Live τώρα    
15°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Σποραδικές νεφώσεις
15 °C
13.1°C17.0°C
2 BF 66%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
13 °C
11.1°C15.3°C
0 BF 66%
ΠΑΤΡΑ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
9.0°C13.8°C
2 BF 69%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
13.8°C14.1°C
2 BF 77%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
8 °C
7.9°C14.1°C
0 BF 87%
«Το ταλέντο για μένα δεν είναι χαρά, είναι βάρος, δεν είμαι από αυτόν τον πλανήτη»
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

«Το ταλέντο για μένα δεν είναι χαρά, είναι βάρος, δεν είμαι από αυτόν τον πλανήτη»

Του Ιλάν Σολομόν

Η μάνα της ήταν κόρη μιας μιγάδας με μισό ιρλανδέζικο αίμα, προϊόν μιας σχέσης μέσα στις φυτείες όπου δούλευε η γιαγιά της. Στο αίμα της κυλούσε ένα πλούσιο μείγμα από λευκούς ιδιοκτήτες σκλάβων, μαύρους σκλάβους και Ινδιάνους που αφανίστηκαν για να περάσει στη γη τους ο σιδηρόδρομος. Αρτίστας, φορτηγατζής και τελικά κουρέας, ο πολύτεκνος πατέρας της άνοιξε το μαγαζί στον κεντρικό δρόμο της πόλης - θέρετρο του Τράιον Σίτι.

Η κοινωνική ζωή της οικογένειας με το μεγάλο διώροφο σπίτι και τους αυστηρούς κανόνες περιστρεφόταν γύρω από την εκκλησία των Μεθοδιστών όπου διακονούσε η μητέρα της, μέχρι που έφτασε η μεγάλη κρίση. Τα Χριστούγεννα του 1931 όλα ήταν παρελθόν. Ήρθε η χρεοκοπία. Ένα χρόνο μετά, γεννήθηκε η μικρή Eunice.


Η Nina Simone με την κόρη της Lisa Celeste

Ένα «παιδί θαύμα»

Έπαιζε πιάνο από τα εννέα στην εκκλησία της μάνας της και σύντομα τη χαρακτήριζαν «παιδί θαύμα». Στην πρώτη της δημόσια εμφάνιση σε ηλικία δέκα ετών οι γονείς της κάθονταν στην πρώτη σειρά. Τους υποχρέωσαν να πάνε στις τελευταίες, γιατί έπρεπε να καθίσουν στα πρώτα καθίσματα οι λευκοί. H μικρή Eunice Waymon αρνήθηκε να παίξει. Αυτή ήταν η πρώτη της συνειδητή σύγκρουση με τον ρατσισμό, αυτή που λίγο αργότερα θα την οδηγούσε στην ενεργή ανάμειξή της με το κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα.

Στο ταλέντο της υποκλίθηκε το περίφημο Juilliard School of Music της Νέας Υόρκης δίνοντάς της υποτροφία, ενώ στα χρόνια της επίμονης και μοναχικής εκπαίδευσής της αρνήθηκε τους φίλους, τη διασκέδαση, την προσωπική ζωή της. Αυτή η αποφασιστικότητά της και το πάθος της μάλλον έκαναν ανεπανόρθωτη ζημιά στον χαρακτήρα της, ιδιαίτερα όταν δεν έγινε δεκτή στο Ινστιτούτο Curtis της Φιλαδέλφειας, όπου ήθελε να συνεχίσει τις κλασικές σπουδές της.

Το χτύπημα αυτό ήταν καταστροφικό. Της στοίχισε πολύ, για χρόνια πίστευε ότι η απόρριψή της οφειλόταν σε ρατσιστικά κίνητρα. Χωρίς λεφτά, αναγκάστηκε να πάει να βρει δουλειά στα μπαρ της Atlantic City. Εκεί «γεννήθηκε» η Nina Simone: «πάντα μου άρεσε το όνομα Nina, είδα και το όνομα Simone στην αφίσα μιας ταινίας», της ηθοποιού Σιμόν Σινιορέ προφανώς.

Θεωρούσε αυτή τη δουλειά προσωρινή, αλλά σε λίγους μήνες κατάφερε να γοητεύσει το κοινό παίζοντας ένα crossover ανάμεσα στη μουσική του Μπαχ και την τζαζ. Η Nina αρνιόταν επίμονα να τραγουδήσει, αλλά οι ιδιοκτήτες του κλαμπ όπου δούλευε επέμειναν. Απαίτησε να τραγουδάει αφώτιστη, στο σκοτάδι, κι όταν πια κατάλαβε ότι η παρουσία της έκανε αίσθηση, σταμάτησε την επίπονη εξάσκηση εγκαταλείποντας το όνειρο να γίνει μια καλή κλασική πιανίστρια.


Το 1994, φωτογραφημένη από την Carol Friedman

"My Baby Just Cares For Me"

Η Nina έκρυβε την ευαισθησία της με έντονα απρόβλεπτα ξεσπάσματα. Τραγουδούσε, θύμωνε, χτυπούσε δυνατά το χέρι για να πιάσει ρυθμό, έπαιζε μοναδικά πιάνο, διεκδικούσε τα δικαιώματά της, μάγευε πάνω στη σκηνή όπως καμία άλλη. Το 1959 έγινε παγκόσμια γνωστή με το "I Loves You Porgy", από το "Porgy and Bess" του George Gershwin. Ακολούθησε το "My Baby Just Cares For Me", το γνωστό μουσικό θέμα της τηλεοπτικής διαφήμισης του αρώματος Chanel No5.

Το "Mississipi Goddam" ήταν το πρώτο της τραγούδι διαμαρτυρίας. Οι ρατσιστικές νότιες πολιτείες της χώρας των μεγάλων ανισοτήτων το μποϊκοτάρισαν. Το είχε γράψει το 1964 με «μεγάλο θυμό, μίσος και αποφασιστικότητα», όπως έλεγε, για την έκρηξη μιας βόμβας σε μια εκκλησία στο Μπέρμιγχαμ της Αλαμπάμα, όπου σκοτώθηκαν τέσσερα μαύρα παιδιά και τυφλώθηκε ένα άλλο.

Ό,τι κι αν έπιανε στα χέρια της η Nina το ερμήνευε με περίσσιο πάθος, το χρωμάτιζε επιδέξια με τη μοναδική πιανιστική τεχνική της, κάνοντάς το στην κυριολεξία δικό της. Μετουσίωνε σε τραγούδι τις διεκδικήσεις της για την ισότιμη μεταχείριση των γυναικών αλλά και των έγχρωμων πληθυσμών, όλων των αδικημένων. Τους πόνους της, τις χαρές της, την αμφιφυλοφιλία της, τη διπολική διαταραχή της.

Οι μουσικές της από τη μια διατηρούσαν την επιφανειακή απλότητα της παραδοσιακής μουσικής, ενώ μπορούσε με χαρακτηριστική άνεση να περνάει από τα gospels στα blues και την jazz ή σε κομμάτια με φανερές τις κλασικές ευρωπαϊκές επιρροές της.

Η τραγουδίστρια της ελευθερίας

Ανένταχτη, ανεξάρτητη, δυναμική ακτιβίστρια για τα πολιτικά δικαιώματα των έγχρωμων μειονοτήτων, μα πάνω απ' όλα μοναδική ερμηνεύτρια, είτε με το πιάνο της είτε με τη φωνή της, ονομάστηκε δίκαια «η τραγουδίστρια της ελευθερίας».

Παρά το συχνά απόμακρο και αλαζονικό ύφος της πάνω στη σκηνή, στα τελευταία χρόνια της έδειχνε να το απολαμβάνει και να επικοινωνεί πιο πολύ με τον κόσμο που την τιμούσε στις συναυλίες της χαρίζοντάς τους αυθόρμητες αφηγήσεις κάποιων συχνά χιουμοριστικών στιγμών από τη ζωή της ή -πράγμα σπάνιο- παίζοντας παραγγελίες των θαυμαστών της.

Με τον καιρό η φήμη της άρχισε να αμαυρώνεται από εντάσεις με κάποιους από το κοινό. Αρνούνταν να τραγουδήσει όταν οι θαμώνες μιλούσαν δυνατά, στεκόταν σιωπηλή μέχρι να υπάρξει απόλυτη σιωπή: «Περιμένω, και αξίζω τον σεβασμό σας!». Άλλες φορές ήταν πιο άμεση: «Σκάσε!» έλεγε δείχνοντας κάποιον που μιλούσε.

Κάποια στιγμή ο γιος ενός γείτονα γελούσε, δεν την άφηνε να συγκεντρωθεί. Η Nina αγριεμένη του έριξε με ένα αεροβόλο. Ένας κακός γάμος την πίκρανε.

Το τέλος της συναρπαστικής ζωής της

Τα σοβαρά οικονομικά της προβλήματα, η κόντρα της με τους ατζέντηδες, με κάποιες από τις δισκογραφικές εταιρείες, αλλά και με τις αμερικανικές φορολογικές αρχές την έσπρωχναν σιγά - σιγά στην παράνοια. Πίστευε ότι ήθελαν να την εκμεταλλευτούν γιατί ήταν μαύρη. Το 1971 έφυγε θυμωμένη αφήνοντας πίσω της τις Ηνωμένες Πολιτείες. Έζησε κι έπαιξε στην Ευρώπη, στην Αφρική και σε χώρες της Καραϊβικής, ακόμα και μετά τα 60 χρόνια της.

Έπαιζε συχνά στου Ronnie Scott’s, το παγκοσμίως γνωστό λονδρέζικο τζαζ κλαμπ, και ήταν απολαυστικό το σύντομο πέρασμά της από το ριμέικ του “The Thomas Crown Affair” του 1999. Όταν επέστρεψε, την έπιασαν για φοροδιαφυγή αφού από χρόνια είχε σταματήσει να πληρώνει τους φόρους της ως μια έμπρακτη διαμαρτυρία για τον ανόητο πόλεμο στο μακρινό Βιετνάμ.

Η Nina Simone εγκατέλειψε τον μάταιο τούτο κόσμο στις 21 Απριλίου του 2003 σε ένα μικρό παραθαλάσσιο χωριό της Νότιας Γαλλίας έχοντας στο πλευρό της μόνο λίγους καλούς και αφοσιωμένους φίλους.


Nina Simone - Αυτοβιογραφία, εκδόσεις Μέδουσα-Σέλας

«Nina Simone: Μαύρη ψυχή - Αυτοβιογραφία»

Στην αυτοβιογραφία της "Μαύρη ψυχή" η χαρισματική Nina Simone -μια από τις σημαντικότερες τραγουδίστριες του 20ού αιώνα κατά το περιοδικό "Rolling Stone"- μιλάει με αμεσότητα για την ταραγμένη, συναρπαστική ζωή της, για τη μουσική, τους έρωτες της, την πολιτική της δράση, για τα όνειρά της και τις διαψεύσεις τους.

«Nina Simone: Μαύρη ψυχή - Αυτοβιογραφία». Από τις εκδόσεις Μέδουσα - Σέλας. Μετάφραση: Γιάννης Περδικογιάννης. Πρόλογος στην ελληνική έκδοση: Ιλάν Σολομών. Πρόλογος στην αγγλική έκδοση: Dave Marsh (The Village Voice, Rolling Stone magazine)

 

Μετουσίωνε σε τραγούδι τις διεκδικήσεις της για την ισότιμη μεταχείριση των γυναικών αλλά και των έγχρωμων πληθυσμών, όλων των αδικημένων. Ανένταχτη, ανεξάρτητη, δυναμική ακτιβίστρια για τα πολιτικά δικαιώματα των έγχρωμων μειονοτήτων, μα πάνω απ' όλα μοναδική ερμηνεύτρια, είτε με το πιάνο της είτε με τη φωνή της, ονομάστηκε δίκαια «η τραγουδίστρια της Ελευθερίας»

Ό,τι κι αν έπιανε στα χέρια της η Nina το ερμήνευε με περίσσιο πάθος, το χρωμάτιζε επιδέξια με τη μοναδική πιανιστική τεχνική της κάνοντάς το στην κυριολεξία δικό της. Οι μουσικές της διατηρούσαν την επιφανειακή απλότητα της παραδοσιακής μουσικής, ενώ μπορούσε με χαρακτηριστική άνεση να περνάει από τα gospels στα blues και την jazz ή σε κομμάτια με φανερές τις κλασικές ευρωπαϊκές επιρροές της

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL