Τη μήνιν όλων των σωματείων που εκπροσωπούν Έλληνες συγγραφείς και εκδότες προκαλούν δύο παράγραφοι του άρθρου 55 που προστέθηκαν "αιφνιδιαστικά και χωρίς την προηγούμενη υποχρεωτική διαβούλευση", όπως επισημαίνουν, στο νομοσχέδιο για τη συλλογική διαχείριση και με επιστολή τους προς τον πρωθυπουργό καταγγέλλουν την ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού και ζητούν την προσωπική του παρέμβαση "ώστε να αποσυρθούν οι συγκεκριμένες διατάξεις από το υπό ψήφιση νομοσχέδιο", όπως επίσης "να απαιτήσετε ώστε το θέμα της χρήσης έργων για εκπαιδευτικές ανάγκες να ρυθμιστεί σύμφωνα με τη σχετική κοινοτική Οδηγία μόλις αυτή ψηφιστεί", "να μεριμνήσετε ώστε να εφαρμοστεί επιτέλους ο Ν. 2121/1993 για τον δημόσιο δανεισμό με τη σύναψη κεντρικών συμφωνιών με το υπουργείο Παιδείας και το υπουργείο Εσωτερικών" και "να ενισχύσετε τα δημόσια ΑΕΙ και τις ελληνικές βιβλιοθήκες".
Οι συγκεκριμένες ρυθμίσεις αφορούν αφενός την ελεύθερη αναπαραγωγή και παρουσίαση έργων ή αποσπασμάτων χωρίς την άδεια του δημιουργού και χωρίς αμοιβή "εφόσον γίνεται αποκλειστικά για την επιστημονική έρευνα, διδασκαλία ή τις εξετάσεις σε εκπαιδευτικό ίδρυμα, στο μέτρο που δικαιολογείται από τον επιδιωκόμενο σκοπό, είναι σύμφωνη με τα χρηστά ήθη και δεν εμποδίζει την κανονική εκμετάλλευση" και με ένδειξη της πηγής και των ονομάτων δημιουργού και εκδότη εφόσον εμφανίζονται στην πηγή (παρ. 3) και αφετέρου στον δημόσιο δανεισμό έργων από τις βιβλιοθήκες των δημόσιων σχολείων και πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και τις ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες-μέλη του Συνδέσμου Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών χωρίς την άδεια του δημιουργού και χωρίς αμοιβή. Η πρόβλεψη αυτή έχει αναδρομική ισχύ από το 1993. Η συγκεκριμένη ρύθμιση προβλέπει παράλληλα ότι στο διάστημα του ενός έτους που απαιτείται για την έκδοση σχετικού Προεδρικού Διατάγματος όλες οι υπόλοιπες, δημόσιες και δημοτικές βιβλιοθήκες, δεν θα καταβάλλουν αμοιβή για τον δημόσιο δανεισμό (παρ. 4).
Τα σωματεία στην κοινή επιστολή τους προς τον πρωθυπουργό επισημαίνουν ότι η διάταξη της παραγράφου 3 "είναι αντίθετη με την κοινοτική Οδηγία 2001/29, που επιτρέπει σχετική εξαίρεση μόνον χάριν παραδείγματος κατά τη διδασκαλία ή τις εξετάσεις", ενώ "η διάταξη της υπουργού αφορά εν γένει τη διδασκαλία, συμπεριλαμβάνοντας και εκπαιδευτικά συγγράμματα ή επιστημονικά βιβλία". Την ίδια στιγμή, "η διεθνής πρακτική είναι η σχετική εξαίρεση να συνοδεύεται και με την υποχρέωση καταβολής αμοιβής στους συγγραφείς και εκδότες". Παράλληλα, επισημαίνουν ότι "η υπουργός φέρνει τη διάταξη αυτή την ίδια στιγμή που η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ξεκινήσει τη διαδικασία νομοθέτησης σχετικής Οδηγίας που θα ρυθμίζει τις εξαιρέσεις για εκπαιδευτικές ανάγκες, σχέδιο που ήδη με τις τροπολογίες που έχουν συμφωνηθεί από τις επιτροπές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προβλέπει ότι εφόσον οι εκπαιδευτικές ανάγκες μπορούν να καλυφθούν με προσφερόμενη άδεια των δικαιούχων, τότε θα ισχύει η εξαίρεση και επιπλέον προβλέπει την υποχρέωση να λαμβάνουν αμοιβή οι δικαιούχοι σε περιπτώσεις εξαίρεσης".
Σε ό,τι αφορά την παράγραφο 4, τα σωματεία τονίζουν ότι "με τη διάταξη αυτή καταργείται εντελώς παράνομα και αντισυνταγματικά αναδρομικά το δικαίωμα αμοιβής για το παρελθόν από το 1993 μέχρι σήμερα" και "επιπλέον η διάταξη εξαιρεί ολοκληρωτικά και για το μέλλον από την υποχρέωση καταβολής αμοιβής τις σχολικές και ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες", θεωρώντας ότι "το Προεδρικό Διάταγμα υποτίθεται πως θα εκδοθεί εντός ενός έτους, αλλά είναι γνωστό ότι αυτές οι προθεσμίες είναι ενδεικτικές". Χαρακτηρίζουν δε τη διάταξη "καταφανώς αντισυνταγματική και αντικοινοτική, η οποία πλήττει βάναυσα τα δικαιώματα των συγγραφέων και εκδοτών".
Την επιστολή προς τον πρωθυπουργό συνυπογράφουν η Ένωση Ελληνικού Βιβλίου (ΕΝΕΛΒΙ), η Εταιρεία Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, η Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, η Εταιρεία Συγγραφέων, ο Κύκλος Ποιητών, ο Σύλλογος Ελληνικού Επιστημονικού Βιβλίου (ΣΕΕΒΙ), ο Σύλλογος Εκδοτών Βιβλίου Αθηνών (ΣΕΒΑ) και ο Σύνδεσμος Εκδοτών Βιβλίου (ΣΕΚΒ).
«Ας αφήσουμε την εκπαίδευση έξω από την κουβέντα»
Από την πλευρά των βιβλιοθηκονόμων, ο Γιώργος Γλωσσιώτης, αντιπρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων και Επιστημόνων Πληροφόρησης, δηλώνει: "Συμφωνώ πλήρως με το πρώτο σκέλος της ρύθμισης που αφορά την αναπαραγωγή για εκπαιδευτικούς λόγους και θα πρόσθετα ότι θα έπρεπε να συμπεριλαμβάνεται και η αναπαραγωγή για τη διατήρηση τεκμηρίων, δηλαδή βιβλίων, περιοδικών, εφημερίδων κ.λπ. που βρίσκονται εκτός εμπορίου προκειμένου να διαφυλαχτεί το τεκμήριο σε βάθος χρόνου. Σε ό,τι αφορά το δικαίωμα δημόσιου δανεισμού περιμένουμε με αγωνία την οριστική πρόταση για το σύστημα αμοιβής των δικαιούχων δημιουργών με την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος σε έναν χρόνο από τώρα. Ευελπιστούμε ότι αυτό το διάστημα θα γίνει ένας καλόπιστος και αναλυτικός δημόσιος διάλογος όχι προς όφελος των μερών που συμμετέχουν στη διελκυστίνδα αυτή, αλλά προς όφελος του ελληνικού λαού, της μόρφωσης, της εκπαίδευσης και της επιστήμης".
Παράλληλα, τονίζει ότι "οι δημόσιες, λαϊκές, δημοτικές, ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες σε όλη την ελληνική επικράτεια στηρίζουν τα έργα λόγου και τους δημιουργούς για πολλά χρόνια τώρα, χωρίς να κερδοσκοπούν, και θα συνεχίσουν να το κάνουν γιατί αυτός είναι ο σκοπός ύπαρξής τους. Όσον αφορά τις ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες, είναι παράδοξο σε μία χώρα που το κράτος δαπανά πάνω από 50 εκατομμύρια ευρώ ετησίως για να αγοράζει συγγράμματα για τους φοιτητές να ζητούνται παράλληλα και πνευματικά δικαιώματα. Ίσως έχει έρθει η εποχή να ‘εξευρωπαϊστούν’ τα ελληνικά πανεπιστήμια και οι φοιτητές να διαβάζουν αποκλειστικά και μόνο στη βιβλιοθήκη του κάθε πανεπιστημίου, ώστε το κράτος να μη δαπανά αυτά τα κονδύλια. Τότε θα μπορούμε να μιλήσουμε για το σύστημα δημόσιου δανεισμού και στα πανεπιστήμια. Ας αφήσουμε τα σχολεία, τα Γυμνάσια και τα Λύκεια έξω από την κουβέντα, γιατί θέλουμε τα παιδιά μας επιτέλους να μάθουν να διαβάζουν".
