Η φωτιά που έκαψε την Παναγία των Παρισίων είναι η ίδια φλόγα καταστροφής που εξαφάνισε σημαντικά μνημεία του παγκοσμίου πολιτισμού στην Ιστορία. Η ίδια φλόγα κατέστρεψε το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στο Ρίο Ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας και τη Βιβλιοθήκη του Σαράγεβο. Μνήμες πολιτισμού, τέχνης, ανθρώπινης σκέψης και φυσικής εξέλιξης εύκολα γίνονται στάχτη και διαγράφονται από την ιστορική μνήμη. Μπορεί ο ναός στο κέντρο του Παρισιού να γλίτωσε από τα χειρότερα και σύντομα να ορθώσει τους πύργους του πάλι στον ουρανό και στο μνημονικό των ανθρώπων, άλλοι πολιτιστικοί θησαυροί όμως δεν τα κατάφεραν.
Οι βιβλιοθήκες, διαμέσου των αιώνων, έχουν βρεθεί αντιμέτωπες με τέτοιες καταστροφές. Καταστροφές που οδηγούν στην οριστική απώλεια. Η φωτιά στη μεγάλη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας στέρησε από την ανθρωπότητα έναν τεράστιο πλούτο. Ίσως να θυμόμαστε εδώ και την περιγραφή της πυρκαγιάς στη Βιβλιοθήκη όπως την περιγράφει ο Ουμπέρτο Έκο στο "Όνομα του Ρόδου". Η φωτιά ως αμετάκλητη πραγματικότητα, ως μη αναστρέψιμη απουσία.
Έχει τεράστια σημασία γι' αυτούς τους λόγους ο σχεδιασμός για την αντιμετώπιση των καταστροφών σε πολιτιστικούς θεσμούς. Μουσεία, βιβλιοθήκες, μνημεία πρέπει να ειδωθούν κάτω από το πρίσμα της απειλής και να βρεθούν τα κατάλληλα οργανωτικά σχέδια που θα τα θωρακίσουν από τέτοιους κινδύνους και θα προβλέψουν ταυτόχρονα την αντιμετώπιση συμβάντων και την επόμενη μέρα. Ολοκληρωμένα σχέδια πρέπει να εκπονούνται για να μπορούν οι θεσμοί αυτοί να επιβιώνουν στο μεγαλύτερο δυνατό βάθος χρόνου.
Είναι τα κτήρια και το περιεχόμενό τους που έχουν σημασία. Κτήρια στα οποία διαφυλάσσονται η ανθρώπινη διάνοια και τα έργα του πολιτισμού της. Η συλλογική μας μνήμη βρίσκεται εντός τους. Και είναι απαραίτητη για την πρόοδο των ανθρώπων και των κοινωνιών τους.
Σε μια ειρωνική στιγμή της, η Ιστορία, μέσα από τη φωτιά που κατέκαψε το μυκηναϊκό ανάκτορο της Πύλου, έδωσε τη δυνατότητα στο σύγχρονο επιστήμονα να βρει ένα παράθυρο προς το παρελθόν. Οι άψητες πινακίδες Γραμμικής Β' του αρχείου του παλατιού με την πυρκαγιά ψήθηκαν και έφτασαν ώς τις μέρες μας, δίνοντάς μας μια εικόνα της ζωής των ανθρώπων σε εκείνη τη μακρινή εποχή. Η φωτιά λειτούργησε σαν καταστροφέας και σαν δημιουργός. Όταν όμως το υλικό γραφής παύει να είναι ο πηλός, η φωτιά γίνεται τότε ο πλέον θανάσιμος εχθρός.
Ας ελπίσουμε ότι σε αυτό το συμβάν θα δούμε την ανάγκη διαφύλαξης και προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς ως ένα από τα πλέον σημαντικά ζητήματα πολιτικής. Γιατί οι άνθρωποι πορεύονται στο μέλλον κουβαλώντας το παρελθόν τους.
