Live τώρα    
24°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.2°C26.3°C
2 BF 36%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.3°C26.0°C
3 BF 36%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
19.4°C24.8°C
2 BF 52%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.8°C21.6°C
2 BF 63%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
22.9°C24.0°C
2 BF 38%
Λευτέρης Χαβουτσάς / Λευτέρης Χαβουτσάς: Ολιγαρκής, ρομαντικός, αφοσιωμένος
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Λευτέρης Χαβουτσάς / Λευτέρης Χαβουτσάς: Ολιγαρκής, ρομαντικός, αφοσιωμένος

Του Ιλάν

Τον γνώρισα σαν δημιουργικό γραφίστα. Δικός του ήταν ο τρομπετίστας που συνόδευε με τους ήχους του την έντυπη προβολή του JazzFm στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Σήμερα είναι ακόμα για πολλούς ένας «αφανής ήρωας», σε δεκάδες πολύτιμες ηχογραφήσεις.

Από τα δικά του άλμπουμ σαν το ‘‘Sirvart’’ ή το ‘‘Zruits’’ με συντροφιά τον «κολλητό» του, Vahan Galstyan, τον Αρμένη δεξιοτέχνη του καμωμένου από ξύλο μιας Prunus Armeniaca -ορεινής βερικοκιάς- πνευστού duduk με το βαθύ ηχητικό αποτύπωμα, ώς τις μουσικές καλών του φίλων που τον εκτιμούν για την ευαισθησία του και τη δεξιοτεχνία του στα νυκτά έγχορδα. Δυτικά ή Ανατολικά.

Βιρτουόζος της κλασικής

Βιρτουόζος της κλασικής και της φλαμένκο κιθάρας, ουτίστας και ζωγράφος με ιδιαίτερη αγάπη στην αγιογραφία, το μουσικό του «χρώμα» αφήνει το φίνο αποτύπωμά του σε μερικές από τις καλύτερες παραγωγές των τελευταίων χρόνων στην εγχώρια δισκογραφία.

H τέχνη του ήχου του Λευτέρη Χαβουτσά έφτανε κάθε τόσο στ’ αυτιά μας μέσα από τους δίσκους του Haig Yazdjian (τους αφιερωμένους στις δύο κόρες του, την Garin και την Talar) με το artwork του εξωφύλλου του δεύτερου καμωμένο «διά χειρός Χαβουτσά». Τα νυκτά του όργανα ακούγονται ακόμα συχνά σε έξι δίσκους του Παντελή Θαλασσινού, του Αντώνη Απέργη -«ενός μεγάλου δάσκαλου σε όλους τους τομείς, από τη μουσική μέχρι και την ίδια τη ζωή»- ή του ‘‘Delos Project’’ της Φένιας και του Γιώργου. Και όχι μόνο.


Κλέβει χρόνο από τη μουσική για να ζωγραφίζει. Σε μια ζωγραφιά, λέει ο Λ. Χαβουτσάς, ο τρόπος που κάνεις μια πινελιά, έχει να κάνει με τον ρυθμό που υπάρχει στη μουσική. Η αρμονία έρχεται μετά

Από το ατελιέ ξανά στη μουσική

Όλα ξεκίνησαν με μια κιθάρα που έφερε ο αδελφός του στο σπίτι, όταν ο Λευτέρης ήταν 13 ετών. Από τότε ήξερε τι ακριβώς ήθελε και ήταν η μαγεία των έξι χορδών που τον παρέσυρε. Οι μουσικές σπουδές του, περιστασιακές, όμως το εικαστικό ταλέντο του τράβηξε το βλέμμα του αρχισυντάκτη της εφημερίδας «Τα Νέα». Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1990 ο Λευτέρης σχεδίαζε στο τμήμα Infographics του ΔΟΛ. Ο μισθός ήταν καλός, αλλά διόλου πειστικός για να ανατρέψει τον «σκοπό της ζωής του». Φεύγοντας από την οδό Χρήστου Λαδά, ξανάπιασε -για πάντα αυτή τη φορά- την κιθάρα. Κι ας πείνασε. Κι ας απογοητεύτηκε συχνά.

Τον δρόμο του φώτισε -σαν άνθρωπος και μουσικός- ο απών από τον Αύγουστο του 2017 φίλος Γιώργος Παπαδόπουλος. Ολιγαρκής, ρομαντικός, αφοσιωμένος στο λειτούργημά του είτε σαν μουσικός είτε σαν δάσκαλος, ήταν ένας από τους λίγους που δίδαξαν στην Ελλάδα τη φλαμένκο κιθάρα.

Τα πρώτα του ακούσματα ήταν τζαζ πιανίστες σαν τον Michel Petrucciani, οι φλαμένκο δίσκοι του Paco de Lucia. Θαύμαζε ακόμα τον Pat Metheny ή τον Marc Johnson, που είχε συγκεράσει στη μουσική του με τους Night Arc τις μνήμες του από τη συνύπαρξή του με τον Bill Evans, στο ιστορικό του τρίο. Τότε κατάλαβε πως τα μινόρε ακόρντα 7ης (της τζαζ) εναρμονίζονταν με τρόπο θαυμαστό με τα θέματα που γεννήθηκαν στα ψηλά βουνά της Αρμενίας.

Έμαθε να διαβάζει παρτιτούρες από τα 17, ενώ από τα 13 έπαιζε μπουζούκι και κιθάρα σαν λαϊκός πρακτικός. Σταμάτησε λόγω στρατιωτικής θητείας και δουλειάς, αλλά συνέχισε να μελετάει μόνος. Αγαπημένος του κιθαρίστας, ο Augustin Barios από την Παραγουάη, ένας ιθαγενής Ινδιάνος συνθέτης που έγραφε στο ύφος του Μπαχ.

Η συνάντηση με τον Haig Yazdjian

Μετά έμαθε να παίζει βιολί και ούτι. Τα «πατήματα» σ’ αυτό το βαθύφωνο νυκτό έγχορδο της Ανατολής τού τα έδειξε ο αγαπητός σε όλους Αρμένης δεξιοτέχνης Haig Yazdjian, που του το σύστησε. Συναντήθηκαν σε αρμένικες γιορτές, στις επετείους της γενοκτονίας στα σχολεία της αρμένικης παροικίας στην Κοκκινιά και τον Νέο Κόσμο και ο Λευτέρης συνέχισε ακούγοντας παλιούς Αρμένιους ή Τούρκους ουτίστες, όπως ο σπουδαίος Ergin Kizilay, ο οποίος έχει παίξει σημαντικά μεγάλο ρόλο στο παίξιμό του, παλιά κομμάτια των Ασίκηδων της Αρμενίας ή τη μουσική του Aram Khachaturian, του μεγάλου αρμένικης καταγωγής Σοβιετικού συνθέτη που έδωσε το «χρώμα» του στη συμφωνική του μουσική.

Τον ενέπνευσαν, τον ταρακούνησαν καλύτερα, τα ακούσματα της αρμένικης κουλτούρας της μάνας του, που είχε προλάβει τη γεννημένη στα βάθη της Καππαδοκίας γιαγιά του να τραγουδάει -στα τούρκικα ή τα αρμένικα- και να αφηγείται ιστορίες παλιές, στην προσπάθειά της να μεταδώσει τον αρμένικο πολιτισμό και τις παραδόσεις του στα παιδιά και τα εγγόνια της. Αυτά διαμόρφωσαν τη θέληση του Λευτέρη να βοηθήσει να μείνει ζωντανή η Ιστορία του λαού της Αρμενίας, που έζησε μια γενοκτονία. Γιατί κάποιοι θέλησαν να σβηστεί από τον χάρτη.

Στο άλμπουμ «Zruits» (2016) για τη Violins Productions, την πολύτιμη δισκογραφική εταιρεία του Σπύρου Μπάλιου που έχει έδρα της την Πάρο, δύο ευαίσθητοι δημιουργικοί μουσικοί, ο Vahan Galstyan και ο Λευτέρης, παίζουν την ανθολογία της αρμένικης μουσικής στη διάρκεια τριών αιώνων Ιστορίας. Από τους ερωτοχτυπημένους Ασίκηδες ‘‘Ashoug’’ (από την περσική λέξη Ashk, που σημαίνει αγάπη) και τα ‘‘Ashougagan’’ τραγούδια του Μεσαίωνα ώς τη σύγχρονη μουσική της πρώην Σοβιετικής Δημοκρατίας της Αρμενίας που περιέχει στοιχεία από τη ρωσική ελαφρά και κινηματογραφική μουσική μέχρι τη σοβιετική τζαζ. «Ο Vahan είναι ο κορυφαίος, ο πιο εκφραστικός ερμηνευτής duduk στην Ελλάδα», λέει με σιγουριά.
 

Αρμένικη μουσική και τζαζ αρμονίες

Είχε προηγηθεί το ‘‘Sirvart’’ (Violins, 2013), που περιέχει πρωτότυπες ορχηστρικές συνθέσεις από μια περίοδο άνω των δέκα ετών, όταν έπαιζε με τον Αντώνη Απέργη και τη σπουδαία φωνή του τσιγγάνου Κώστα Παυλίδη («μεγάλη χαρά και ευχαρίστηση να παίζω μαζί του, είναι ένας πηγαίος καλλιτέχνης που ξεχειλίζει από ταλέντο»). Σε αυτό ο Λευτέρης συγκεράζει ένα κουαρτέτο εγχόρδων με τις μουσικές της Αρμενίας και με την κλασική κιθάρα του, ενοποιώντας στο σχήμα ενός δίσκου τα ακούσματα μιας ζωής. Στο εξώφυλλο, η φωτογραφία της μητέρας του που είχε φύγει λίγα χρόνια πριν. Και ‘‘Sirvart’’ στα αρμένικα σημαίνει «αγαπημένο τριαντάφυλλο». Ο πρώτος δίσκος του Λευτέρη Χαβουτσά είχε επιρροές από την αρμένικη μουσική, κάποιες αλλοιωμένες τζαζ αρμονίες, σαν αυτές της Αζερμπατζιανής world jazz πιανίστριας Aziza Mustafa Zadeh, αλλά και τη φλαμένκο κιθάρα ή το duduk με το οποίο παίζει ο ίδιος την εισαγωγή στο ‘‘Sayat’’. Είναι το μόνο σημείο του δίσκου όπου υπάρχουν κρουστά κι όπου ακούγεται ζωντανό το οριεντάλ στοιχείο. Η μελωδία του θα μπορούσε να είναι ένα μοτίβο από την Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν, τη Γεωργία ή το Κουρδιστάν, απ’ όλη την περιοχή του Καυκάσου.

«Χωρίς τον Πέτρο Βαρθακούρη και τη βουκέντρα του να με ζορίσει για να ηχογραφήσω, δεν θα έκανα ποτέ κάτι από μόνος μου. Γι’ αυτό είναι και ο παραγωγός του δίσκου. Χάρη στη δική του προτροπή έγινε. Βρήκαμε τους μουσικούς, φτιάξαμε το κουαρτέτο, ενώ σε όλα τα κομμάτια παίζει μπάσο ο ίδιος. Ο τίτλος του τέταρτου κομματιού, ‘Μινιατούρα’, θα μπορούσε να είναι και ο τίτλος του δίσκου. Χάρις στην επιμονή του Πέτρου χρησιμοποιήθηκε σαν τίτλος το αρμένικο όνομα της μητέρας μου, το Sirvart, που σημαίνει ‘αγαπημένο τριαντάφυλλο’” έλεγε στον Σωτήρη Μπέκα τις μέρες της κυκλοφορίας του. Και συνέχιζε: «Το ‘Sirvart’ αποκαλύπτει την αγάπη που μου κληρονόμησε η μητέρα μου για την τέχνη, τη μουσική και γενικά για μια ευαίσθητη πλευρά των πραγμάτων».

Στα σκαριά (πάντα μαζί με τον Vahan Galstyan) είναι το ‘‘Zruits Vol. 2’’. Ένα άλμπουμ το οποίο συμπυκνώνει την αισθητική του πρώτου κοινού τους δίσκου, ο οποίος έχει αφήσει πίσω του μια πολύ αιθέρια αίσθηση.


Λευτέρης Χαβουτσάς (κιθάρα) και Vahan Galstyan (duduk)

Οι μουσικές παραδόσεις της Ανατολής

Ο Λευτέρης Χαβουτσάς είναι λάτρης της μεγάλης αραβικής μουσικής, της κλασικής οθωμανικής μουσικής της Εγγύς Ανατολής. Ένα εκρηκτικό μίγμα πολιτισμού που γεννήθηκε στα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, στα τοπία της συνάντησης των Εβραίων, των Αρμένιων ή των Ορθόδοξων Χριστιανών και των μουσικών παραδόσεων των λαών αυτών.

Οι βυζαντινές αγιογραφίες του έδεσαν με την ελληνική παράδοση και τη λαϊκή μουσική που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες από τα παράλια της Μικράς Ασίας. Η ζωγραφική με τη μουσική συνδυάζονται στη δουλειά του με κοινό τους στοιχείο τον ρυθμό. «Σε μια ζωγραφιά, ο τρόπος που κάνεις μια πινελιά, που κινείς το χέρι σου, έχει να κάνει με τον ρυθμό που υπάρχει στη μουσική. Η αρμονία έρχεται μετά». Ο Λευτέρης θα ήθελε να ζωγραφίζει περισσότερο, αλλά η μουσική τού κλέβει δημιουργικό χρόνο. Κι όταν ζωγραφίζει, κάνει μικρές εικόνες, τις οποίες χαρίζει στους φίλους του.

Στις δύσκολες στιγμές της κρίσης, στο τέλος μιας συναυλίας του, άκουσε κάποιον από το κοινό να λέει: «μας δίνετε κουράγιο να αντιμετωπίσουμε τη μαυρίλα της καθημερινότητας». Δεν θα το ξεχάσει ποτέ. Μια άλλη, φίλη και ακροάτρια μιας ερτζιανής μας συνάντησης Στο Κόκκινο 105,5, η οποία αγόρασε ενθουσιασμένη τους δίσκους του, μου εξομολογήθηκε πως το δίχρονο αγοράκι της ηρεμούσε και αποκοιμιόταν μόνο με τη μουσική του!

Την Κυριακή 15 Δεκεμβρίου, στο “Zp87” της οδού Ζωοδόχου Πηγής, στη Νεάπολη των Εξαρχείων, ο Λευτέρης Χαβουτσάς και ο Vahan Galstyan παίζουν τις μουσικές τους, που επηρεάζονται από την αρμένικη, τη βαλκανική, τη flamenco και την τζαζ μουσική. Η είσοδος είναι ελεύθερη, η συμμετοχή προαιρετική!

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL