Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
21.7°C24.6°C
2 BF 54%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
22 °C
18.0°C24.3°C
2 BF 53%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.2°C20.9°C
4 BF 66%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
21 °C
19.9°C20.8°C
3 BF 56%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
24 °C
23.4°C23.9°C
2 BF 35%
Ένα τραγούδι αγάπης
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ένα τραγούδι αγάπης


της Ευγενίας Μπογιάνου

Το 1978 ο μυθιστοριογράφος, δοκιμιογράφος, θεατρικός συγγραφέας, ποιητής και πολιτικός στοχαστής Τζέιμς Μπόλντουιν γράφει «Το κουαρτέτο του Χάρλεμ», ένα χειμαρρώδες σπαρακτικό πολυσέλιδο μυθιστόρημα -που έμελε να είναι το τελευταίο του-, μια πολυεπίπεδη οικογενειακή σάγκα, «ένα τραγούδι αγάπης», όπου ο αφηγητής, ο τσακισμένος από την απώλεια Χαλ Μοντάνα, αναπολεί την ιστορία του αδελφού του Άρθουρ, ο οποίος ξεκίνησε από το Χάρλεμ τη δεκαετία του ’40 ως τραγουδιστής γκόσπελ για να γίνει αργότερα ο διάσημος «Αυτοκράτορας της σόουλ» και να καταλήξει νεκρός στις αντρικές τουαλέτες μιας λονδρέζικης παμπ στα τριανταεννέα του χρόνια, αφήνοντας πίσω του ένα δυσαναπλήρωτο κενό κι έναν άνθρωπο αποφασισμένο να ανασυνθέσει βήμα - βήμα την πορεία της ζωής του. Ο Χαλ, κάνοντας βουτιά στις αναμνήσεις του, φιλτράροντας τα γεγονότα μέσω της δικής του ματιάς, ξέρει «πόσο επικίνδυνα παιχνίδια παίζει η μνήμη, πόσο ύπουλος είναι ο ρόλος της στη ζωή ενός ανθρώπου», ξέρει πως «η μνήμη είναι χρόνος, κι ο χρόνος είναι θάνατος. Και το τριπλό αυτό βάρος -της μνήμης, του χρόνου, του θανάτου- κρέμεται αμείλικτα πάνω από τα κεφάλια μας και θολώνει το βλέμμα μας», γίνεται η φωνή, όχι μόνο «της αχανούς και αχαρτογράφητης περιοχής της ψυχής» του χαρισματικού και εύθραυστου Άρθουρ, αλλά και η φωνή των μαύρων της Αμερικής, η φωνή της μαύρης Αμερικής κατά τη δεκαετία του ’40 και για τρεις περίπου δεκαετίες μετά.

Θα μιλήσει με τον πιο ευθύ και απλό τρόπο για τον ρατσισμό, την ομοφοβία, τον κοινωνικό αποκλεισμό, την επιβολή της εξουσίας, τους στερεοτυπικούς περιορισμούς του συντηρητικού περιβάλλοντος, αλλά θα μιλήσει, με πάθος και οργή, και για τον έρωτα, ομόφυλο και ετερόφυλο (ανυπέρβλητης δύναμης και ωραιότητας οι ερωτικές σκηνές), την αγάπη, τη μουσική, την απώλεια και τον θάνατο.

Ένα από τα μεγαλύτερα όπλα του Μπόλντουιν είναι ακριβώς αυτή η ευθύτητα, αυτή η γλώσσα που σπάει κόκκαλα, που δεν νιώθει την ανάγκη να κρυφτεί ή να καλυφτεί πίσω από καλλολογικά στοιχεία και υπαινιγμούς, που δεν φοβάται να ονοματίσει τα πράγματα, όσο αποτρόπαια ή απρόβλεπτα κι αν είναι, που σε αναγκάζει να αντικρίσεις κατάματα, θέλεις δεν θέλεις, όλον τον πόνο και τον ζόφο που πηγάζει από τις κοινωνικές αντιθέσεις και τα ταμπού, που σε ξεγυμνώνει και σε τοποθετεί απέναντι από τα γεγονότα, σχεδόν αναγκάζοντάς σε να πάρεις θέση, όχι γιατί σ’ το επιβάλλει κανείς, αλλά γιατί, δίχως να το καταλάβεις, μπαίνεις σε μια διαδικασία εξανθρωπισμού.

Αυτή τη δύναμη κρύβει η κραυγή του Μπόλντουιν: να εξανθρωπίζει. Γράφει δίχως να κρατάει καμιά απόσταση από όσα διηγείται, βάζοντας όλη του την ψυχή και όλο του το πάθος στις λέξεις του, σαν να κρέμεται η ζωή του απ’ αυτό, ή ίσως κάτι ακόμη πιο σημαντικό: σαν να εξαρτάται αποκλειστικά από κείνον το ν’ ακουστεί η φωνή των κατατρεγμένων, αυτών που το χρώμα του δέρματός τους τούς καταράστηκε να υποστούν ανείπωτα μαρτύρια. Κι ο ρόλος του είναι ακριβώς αυτός: να μιλήσει για όλα. Συγχρόνως παρακολουθεί τους ήρωές του στην προσπάθειά τους να καταλάβουν ποιοι είναι, τι περικλείεται στο παρελθόν και ποιος θα μπορούσε να είναι ο βηματισμός τους στο μέλλον. Τους παρακολουθεί στον σκληρό και άνισο αγώνα για την εξερεύνηση του εαυτού, εκεί όμως όπου δεν υπάρχουν χαμένοι παρά μόνο νικητές. Εκεί όπου «η ευτυχία του ανθρώπου που αγαπάς αποδεικνύει πως η ζωή είναι εφικτή».

«Το κουαρτέτο του Χάρλεμ» -σε εξαιρετική μετάφραση του Χρήστου Οικονόμου- είναι ένα μοναδικό παράδειγμα για το πώς η καταγγελία μπορεί να είναι μαζί και μεγάλη λογοτεχνία.

James Baldwin, «Το κουαρτέτο του Χάρλεμ»

Εκδ. Πόλις

Μετάφραση: Χρήστος Οικονόμου

768 σελ. Τιμή: 22 ευρώ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL