Τα αηδόνια μπορούν να συνεχίσουν να κελαηδούν μέσα στους καλαμιώνες. Πάνω από εκατό είδη πουλιών μπορούν να ζήσουν στο φυσικό τους μέρος. Τα αποδημητικά μπορούν να ξαποσταίνουν μέσα στους υγροβιότοπους της Αττικής. Αυτό, όμως, μπορεί να συνεχίσει να συμβαίνει εφόσον οι φυσικές κοίτες δεν συρρικνωθούν, δεν αφανιστούν από το μπετόν και τα φυσικά πρανή των εναπομεινάντων ρεμάτων και των ποταμών δεν καλυφθούν από συρματοκιβώτια. Αυτόν τον πλούτο ανέδειξαν χθες σε ειδική συζήτηση φορείς και κινήσεις για την προστασία των ρεμάτων της Αττικής.
Σταθμός σ' αυτή προσπάθεια αποτελεί η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) για το ρέμα του Ποδονίφτη, που σε μήκος 771 μέτρων διασχίζει τον Δήμο Νέας Φιλαδέλφειας - Νέας Χαλκηδόνας και τον Δήμο Αθηναίων. Η απόφαση να αναμένεται να εκδοθεί το επόμενο διάστημα. Η περίληψη αυτής εστιάζει στην απόρριψη της εγκεκριμένης από το υπουργείο Περιβάλλοντος Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων, όπως αυτή προτάθηκε από την Περιφέρεια Αττικής. Να σημειωθεί ότι προηγουμένως την ΑΕΠΟ είχαν απορρίψει τα δημοτικά συμβούλια Νέας Φιλαδέλφειας - Νέας Χαλκηδόνας και Αθηναίων, αλλά και οι αρμόδιες διευθύνσεις της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής. Η ΑΕΠΟ αφορούσε τη μελέτη της Περιφέρειας Αττικής για τον εγκιβωτισμό των 771 μέτρων του Ποδονίφτη σε συνδυασμό με την εκρίζωση όλης της βλάστησης για την τοποθέτηση μπετόν στην κοίτη του.
Η πρώτη νίκη
“Το δικαστήριο θεωρεί μη επαρκή την αιτιολόγηση του έργου σχετικά με τη μη διερεύνηση των απαιτούμενων απαλλοτριώσεων και ως εκ τούτου κρίνει ότι όταν η Περιφέρεια φέρνει μια μελέτη που δεν θα λαμβάνει υπψιν αυτά τα ζητήματα, η ΑΕΠΟ δεν θα μπορεί να είναι σε ισχύ” σημείωσε ο Παντελής Παντελόγλου εκπροσωπώντας τη συλλογικότητα για τη διάσωση του Ποδονίφτη. Παρότι η απόφαση του ΣτΕ σχετίζεται με την ανεπάρκεια της μελέτης, είναι κρίσιμης σημασίας, καθώς αυτή την περίοδο αναμένονται οι αποφάσεις για προσφυγές που αφορούν τη διάσωση των ρεμάτων Ερασίνου, που εκβάλλει στη Βραυρώνα, και της Ραφήνας. Επίσης, στις 4 Δεκεμβρίου θα συζητηθεί στο ΣτΕ η προσφυγή συλλογικοτήτων ενάντια στην καταστροφή του ρέματος Πικροδάφνης.
Από την υπερχείλιση στη νέκρωση
Γενικότερα, οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η πρακτική του εγκιβωτισμού ρεμάτων αντίκειται στις κοινοτικές Οδηγίες ως προς την οικολογική αντιμετώπιση των ποταμών και των ρεμάτων, αλλά και ως προς τη διαχείριση των υδάτων. Εξηγούν ότι το στένεμα της λεκάνης απορροής μπορεί σε πολλές περιπτώσεις να επιταχύνει τη ροή των υδάτων προκαλώντας υπερχείλιση. Παράλληλα, επισημαίνουν ότι η εκρίζωση φυσικής βλάστησης σκοτώνει την πανίδα και οδηγεί στη νέκρωση των βιοτόπων. Αυτόν τον κίνδυνο επισήμανε ο αναπληρωτής καθηγητής Φυσικής Γεωγραφίας του ΑΠΘ Κωνσταντίνος Βουβαλίδης αναφερόμενος στην περίπτωση της Ελβετίας, όπου “η επί πολλά χρόνια επιλογή δημιουργίας φραγμάτων είχε ως επίπτωση τα ποτάμια να απολέσουν τη φυσική ροή υδάτων και μαζί με αυτήν την πανίδα, από τα σκουληκάκια έως τα πουλιά”. “Σταδιακά οι κοίτες των ποταμών διαβρώθηκαν και πλέον τα ποτάμια είναι νεκρά” εξήγησε.
Αυτόν τον κίνδυνο επισήμανε ο Ηλίας Ταρναράς από την κίνηση για την προστασία του ρέματος της Ραφήνας. Επισημαίνοντας ότι η αρχική μελέτη αναφέρεται στην τοποθέτηση συρματοκιβωτίων σε μήκος 15 χλμ, εγκιβωτισμό με μπετόν και μελλοντικά προβλέπεται η δημιουργία φράγματος ανάσχεσης υδάτων. Εναλλακτικά πρότεινε τη δημιουργία αναβαθμών για τη φυσική ροή υδάτων για την πρόληψη πλημμυρικού κινδύνου στην εκβολή του ρέματος προς τη θάλασσα. Σημείωσε, μάλιστα, ότι πρέπει να απομακρυνθούν οι παράνομες κατασκευές που υφίστανται εντός του ρέματος προκειμένου να επιτευχθεί η διατήρηση του υγροτόπου.
Το ίδιο αίτημα μετέφεραν και τα μέλη της συλλογικότητας για την προστασία του ρέματος Πικροδάφνης. Εξήγησαν ότι λόγω των αυθαίρετων κατασκευών, εντός της κοίτης του ρέματος υπάρχει κίνδυνος υπερχείλισης υδάτων. Σημειώνουν, μάλιστα, ότι το στένεμα της κοίτης, η εκρίζωση βλάστησης αλλά και η διαμόρφωση του βραχώδους τμήματος των πρανών ώστε να μπορούν να τοποθετηθούν συρματοκιβώτια θα καταστρέψει το τελευταίο τμήμα φυσικού περιβάλλοντος στα νότια προάστια της Αττικής.
Για τη διάσωση των υγροτόπων
Η δημιουργία φράγματος και η τοποθέτηση συρματοκιβωτίων στα πρανή έχει επιλεχθεί και για το ρέμα του Ερασίνου στη Βραυρώνα ως τεχνική λύση για τη διάσωση των αγροτικών γαιών. Μόνο που εκεί, όπως εξήγησε η Χαρίκλεια Χάρη από τη συλλογικότητα για τη διάσωση του υγροτόπου, η περιοχή είναι ενταγμένη στο Δίκτυο Natura 2000 και ζουν 176 είδη πουλιών από τα 440 που ζουν στην Ελλάδα, όπως και 20 είδη σπονδυλόζωων. Επίσης, η περιοχή είναι ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος, καθώς εκεί βρίσκεται το ιερό της Αρτέμιδας.
“Κατάρα για τα ρέματα είναι η λεγόμενη διευθέτηση που θέλουν να κάνουν οι εκάστοτε διοικήσεις, πράγμα που οδηγεί στην οριστική καταστροφή των βιοτόπων” υπογράμμισε ο Απόστολος Κατσής από την Ορνιθολογική Εταιρεία. Εξήγησε, μάλιστα, ότι “ο Ποδονίφτης διατηρεί μεγάλο βαθμό φυσικότητας παρά την περιβαλλοντική υποβάθμιση”. “Το ρέμα της Ραφήνας φιλοξενεί πάνω από 70 είδη πουλιών, με την πλειονότητά τους να είναι αποδημητικά και σταθμεύουν εκεί μέχρι να ξεκινήσουν τα ταξίδι τους”, συνέχισε. “Ο Ερασίνος είναι ένας ξεχωριστός υδρότοπος, υπαγόμενος στο πανευρωπαϊκό δίκτυο προστασίας Natura 2000, ο οποίος συνδυάζει την αρμονική συνύπαρξη περιβάλλοντος και πολιτισμού” υπογράμμισε ο Απόστολος Κατσής, για να καταλήξει την αναφορά του στο ρέμα της Πικροδάφνης. Αφού επισήμανε ότι πρόκειται για το τελευταίο ρέμα στον νότιο τομέα Αττικής, υπογράμμισε πως “παρά το στένεμα της κοίτης του ρέματος, ακόμη ζουν αηδόνια που συνεχίζουν να κρύβονται μέσα στους καλαμιώνες και κελαηδούν”. “Παρά τις παρεμβάσεις στο ρέμα της Πικροδάφνης, αυτό έχει διατηρήσει σε μεγάλο ποσοστό τη φυσικότητά του” τόνισε.
