Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
23 °C
21.3°C24.2°C
3 BF 38%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.3°C24.7°C
4 BF 37%
ΠΑΤΡΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.0°C23.8°C
2 BF 58%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
18.6°C21.0°C
2 BF 75%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
22 °C
21.9°C23.4°C
3 BF 35%
Βιβλίο / Εσείς εκεί κάτω
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Βιβλίο / Εσείς εκεί κάτω

Της Ευγενίας Μπογιάνου

Όπως λέει ο Simon Bradley, στην πολύ κατατοπιστική εισαγωγή του, η διάγνωση του μετατραυματικού στρες ανήκει στον επόμενο αιώνα απ’ αυτόν κατά τον οποίο έγραψε ο Charles Dickens τη λιτή, ανατριχιαστική ιστορία του με τον τίτλο «Ο σηματωρός», που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά τα Χριστούγεννα του 1866 στο περιοδικό «All Year Round», το οποίο εξέδιδε ο ίδιος, ως μέρος μιας συλλογής διηγημάτων υπό τον γενικό τίτλο «Διασταύρωση Μάγκμπυ». Ένα χρόνο πριν, ο Ντίκενς έχει μια τραυματική εμπειρία: το τρένο με το οποίο ταξίδευε, επιστρέφοντας από τη Γαλλία, μαζί με τη νεαρή ερωμένη του και τη μητέρα της, εκτροχιάστηκε με αποτέλεσμα να σκοτωθούν δέκα επιβάτες και να τραυματιστούν πολλοί περισσότεροι. Ο ίδιος αφού βεβαιώθηκε πως οι δυο γυναίκες δεν διέτρεχαν κίνδυνο, πέρασε πολλές ώρες βοηθώντας όσους είχαν τραυματιστεί, βλέποντας πολλούς απ’ αυτούς να πεθαίνουν. Μια βουτιά στον θάνατο και στο απρόσμενο της ζωής, που φαίνεται έκτοτε να τον στοιχειώνουν. Αποκτά φοβίες για τα ταξίδια με το τρένο, την περίοδο της έντασης διαδέχεται μια περίοδος νευρικότητας και αδυναμίας, όλα αυτά, με άλλα λόγια, που ακολουθούν μια τραγωδία. Η φύση όμως του μεγάλου δημιουργού είναι εκεί: το βίωμα μετουσιώνεται σε τέχνη. Η τραυματική εμπειρία γίνεται πηγή. Τα ερωτήματα που δημιουργούνται από την επαφή με τον τρόμο και τον θάνατο παραμένουν αλλά αποκτούν υπαρξιακή καθολικότητα.

Ο σηματωρός, ένας άνθρωπος «μελαχρινός αλλά ωχρός, με σκούρα γένια και πυκνά φρύδια», που δεν κατονομάζεται, ο οποίος δουλεύει «στο πιο απομονωμένο και καταθλιπτικό μέρος» με «μια χωμάτινη θανατερή μυρωδιά» να κυριαρχεί παντού, ακούει μια φωνή να τον καλεί. «Έι! Εσείς κει κάτω» του λέει ο επισκέπτης, που είναι και ο αφηγητής της ιστορίας και ο οποίος επίσης δεν κατονομάζεται. Η κατάβαση στην υπόγεια σήραγγα αρχίζει και μαζί ένα εφιαλτικό ταξίδι στη σύγχυση και στον υπαρξιακό φόβο που προκαλεί η απομόνωση και δίνει στον Ντίκενς τη δυνατότητα να γράψει μια από τις αρτιότερες ιστορίες με φαντάσματα της Βικτωριανής περιόδου. Ο σηματωρός βασανίζεται από τη σύγχυση που του προκαλεί η επίσκεψη ενός αλλόκοτου ξένου, μιας μορφής που μόνο εκείνος μπορεί να δει και που, κάθε φορά, τον προειδοποιεί για την έλευση του επικείμενου κακού, σπέρνοντάς του αγωνία και δέος. Ο αφηγητής ακούει με προσοχή αλλά αμφισβητεί και τα όσο ακούει. Νομίζει πως είναι παραισθήσεις ενός απελπισμένου μυαλού. «Η οδύνη του νου του ήταν ένα θέαμα πραγματικό οικτρό» λέει. Κάπου εκεί τα όρια ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη φαντασία συγχέονται. Ο αναγνώστης πείθεται από την, γεμάτη ψυχικό άλγος, φωνή του σηματωρού, αλλά αμφιβάλλει για την ορθότητά της ακριβώς όπως και ο αφηγητής. Όσο πιο πολύ βυθίζεσαι στην ανάγνωση τόσο περισσότερο οξύνεται το αίσθημα της αμφισημίας για να κορυφωθεί εντέλει στην τελευταία παράγραφο.

Ο Ντίκενς, μέσα σε λίγες μόνο σελίδες, με θαυμαστή ακρίβεια, δημιουργεί ένα υπόγειο σύμπαν βυθισμένο στο σκοτάδι, παρουσιάζοντας με ενάργεια έναν άνθρωπο που ίσως η απομόνωση να έχει κλονίσει την ψυχή του, αλλά που μπορεί να είναι η ίδια αυτή απομόνωση που τον κάνει πιο ευαίσθητο στους κραδασμούς και στην αντίληψη πραγμάτων που δεν είναι ορατά από άλλους. Άλλωστε τα πάντα είναι ανοιχτά. Οι υπόγειες και οι επίγειες φωνές είναι τριγύρω. Μόνο που λίγοι μπορούν να τις ακούσουν. Ο σηματωρός είναι ένας απ’ αυτούς.

Charles Dickens, «Ο σηματωρός»

Εκδ. Άγρα

Μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου

55 σελ. Τιμή: 8,90 ευρώ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL