως «κομμουνιστικές» και κάποιες για αντισημιτισμό. Αν και ο αριθμός των μελών αυτών των οργανώσεων είναι σχετικά μικρός, περίπου 1.000 μέλη συνολικά, η κίνηση σηματοδοτεί ακόμη μία προσπάθεια παγίωσης της ηγεσίας του Στάρμερ και προϊδεάζει για το κλίμα στο οποίο θα διεξαχθεί το συνέδριο του κόμματος στο τέλος Σεπτέμβρη. Το Εργατικό Κόμμα δεν ήταν βέβαια ποτέ «αριστερό», παρά την αριστερή στροφή που πήρε με την ηγεσία του Τζέρεμι Κόρμπιν. Όπως πολύ χαρακτηριστικά είχε πει ο Τόνι Μπεν, ο σοσιαλιστής βουλευτής των Εργατικών: «Το Εργατικό Κόμμα δεν ήταν ποτέ ένα σοσιαλιστικό κόμμα, αν και υπήρχαν πάντα σοσιαλιστές σ’ αυτό - μοιάζει λίγο με την Εκκλησία της Αγγλίας, στην οποία πάντα υπήρχαν χριστιανοί».
Το τελευταίο θύμα σ’ αυτή την εσωκομματική διαμάχη είναι ο γνωστός σκηνοθέτης Κεν Λόουτς («Γη και Ελευθερία», «Εγώ», «Ντάνιελ Μπλέικ» κ.ά.), τον οποίο διέγραψε το κόμμα πριν μερικές μέρες επειδή, όπως δήλωσε ο ίδιος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δεν είναι διατεθειμένος «να αποκηρύξει μέλη που έχουν ήδη διαγραφεί». Πριν την ηγεσία του Τζέρεμι Κόρμπιν ο Λόουτς, όπως και πολλοί άλλοι που αργότερα προσχωρήσαν στο Εργατικό Κόμμα, ήταν συνδεδεμένος με την αριστερή οργάνωση Ενωμένη Αριστερά.
Αν και δεν θα είναι παράλογο να υποθέσουμε ότι οι κινήσεις του Στάρμερ έχουν σαν στόχο να εξευμενίσουν άλλες ομάδες μέσα στο κόμμα με μεγαλύτερη δύναμη και επιρροή, οι διαδικασίες που έχει επιλέξει η ηγεσία ώστε να επιλύσει πολίτικες διαφορές μέσα στο κόμμα είναι ιδιαίτερα προβληματικές αν πάρουμε υπόψη μας την κοινωνική και κοινοβουλευτική δύναμη της Δεξιάς που αντιπροσωπεύει ο Μπόρις Τζόνσον.
Ο Στάρμερ φαίνεται να πιστεύει ότι ένα γραφειοκρατικό κόμμα από το οποίο θα λείπει και το όραμα μιας διαφορετικής κοινωνίας και ένας κόσμος που να είναι πιο δραστήριος στη βάση της κοινωνίας μπορεί να είναι μια επιτυχημένη εκλογική συνταγή. Η Ιστορία προς το παρόν μάς έχει δώσει άλλα μαθήματα.
* Η Μαρίνα Πρεντουλή είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών και Επικοινωνιών στο Πανεπιστήμιο Ανατολικής Αγγλίας