Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
15.8°C19.3°C
1 BF 59%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
16 °C
11.6°C19.0°C
2 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
15 °C
12.0°C15.9°C
2 BF 67%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
16.8°C19.7°C
2 BF 63%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
11 °C
10.9°C15.7°C
0 BF 82%
Βιβλίο / Αν δεν μου λες ψέματα, δεν σε πιστεύω
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Βιβλίο / Αν δεν μου λες ψέματα, δεν σε πιστεύω

της Ευγενίας Μπογιάνου

Δεν θα ξεχάσω ποτέ την έκπληξη που ένιωσα όταν, στα μέσα της δεκαετίας του 1980 σ’ ένα χωριό όχι πολύ μακριά από τον δικό της μυθικό Σοχό, και χωρίς τίποτα να μ’ έχει προετοιμάσει για τον κόσμο στον οποίο ήταν μοιραίο να μπω μ’ ένα ανάλαφρο βήμα, έπεσα πάνω σ’ ένα βιβλιαράκι -όπως αποκαλούσε τα δικά του βιβλία ο Κωστής Παπαγιώργης- μικρού σχήματος, με μαύρο χρώμα στο εξώφυλλο, εκείνο το αισθαντικό πρόσωπο με το ονειροπόλο σαν μαχαιριά βλέμμα στο κέντρο του και πάνω αριστερά τον ασυνήθιστο τίτλο «Περσινή αρραβωνιαστικιά». Έτσι ξεκίνησε το ταξίδι στο μαγικό σύμπαν της Ζυράννας Ζατέλη το οποίο σήμερα, πολλά βιβλία μετά, πολλές πολύχρωμες και με απύθμενο βάθος σελίδες μετά, εξακολουθεί να κρατάει ατόφια την εντύπωση εκείνου του παλιού ξαφνιάσματος.

Μια μέρα μετά τον Δεκαπενταύγουστο, στη Θάσο, μαπό προτροπή καλού φίλου, βρεθήκαμε τρία άτομα παρέα στο Κάστρο, ένα εγκαταλειμμένο χωριό με πέτρινα σπίτια, δέκα χιλιόμετρα έξω από τα Λιμενάρια, πάνω στο βουνό. Στην άκρη του χωριού, το τοπίο σου έκοβε την ανάσα. Δίπλα στο ταπεινό ξωκλήσι, ένα οίκημα ακόμη πιο μικρό, με την πόρτα μισάνοιχτη και τον αέρα να την πηγαινοφέρνει σιγανά μ’ έναν ρυθμό που γεννούσε μουσική και που, για κάποιον ανεξερεύνητο λόγο, μου έφερε στο μυαλό μια φράση του Μάιλς Ντέιβις, «ακόμη και μια πόρτα να έτριζε, ξέραμε τι νότα είναι», είχε πει. Πλησιάζουμε και βλέπουμε τα ξασπρισμένα κόκκαλα στοιβαγμένα φύρδην μίγδην και από πάνω τα κρανία, «για να έχουν οι ψυχές αγνάντιο» μου λέει ο φίλος στο τηλέφωνο κι εγώ, δίχως να το πολυσκεφτώ του λέω, «Ζατελική κατάσταση», για να εισπράξω το αβίαστο γέλιο του. Τα «Τετράδια ονείρων» τα είχα μαζί, έκανα οικονομία στο διάβασμα για να κρατήσει περισσότερο, σκεφτόμουνα να γράψω ένα κριτικό σημείωμα αλλά μετά αναρωτιόμουνα τι θα μπορούσε να προσθέσει κανείς για τη συγγραφέα. Ίσως δυο λόγια γι’ αυτές τις «Ζατελικές καταστάσεις» μόνο.

Τα όνειρά της όπως η ίδια τα καταγράφει αυτή η ακάματη της μνήμης - «Θυμόμουνα τόσα και τόσα μ’ έναν τρόπο σαν να είχα πιάσει χειρωνακτική εργασία» - είναι κάποιες απ’ αυτές. Και μιας και είναι συγγραφέας «ενός κόσμου που πολλά χρωστά στα όνειρα», μας ανοίγει μια μικρή πόρτα, ένα παράθυρο για να μπούμε, νυχοπατώντας ίσως και με δέος, στο συγγραφικό της εργαστήρι, μας κάνει κοινωνούς των εικόνων και των συναισθημάτων που «βασανίζουν» το υποσυνείδητό της και που στα χέρια της, στη συνειδητή της πια ζωή, γίνονται πολύτιμο υλικό που ξέρει τόσο καλά εκείνη με τον τρόπο της να αδράχνει τους χυμούς του. Ιστορίες που μπορεί κάποιες απ’ αυτές να έδωσαν το έναυσμα για τις μεγάλες αφηγήσεις της, αλλά που εδώ λειτουργούν ως αυτόνομες απολαυστικές διηγήσεις είτε απολύτως ρεαλιστικές είτε αγγίζοντας τα όρια του παραλόγου. Άρχισε να καταγράφει συστηματικά τα όνειρά της, αφήνοντας στην άκρη πια τα δυσεύρετα χαρτάκια, «αυτά τα φοβερά χαρτάκια» από τα άφιλτρα Santé που κάπνιζε μανιωδώς, στις 3 Μαρτίου του 1997. Η ίδια έχει πει σε συνέντευξή της πως «οι συμπτώσεις στη ζωή ενός ανθρώπου είναι έργο αιώνων». Μια σύμπτωση πάντως είχε σαν αποτέλεσμα να παρθεί η απόφαση για την έκδοση του βιβλίου στις 3 Μαρτίου του 2017.

Ομιχλώδης, στοχαστική, σαγηνευτική, συγκινητική μέχρι δακρύων όταν αναφέρεται στη μάνα της, αλλά και αλλού, έξω καρδιά και ερμητικά κλειστή, σκοτεινή και φωτεινή συγχρόνως, στα «Τετράδια ονείρων» συναντάμε όλα εκείνα τα στοιχεία που κάνουν τη γραφή της Ζατέλη τόσο αναγνωρίσιμη και μοναδική.

«Αν δεν μου λες ψέματα, δεν σε πιστεύω» της λέει ο V. σ’ ένα από τα ενύπνιά της. Ένα είναι βέβαιο: έχουμε απόλυτη ανάγκη τα ψέματα αυτής της γεννημένης αφηγήτριας, αυτής της μαγικής ψεύτρας δηλαδή.

Ζυράννα Ζατέλη, «Τετράδια ονείρων»

Εκδ. Καστανιώτη

240 σελ. Τιμή: 15,90 ευρώ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL