Live τώρα    
15°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
11.8°C16.2°C
1 BF 80%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αυξημένες νεφώσεις
12 °C
9.9°C14.1°C
1 BF 65%
ΠΑΤΡΑ
Ασθενείς βροχοπτώσεις
15 °C
11.0°C14.9°C
2 BF 78%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
12.1°C17.5°C
2 BF 61%
ΛΑΡΙΣΑ
Σποραδικές νεφώσεις
9 °C
8.9°C11.9°C
0 BF 100%
HAIG YAZDJIAN / Haig Yazdjian: Η μουσική είναι μόνο συγκίνηση
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

HAIG YAZDJIAN / Haig Yazdjian: Η μουσική είναι μόνο συγκίνηση

Haig Yazdjian (φωτό: Γιώργος Σπανός)
 

Του Ιλάν

Τα μάτια της γυναίκας του, μια ζεστή αγκαλιά με τις κόρες του, το τέλος μιας επιτυχημένης συναυλίας είναι κάποιες από τις πιο απλές χαρές της ζωής του, που του τα έφερε όλα πρίμα, κι ας μην κυνήγησε ποτέ την ευτυχία.

Γεννήθηκε από γονείς με αρμενικές ρίζες στη Συρία. Σε ηλικία 20 ετών έφτασε στην Αθήνα, όπου ζούσαν τα πρώτα ξαδέλφια του πατέρα του, για να βρει μια νέα βάση να ξεκινήσει κάτι. Ήταν σαν ν’ άλλαζε μόνο γειτονιά. Φθάνοντας εδώ έπιασε δουλειά ως κιθαρίστας σε ένα λιβανέζικο μαγαζί. Ο κόσμος όμως τους ζητούσε περισσότερη «Ανατολή». Ήταν ο λόγος που τελικά ασχολήθηκε με αυτό το βαθύφωνο πολύχορδο όργανο, το ούτι.

Πατρίδα του Haig είναι ο κόσμος όλος. Ξεχωρίζει για τον τρόπο με τον οποίο αναμειγνύει στοιχεία των παραδοσιακών μουσικών της ανατολικής Μεσογείου. Η παράδοση είναι γι’ αυτόν μια ζωντανή δημιουργική δύναμη. Αυτοδίδακτος στο ούτι, με τον δικό του προσωπικό ήχο και τη βαθιά εκφραστική αισθαντικότητα στη φωνή, θεωρείται ένας από τους πιο σημαντικούς δημιουργούς που έδωσαν τα τελευταία 40 χρόνια το στίγμα τους στη σύγχρονη ελληνική μουσική. Και συνεχίζει.

Δεν θυμάται πώς ξεκίνησε με τη μουσική. Ήταν μάλλον ένα «μικρόβιο» που είχε μέσα του. Η μουσική δεν υπήρχε στο περιβάλλον του, τη γνώρισε σιγά - σιγά και την αγάπησε. Κάθε φορά που πηγαίνει να παίξει, αισθάνεται σαν ένα παιδί που του δίνουν το καλύτερό του παιχνίδι.
 

Στο λιβανέζικο πίσω από το Χίλτον

Ό,τι έμαθε το έμαθε κρυφά από τους γονείς του, ενώ με αυτό το όργανο δεν είχε ποτέ κάποια ιδιαίτερη σχέση. Έπαιζε ροκ, και μάλιστα σνομπάριζε αυτού του είδους τη μουσική. Παραμονή Πρωτοχρονιάς του 1984 ένας Αιγύπτιος που έπαιζε αρμόνιο του πρότεινε να παίξουν στο λιβανέζικο, πίσω από το Χίλτον, μαζί με έναν Αρμένιο που έπαιζε κρουστά. Από τις τσάντες όπου δούλευε έπαιρνε 500 δραχμές. Εκείνο το βράδυ πήρε τρία χιλιάρικα για τη μουσική που έπαιξε. Έτσι ξεκίνησε το ταξίδι του με αυτή. Και η μία βραδιά κράτησε αιώνια.

Έπαιζε κιθάρα, αλλά από αραβική μουσική δεν είχε ιδέα. Τηλεφώνησε στον πατέρα του στο Χαλέπι να του βρει βιβλία και κασέτες. Έπεσε με τα μούτρα στη μελέτη, όταν ο Λιβανέζος τραγουδιστής της κομπανίας του ζήτησε να παίξει ούτι. Πού να έβρισκε όμως ούτι; Ένας πελάτης του μαγαζιού, Παλαιστίνιος ήταν, είχε πέντε - έξι. Τον ρώτησε πώς το κουρδίζουν, ούτε κι εκείνος ήξερε.

Ο Haig είναι ένας Αρμένης της διασποράς που επέλεξε να ρίξει άγκυρα στην Ελλάδα και να πολιτογραφηθεί Έλληνας. Παντρεύτηκε Ελληνίδα, αρμενικής καταγωγής (που του έκανε δύο όμορφα κορίτσια, την Garin και την Talar, που βγήκαν καταπληκτικά παιδιά και έχουν τον μπαμπά τους σαν ήρωα) κι αγάπησε αυτόν τον τόπο όσο δεν τον αγάπησαν πολλοί.

Δεν έβγαλε ποτέ από τον νου του τα βάσανα και τις τραγωδίες που έζησαν οι συμπατριώτες του στο πέρασμα του χρόνου και που βιώνουν ακόμα και σήμερα οι δικοί του άνθρωποι που δοκιμάζονται στο Χαλέπι της Συρίας, όπου ήταν το σπίτι τους, οι ρίζες τους, η ιστορία τους.
 


Haig Yazdjian (φωτό: Γιάννης Ανθούλης)

Μια αρμένικη Οδύσσεια

Ο παππούς του, μηχανοδηγός στα τρένα, ήταν από την Καισάρεια της Καππαδοκίας. Haig το όνομά του. Πήγαινε συχνά βοήθεια από τη Συρία στους Αρμένιους αντάρτες της Τουρκίας. Η γιαγιά ήταν από το Αφιόν Καραχισάρ. Με τους διωγμούς του 1922 βρέθηκε στη Χίο με δύο παιδιά στην αγκαλιά. Τα παιδιά πέθαναν από τις κακουχίες. Οι Τούρκοι είχαν ξεχωρίσει τους άντρες από τις γυναίκες, τους έστελναν σε διαφορετικές περιοχές.

Η γιαγιά έμαθε ότι ο άντρας της ήταν στη Συρία. Πήγε να τον συναντήσει. Είχε καρκίνο, σε τρεις μήνες πέθανε. Εκεί γνώρισε τον παππού Haig, που κι εκείνου είχε πεθάνει η γυναίκα αφήνοντάς του τρία παιδιά. Παντρεύτηκαν κι έκαναν άλλα οκτώ. Σύνολο έντεκα.

Πάντρεψε και τα έντεκα παιδιά της, αλλά ποτέ δεν πήγε στην εκκλησία, για κανένα της παιδί. Έπαψε να πιστεύει στον Θεό: «Πού ήταν αυτός όταν γινόταν όλη αυτή η σφαγή;» έλεγε. Λόγια σκληρά, είχε όμως ζήσει πολλά.

Εμπόλεμη ζώνη

Ο Haig είχε φτάσει σε στρατεύσιμη ηλικία και ο στρατός στη Συρία δεν ήταν μια εύκολη ιστορία. Έμπαινες και δεν ήξερες πότε θα έβγαινες. Η θητεία διαρκούσε το λιγότερο τρία χρόνια. Δεν θα το άντεχε αυτό.

Με μύριες δυσκολίες έφυγε από τη χώρα και βρέθηκε το 1980 στην Ελλάδα. Τα πρώτα ξαδέλφια του πατέρα του τον φιλοξένησαν. Βρήκε δουλειά σε μια βιοτεχνία που έφτιαχνε δερμάτινες τσάντες. Μουσική ο Haig έπαιζε ερασιτεχνικά από παλιά στους αρμενικούς συλλόγους της Συρίας, όμως η δουλειά του στο Χαλέπι ήταν τορναδόρος. Οι γονείς του, μετανάστες, δεν ήθελαν να ασχοληθεί με τη μουσική. Τη μητέρα του την έχει χάσει από καρκίνο το 2002. Μια μελαγχολική γυναίκα, σαν τον γιο της. Μέσα στον πόλεμο ήταν λίγες οι χαρούμενες στιγμές της.

Ο Haig έχασε πρόσφατα και τον πατέρα του. Έφυγε από τη ζωή τον Μάρτιο του 2017, έξι μήνες μετά τη “φυγή” του μικρού γιου του. Η πίκρα του πατέρα ήταν μεγάλη. Θυμάται να του λέει πως, αν πριν από δεκαπέντε - είκοσι χρόνια κάποιος του έλεγε ότι θα βίωνε ακόμα έναν πόλεμο, μια καταστροφή, θα τον περνούσε για τρελό.

«Από τη Συρία πέρασαν Άγγλοι και Γάλλοι. Εκείνοι όμως άφησαν κάτι. Έχτισαν κάτι πριν φύγουν. Αυτοί που κατέστρεψαν το Χαλέπι δεν άφησαν τίποτα. Ο τελευταίος πόλεμος το ισοπέδωσε. Έχασα τους δύο πιο δικούς μου ανθρώπους μέσα σε έξι μήνες. Μου κόστισε πολύ, αλλά τότε δεν το είχα καταλάβει. Δεν πήγα στην κηδεία του πατέρα μου. Δεν ήθελα να έχω άλλη εικόνα απ' αυτόν. Στον αδελφό μου έκλαψα πολύ, στον πατέρα μου όχι, δεν ξέρω γιατί. Ήταν ο ήρωάς μου. Δεν πίστεψα ποτέ ότι αυτός ο άνθρωπος θα μπορούσε να πεθάνει» ψιθυρίζει με τα μάτια υγρά.

Ο μεσαίος του αδελφός ζει στην Αρμενία. Είχε σπουδάσει στο Γιερεβάν και πήρε τη γυναίκα του και τα παιδιά και πήγαν εκεί για να σωθούν. Τους φιλοξένησε η κουνιάδα του. Ζούσαν έξι άτομα σε τριάντα τετραγωνικά. Πέντε οικογένειες κάνουν κουμάντο εκεί, οι άλλοι λιμοκτονούν. Στη Συρία έμεινε ο πατέρας του και ο μικρός του αδελφός. Τα τελευταία χρόνια δεν είχαν ρεύμα στο Χαλέπι, ούτε νερό. Ο χειμώνας ήταν βαρύς. Δεν υπήρχε πετρέλαιο, ούτε δουλειές. Όλα ήταν πανάκριβα.

«Τους είπα να φύγουν, αλλά δεν το ήθελαν. Όποιος έφευγε δεν θα ξαναέβρισκε το σπίτι του. Ένας φίλος έφυγε και πήγε στη Βενεζουέλα. Στο σπίτι του στο Χαλέπι έβαλε να μείνει η ξαδέλφη του με το μωρό της. Μια βόμβα έπεσε δίπλα από το σπίτι, το μωρό τρόμαξε. Η ξαδέλφη αναγκάστηκε να φύγει.

Την ίδια στιγμή, ένας στρατιωτικός μπήκε στο σπίτι και το κατάσχεσε. Ισχύει ο νόμος της ζούγκλας. Επιβιώνει ο ισχυρός. Δεν υπάρχει γυρισμός, δεν μπορούμε να πάμε πάλι πίσω, με τίποτα. Ήθελα, όμως, να πάω κάποια στιγμή να ζήσω έστω και για πέντε χρόνια εκεί, να τους χαρώ, αφού είχα φύγει από 20 ετών. Δεν χάρηκα ούτε πατέρα ούτε αδέρφια» λέει ο Haig ταραγμένος.

«Ο Haig Yazdjian μεταφέρει την προσφυγιά στις ραγισματιές της ζεστής φωνής του, παντοτινός πρεσβευτής ευγενών συναισθημάτων» έγραφε πέρσι ο Αντώνης Μποσκοΐτης. «Η καριέρα του εκτινάχθηκε όταν πολλοί Έλληνες καλλιτέχνες θέλησαν να δώσουν ένα 'ethnic' χρώμα στο δικό τους υλικό και ζήτησαν τη συνδρομή του. Οι παραστάσεις του με την Ελένη Βιτάλη στο 'Κύτταρο' το 2007 άφησαν εποχή. Η Loreena McKennitt, που αγαπά την ελληνική παράδοση και τη βυζαντινή μουσική, τον πήρε μαζί της σε περιοδεία. Και τότε πολλοί άλλοι εκτός Ελλάδας γνώρισαν το εύρος της τέχνης του. Ο Yazdjian θα έπρεπε να βγάζει ένα δίσκο το χρόνο τουλάχιστον, τόσο εμπνευσμένος και παραγωγικός που είναι!».
 

Garin και Talar, τα παιδιά του

Η κυκλοφορία του πρώτου δίσκου, του "Talar", που σημαίνει «αειθαλές» (το όνομα της τότε νεογέννητης κόρης του), μεγάλωσε τη φήμη του και ανέδειξε έναν από τους πλέον ταλαντούχους συνθέτες της γενιάς του που πιστεύει πως η παράδοση είναι μια ζωντανή, δημιουργική δύναμη. Δύο χρόνια μετά κυκλοφορεί και πάλι για τη "Libra" ο δεύτερος δίσκος με τίτλο "Garin" (το όνομα της πρώτης κόρης του!) και το single "Gift". Ταυτόχρονα έρχεται η αναγνώριση από σημαντικά ονόματα της ελληνικής μουσικής με τα οποία συνεργάστηκε.

Το καλοκαίρι του 2000 κυκλοφορεί σε CD η μουσική που έγραψε για το θεατρικό έργο «Το κτήνος στο Φεγγάρι», που ανέβηκε στην Αθήνα το 1999, ένα άλμπουμ που σηματοδοτεί μια νέα στροφή στις μουσικές του αναζητήσεις. Το 2001 κυκλοφορεί το άλμπουμ "Yeraz". Ένας ονειρικός κόσμος για ακροατές με τις ίδιες ευαισθησίες. Το 2007 φτάνει η ώρα του "Amalur", που στη γλώσσα των Βάσκων σημαίνει «Μάνα Γη».

«Είναι κρίμα να ξυπνήσω ένα πρωί με μόνο 50 ευρώ στην τσέπη και να φαρμακωθώ γι’ αυτό, αντί να σκεφτώ τη θερμή αγκαλιά του κόσμου χθες βράδυ. Έχουμε τόσα να χαρούμε και το χρήμα μας αποσυντονίζει» μου έλεγε λίγο πριν γυρίσει στη φαμελιά του εκείνο το ηλιόλουστο μεσημέρι που τον συνάντησα.

«Θα ήθελα να τελειώσω τη ζωή μου στην Κρήτη ή στα βόρεια, Ξάνθη, Κομοτηνή, Καβάλα, όπου ακόμη θα βρεις ανθρώπους να κάτσεις να πιεις έναν καφέ και να συζητήσεις μαζί τους, κάτι που μου θυμίζει την πατρίδα μου, το Χαλέπι, με το οποίο είμαι ερωτευμένος. Αγαπώ πάρα πολύ την Ελλάδα και νιώθω τυχερός που βρέθηκα εδώ» διαβάζω και συγκινούμαι γιατί είχα την ευκαιρία -σχεδόν από την αρχή- να γνωρίσω έναν τέτοιον άνθρωπο και μουσικό. Να είσαι καλά, Haig, και να μας ταξιδεύεις στους μαγευτικούς δρόμους της μουσικής σου!

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL