Ρεπορτάζ: Πόλυ Κρημνιώτη
Γιορτινό κλίμα, χθες το μεσημέρι, στο γραφείο της υπουργού Πολιτισμού Μυρσίνης Ζορμπά, με τα καθιερωμένα χριστουγεννιάτικα γλυκά και το παιδικό βιβλίο σε ρόλο πρωταγωνιστή να δίνει τον τόνο, σ' αυτή την εκτός πρωτοκόλλου συνάντηση που έγινε με αφορμή τα Κρατικά Βραβεία Παιδικού Βιβλίου 2017, με τους βραβευμένους αλλά και επιλαχόντες συγγραφείς και εικονογράφους και μαζί τους καθιερωμένους και νεότερους συγγραφείς, εκδότες, αλλά και μέλη της Κριτικής Επιτροπής.
Σκέψεις, αγωνίες, προβληματισμοί, μαζί με τις ευχές για τους βραβευμένους, τέθηκαν στο τραπέζι της συζήτησης , "μιας συζήτησης που δεν σταματάει ποτέ" σύμφωνα με την υπουργό, η οποία τελικά εξελίχθηκε στο πρώτο μέρος της διαβούλευσης για το παιδικό βιβλίο. Όλα τα ζητήματα που απασχολούν την υπόθεση βιβλίο, ανάγνωση, παιδιά, από την εκπαιδευτική διαδικασία, το σχολείο και το βιβλίο, τις σχολικές βιβλιοθήκες και τις βιβλιοθήκες της κοινότητας, τη διασύνδεση με τις νέες τεχνολογίες, μέχρι την εκπαίδευση των γονέων και την αποσύνδεση του λογοτεχνικού βιβλίου από το σχολικό βιβλίο, αλλά και την προώθηση του ελληνικού παιδικού βιβλίου στο εξωτερικό, συζητήθηκαν χθες. Όλοι περίμεναν κάποιο νεώτερο από την υπουργό για τον νέο φορέα βιβλίου, αναγνωρίζοντας την αναγκαιότητα δημιουργίας του. Η ίδια αρκέστηκε να ξαναπεί ότι συνεχίζεται η διαβούλευση. Όπως μαθαίνουμε, οι διαδικασίες για την προετοιμασία του είναι εντατικές, ωστόσο η υπουργός περιμένει πρώτα να έχει ένα επαρκές πλαίσιο, τόσο νομικά όσο και δομικά, προκειμένου να προχωρήσει σε οποιαδήποτε εξαγγελία.
Η ίδια ωστόσο παραδέχτηκε ότι "λείπει ένα πρόγραμμα πολιτισμού για παιδιά και νέους" προαναγγέλλοντας ότι "τον Γενάρη θα πραγματοποιηθεί ένα τέτοιο πρόγραμμα για παραγωγές στις οποίες συνδυάζονται οι τέχνες και θα απευθύνεται σε παιδιά και νέους". Όπως μάλιστα είπε, "το θέατρο επιδοτείται πολύ τα τελευταία χρόνια, δεν επιδοτήθηκε όμως το παιδικό θέατρο". Παραδέχτηκε επίσης ότι "η εμβέλεια του σύγχρονου πολιτισμού υπολείπεται σε σχέση με την πολιτιστική κληρονομιά".
Χώροι στην Περιφέρεια
Η υπουργός ανέπτυξε τις σκέψεις "να υπάρξουν χώροι στην περιφέρεια που να είναι χώροι πολιτισμού, να είναι ελκυστικοί, χώροι που να καλλιεργούν ευρύτερα", και την πρόθεση "να ανοίξουμε τη συζήτηση για τις βιβλιοθήκες", και παράλληλα, αναγνωρίζοντας "τα μεγάλα βήματα που παρά την κρίση έχουν γίνει στο παιδικό βιβλίο", υποστήριξε πως τα βιβλία πρέπει πλέον να τα δούμε και "ως χώρους που τα παιδιά θα βρουν συμπεριφορές που δεν είναι καθιερωμένες και ως τέτοια πρέπει να προβληθούν", συνδέοντας έτσι το βιβλίο και τη διαδικασία της ανάγνωσης με "τον πολιτισμό της καθημερινότητας" και τον "πολιτισμό χωρίς αποκλεισμούς". "Πολιτισμός" όπως είπε "δεν σημαίνει μόνο πηγαίνουμε σε μουσεία". Εξέφρασε την ευχάριστη έκπληξη που της προκάλεσαν τα βραβευμένα παιδικά βιβλία, που χωρίς διδακτισμό και σε αρκετές περιπτώσεις με πολύ νεωτερικό τρόπο θέτουν τα ζητήματα που απασχολούν την εποχή μας, "μπαίνουν μέσα στην κοινωνία". Παράλληλα, έθεσε το ζήτημα της αναγκαιότητας ερευνών, όχι μόνο ποσοτικών αλλά και ποιοτικών, γύρω από το παιδικό, το βιβλίο γενικότερα. Να δούμε, για παράδειγμα, τι συμβαίνει και ενώ υπάρχουν τόσο καλά, φροντισμένα και αισθητικά, παιδικά βιβλία, που τροφοδοτούν τη βιβλιοθήκη του σπιτιού, το παιδί στην εφηβεία του αποκόπτεται από την αναγνωστική διαδικασία.
Οι προσκεκλημένοι της αναγνώρισαν τον κομβικό ρόλο των βιβλιοθηκών, είτε σχολικών είτε βιβλιοθηκών της κοινότητας, χαρακτήρισαν πλήγμα το κλείσιμο των 850 σχολικών βιβλιοθηκών, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στον επαναπροσδιορισμό της έννοιας, βιβλίο, μέσα στο σχολείο, ακόμα και στην κατάργηση του ενός σχολικού βιβλίου. "Φορτώνουμε συχνά τα άλυτα προβλήματα στην εκπαίδευση. Πρέπει να τα διαχωρίσουμε αυτά, να δούμε πλέον τι μπορεί να κάνει ο πολιτισμός" είπε η υπουργός. Αμφότεροι ωστόσο έδωσαν έμφαση στην καλλιέργεια του παιδιού ως ενεργού πολίτη και όχι ως καταναλωτή.
Προβολή στο εξωτερικό
Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην προβολή του ελληνικού παιδικού βιβλίου στο εξωτερικό, με επιδοτήσεις μεταφράσεων, κίνητρα στους ξένους εκδότες, που, όπως επισήμαναν συγγραφείς και εκδότες, "θα ωφελήσει και στη διάδοσή του στην Ελλάδα". Άλλωστε τέθηκε και μια νέα παράμετρος, που εντάχθηκε λόγω της κρίσης. "Μεγάλωσε η κοινότητα των Ελλήνων που ζούν στο εξωτερικό". Τέθηκε επίσης το θέμα της ανάδειξης και των εικονογράφων όπως και το ζήτημα της διασύνδεσης των τεχνών, του βιβλίου, για παράδειγμα, με τον κινηματογράφο και το θέατρο. Συζητήθηκε ακόμα και η τελετή απονομής των Κρατικών Βραβείων Παιδικού Βιβλίου, με τους συγγραφείς και τους εκδότες να πλειοψηφούν υπέρ της κοινής απονομής με τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας.
Ευχάριστη η ατμόσφαιρα, γόνιμη πρώτη αρχή της διαβούλευσης, τέλειωσε με την πρόθεση εκατέρωθεν να συνεχιστεί. Ανάμεσα στους καλεσμένους, όλοι οι βραβευμένοι, ο Κώστας Χαραλάς για το "Μαύρο πρόβατο στο Τέξας", ο εικονογράφος Αχιλλέας Ραζής για το "Μελάκ, μόνος, η Αλεξάνδρα Μητσιάλη για τους "Ξυπόλυτους ήρωες", η Έλσα Μυρογιάννη για "Τα φαντάσματα του Θόδωρου Παπαγιάννη". Ιδιαίτερα συγκινητική η παρουσία του ίδιου του Θόδωρου Παπαγιάννη, του Ηπειρώτη καλλιτέχνη που, όπως είπε, "η ελπίδα μας είναι οι νέοι. Εγώ έκανα μια απόπειρα, ένα μουσείο σε ένα χωριό, για το οποίο αξιοποίησα το πετρόχτιστο κτήριο του παλιού σχολείου. Δουλεύουμε παράλληλα πάνω σε θέματα που αφορούν στο περιβάλλον και την ανακύκλωση".
Όμως "δεν έχουμε βοήθεια. Δέκα χρόνια το μουσείο, που ανήκει στον δήμο, λειτουργεί με μια υπάλληλο, την πληρώνω εγώ" είπε. Συμμετείχαν μεταξύ άλλων οι συγγραφείς Μάνος Κοντολέων, Βαγγέλης Ηλιόπουλος, Μαρίζα ντε Κάστρο, η υποψήφια φέτος για το διεθνές Βραβείο Άντερσεν Μαρία Παπαγιάννη, η Ελένη Ανδρεάδη, ο Αντώνης Παπαθεοδούλου, ο εικονογράφος Πέτρος Μπουλούμπασης. Εκ μέρους των εκδοτών οι Έλενα Πατάκη (Πατάκης), Αλέξα Αποστολάκη και Ελένη Σταμπόγλη (Καλειδοσκόπιο), Ντόρα Τσακνάκη (Μεταίχμιο), Μαρίνα Τσικουρή (Παιδική Νομική Βιβλιοθήκη), Βασιλική Νίκα (Κύκλος Παιδικού Βιβλίου). Από την Κριτική Επιτροπή ήταν η καθηγήτρια Αγγελική Γιαννικοπούλου, και οι εικονογράφοι Τζουλιάνο Καγκλής και Ίρις Σαμαρτζή.
