Από τις κορυφαίες φωνές της αμερικανικής και γενικότερα της αγγλόφωνης ποίησης κατά τον 20ό αιώνα, ο πολυβραβευμένος και αντισυμβατικός Τζον Άσμπερι έφυγε από τη ζωή την Κυριακή το πρωί, σε ηλικία 90 χρονών, από φυσικά αίτια όπως ανακοίνωσε ο σύντροφός του Ντέιβιντ Κερμάνι.
Από τους πιο επιδραστικούς μεταμοντέρνους ποιητές των ΗΠΑ, ο Άσμπερι δημοσίευσε περισσότερες από τριάντα ποιητικές συλλογές, μεταξύ των οποίων η "Αυτοπροσωπογραφία σε κυρτό κάτοπτρο" που κατά πολλούς είναι η πιο ολοκληρωμένη και σημαντική αν και αμφιλεγόμενη ποιητική του σύνθεση, ενώ για τον κριτικό Harold Bloom αποτελεί την "Έρημη χώρα της μεταμοντέρνας αμερικανικής ποίησης". Με την έκδοσή της το 1975 απέσπασε ταυτοχρόνως το Βραβείο Pulitzer, το πολύ σημαντικό National Book Award και το έγκυρο National Book Critics' Circle Award. Δεν είναι τυχαίο που το όνομα του δημιουργού της πολύ συχνά συγκαταλεγόταν στις προβλέψεις για το Νόμπελ Λογοτεχνίας.
Από τους εκπροσώπους της λεγόμενης Σχολής της Νέας Υόρκης, ο Τζον Άσμπερι γεννήθηκε στο Ρότσεστερ της Νέας Υόρκης, το 1927, και σπούδασε αγγλική και γαλλική φιλολογία στα πανεπιστήμια Χάρβαρντ και Κολούμπια. Εμφανίστηκε στα γράμματα το 1956 με την ποιητική συλλογή "Some trees", ενώ το 1958, με υποτροφία του ιδρύματος Fulbright, ταξίδεψε για μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι, όπου εργάστηκε ως κριτικός τέχνης στη γαλλική έκδοση της εφημερίδας "Herald Tribune". Μετά την επιστροφή του στην Αμερική, το 1965, ήταν για μεγάλο χρονικό διάστημα αρχισυντάκτης του περιοδικού "Art News" και κριτικός τέχνης στο "Newsweek". Δίδαξε Αγγλική Φιλολογία στο Brooklyn College του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, στο Χάρβαρντ και στο Bard College.
"Η φωνή του Τζων Άσμπερι απευθύνεται στον προσωπικό χώρο όλων μας" σημειώνει ο Χάρης Βλαβιανός μεταφραστής στα ελληνικά της "Αυτοπροσωπογραφίας σε κυρτό κάτοπτρο" (εκδ. Νεφέλη), προσθέτοντας ότι "το έργο του δεν μας θυμίζει απλώς ότι η ποίηση εισβάλλει στην εσωτερική ζωή· υπογραμμίζει πως η γλώσσα κατέχει τη μοναδική δύναμη να αποκαλύπτει πόσο η εσωτερική ζωή εκτοπίζει την εξωτερική. Τα ποιήματα του Άσμπερυ, ακόμη κι όταν υιοθετούν τον απλό τόνο της καθημερινής συνομιλίας, αποτελούν μια διεισδυτική κριτική των ψευδοαυτοβιογραφικών και των ψευδορεαλιστικών τάσεων της σύγχρονης ποίησης". Ο έτερος Έλληνας μεταφραστής του, Βασίλης Παπαγεωργίου, που έφερε στη γλώσσα μας τη συλλογή "Συρμός σκιά" (εκδ. Εστία), σημειώνει ότι "στον Άσμπερι συγκινεί μια μελαγχολία, επαισθητή ή ανεπαίσθητη, που έχει την πηγή της στην τραγική επίγνωση κλασικών αινιγμάτων που, ως προϋποθέσεις, αφορούν οτιδήποτε ανθρώπινο. Και η μελαγχολία όμως είναι τελικά μέρος της μεγάλης κατάφασης του κόσμου. Η εύροια του λόγου στον Άσμπερι είναι ταυτισμένη με τη ροή του χρόνου, ενώ η συμφραστική ευμάρεια είναι ταυτισμένη με τη μεταβλητότητα των πάντων, με την αισθησιακή, κατανυκτική και συχνά ειρωνική συμμέθεξή τους. Τίποτε δεν είναι υπερβολικά ευτελές ώστε να αγνοηθεί και τίποτε δεν είναι τόσο υψηλό ώστε το δέος που προκαλεί να λειτουργεί αποθαρρυντικά". Εκτός από τις δυο αυτές συλλογές στα ελληνικά έχουν επίσης ανθολογηθεί ποιήματά του.
Ανάμεσα στα έργα του περιλαμβάνονται τα "Some Trees" (Μερικά δέντρα), 1956, "The Tennis Court Oath" (Ο όρκος του γηπέδου αντισφαίρισης), 1962, "Rivers and Mountains" (Ποτάμια και βουνά), 1966, "The Double Dream of Spring" (Το διπλό όνειρο της άνοιξης), 1970, "Houseboat Days" (Οι ημέρες στο πλωτό σπίτι), 1977, "As we Know" (Όπως ξέρουμε), 1979, "April Galleons" (Ιστιοφόρα του Απριλίου), 1987, "Hotel Lautreamont" (Ξενοδοχείο Λωτρεαμόν), 1992, "And the Stars Were Shining" (Και τα αστέρια έλαμπαν), 1994, "Girls on the Run" (Κορίτσια σε φυγή). Έγραψε επίσης ένα μυθιστόρημα ενώ άφησε και μεταφραστικό έργο. Τιμήθηκε με το Lenore Marshall/Nation Poetry Prize το 1984 και την επόμενη χρονιά με το βραβείο Bollingen, ενώ το 2011 η κυβέρνηση Ομπάμα του απένειμε μετάλλιο για τη συνολική του προσφορά στα αμερικανικά γράμματα διότι "άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο διαβάζουμε ποίηση".
