Στο τέλος της περυσινής χρονιάς η Λιζέτα Καλημέρη κυκλοφόρησε έναν από τους καλύτερους και ομορφότερους δίσκους της, το «Εν Φλύα», σε μουσική Ορφέα Περίδη και στίχους Γιώργου Σιδερή. Συνομιλήσαμε με την εκλεκτή ερμηνεύτρια από την Θεσσαλονίκη γι’ αυτή την αληθινά ξεχωριστή εργασία με αφορμή μιαν από τις όχι πολύ συχνές «καθόδους» της στην Αθήνα όπου, μαζί με τον Ορφέα Περίδη, ήδη παρουσιάζουν ζωντανά κάθε Σάββατο μέχρι και τις 13 Απριλίου το «Εν Φλύα» στη μουσική σκηνή «Σφίγγα».
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΘΑΝΟΣ ΜΑΤΖΑΝΑΣ
* Αν λάβουμε υπόψη μας το πόσα χρόνια τραγουδάς και την ποιότητα της φωνής σου, η δισκογραφία σου είναι μάλλον μικρή και με μεγάλα διαστήματα απουσίας. Είχαν περάσει σχεδόν δέκα χρόνια από τον προηγούμενο δίσκο σου όταν επανήλθες συμμετέχοντας στο «Ηχώ» της Κριστέλλας Δημητρίου το ’17. Είναι θέμα συγκυριών που σχετίζεται φυσικά και με την κατάρρευση της δισκογραφικής βιομηχανίας, στη χώρα μας ίσως χειρότερα και από αλλού, ή συνειδητή επιλογή σου;
Παρότι γνωρίζω πως η δισκογραφία μου μπορεί να φαντάζει μικρή ποσοτικά, δεν αισθάνομαι καθόλου ότι ισχύει κάτι τέτοιο. Οπωσδήποτε κινήθηκα σε μια εποχή κατάρρευσης της δισκογραφίας με την παλαιά της μορφή καθώς και αξιακής κατάπτωσης πολλών παραμέτρων, η οποία καθόρισε το ελληνικό τραγούδι, την τέχνη και τη ζωή μας γενικότερα. Μέσα σε αυτήν την πραγματικότητα νιώθω πολύ τυχερή γιατί κατέγραψα δισκογραφικά πολλά τραγούδια παρότι τα «φίλτρα» της περιόδου αυτής βοήθησαν λίγα από αυτά να φτάσουν στα αυτιά του κόσμου. Είμαι επιπλέον ικανοποιημένη γιατί σεβάστηκα το προσωπικό αίσθημα οικονομίας που με διακατέχει στη σχέση μου με ό,τι αγαπώ πολύ ώστε να μην το φθείρω, να μην με φθείρει και να με αντιπροσωπεύει αισθητικά και καλλιτεχνικά.
* Κάποιοι δίσκοι δημιουργούνται και μετά αναζητείται η φωνή που θα τους ερμηνεύσει και κάποιοι άλλοι εξαρχής φτιάχνονται έχοντας κατά νου έναν/μια συγκεκριμένο/η ερμηνευτή/ια. Είναι ολοφάνερο ότι το «Εν Φλύα» ανήκει στη δεύτερη κατηγορία. Δεδομένης και της φιλίας σου με τον Ορφέα Περίδη, θεωρείς ότι έγραψε αυτά τα τραγούδια ώστε απλώς να είναι μουσικά κατάλληλα για εσένα ή επίσης ώστε να σε αφορούν και συναισθηματικά, ίσως ακόμα και νοηματικά, παρότι στην πλειοψηφία τους οι στίχοι δεν είναι δικοί του;
Μάλλον ο ίδιος ο Ορφέας είναι καταλληλότερος να απαντήσει σ’ αυτήν την ερώτηση. Το προσωπικό του ενδιαφέρον και το καλλιτεχνικό του αγκάλιασμα το ένιωσα και το νιώθω έτσι και αλλιώς μέσα από την ευρύτερη συνεργασία μας και ακόμα περισσότερο βέβαια βιώνω την επισφράγισή του με το «Εν Φλύα» που μου εμπιστεύτηκε Δεν νομίζω ότι χρειάστηκε ξεχωριστή προσπάθεια για να γράψει τραγούδια στα μέτρα μου. Από τη μουσική και φιλική μας σχέση ήταν εξαρχής δεδομένο ότι τα τραγούδια θα ήταν κατάλληλα μουσικά, συνεπώς και συναισθηματικά για εμένα. Το συγγενικό μας αίσθημα για τη μουσική και γενικότερα η συγγενική μας αισθητική γέννησαν πηγαία αυτό το αποτέλεσμα.
* Αλήθεια, ποια θα έλεγες ότι είναι τα κοινά στοιχεία σας, μουσικά αλλά και ως άνθρωποι, με τον Ορφέα και ποιες αντίστοιχα οι μεγάλες διαφορές σας;
Πώς να περιγράψει κανείς με λόγια την εκ του φυσικού εγγύτητα; Συμβαίνει να ταιριάζουμε και μουσικά και ως άνθρωποι. Αυτό βεβαίως δεν σημαίνει ότι δεν έχουμε διαφορές, ίσως και αντιθέσεις γόνιμες, όπως τις βιώνουμε μέχρι στιγμής. Περισσότερο σαν χαρακτήρες νομίζω πως διαφέρουμε κάποιες φορές αλλά αυτό δεν μας έχει εμποδίσει. Αντιθέτως, απ΄ την πλευρά μου τουλάχιστον, πολλές φορές παραδειγματίζομαι από την ψυχραιμία, την ευγένεια και τη σφαιρική του ματιά. Σε σύγκριση μαζί του είμαι πιο «θερμοκέφαλη» και έντονη και συχνά ωφελούμαι από την αφαιρετικότητα και την ηρεμία του.
* Και με την ευκαιρία, υπάρχει ανάλογος τραγουδοποιός, έστω ως προς την προσέγγιση με εκείνον, σου «θυμίζει» κατά κάποιον τρόπο οποιονδήποτε άλλον ή πιστεύεις ότι είναι μια sui generis, όντως μοναδική περίπτωση;
Εύκολα θα απαντούσα ότι ο Ορφέας είναι μια μοναδική περίπτωση, απλώς θα προσέθετα ότι αυτό είναι συχνό φαινόμενο σχετικά με τους δημιουργούς. Αισθάνομαι ότι είναι σύμφυτο χαρακτηριστικό με τη δημιουργική τάση η sui generis προσωπικότητα, αυτή δηλαδή που έχει να δώσει πρωτογενώς μια μοναδική ματιά, έναν σχεδόν ιδιωματικό τρόπο έκφρασης. Ο Ορφέας, παρότι καταφέρνει να «συγχωνεύει» πολλά ιδιώματα, αποδεικνύει ότι τα έχει αφομοιώσει τόσο καλά ώστε τελικά δίνει τραγούδια με έκδηλο το προσωπικό του στίγμα.
* Είσαι μια ερμηνεύτρια που ανέκαθεν «πατούσε» πολύ στέρεα στη λαϊκή και, σε αρκετά μικρότερο βαθμό, την παραδοσιακή μουσική μας. Σε «φόβισαν» λοιπόν τα rock και jazz στοιχεία που, περισσότερο ίσως από άλλες, ενσωματώνει αυτή τη φορά ο Ορφέας στα τραγούδια, τα θεώρησες πρόκληση, με ποιο τρόπο γενικά τα αντιμετώπισες;
Αγαπώ και σέβομαι τη λαϊκή και παραδοσιακή μουσική μας και νιώθω τυχερή που έχω τη δυνατότητα να μπαίνω στα μονοπάτια της και να τα πατώ. Τα rock και περισσότερο τα blues, θα έλεγα, στοιχεία αποτελούν επίσης «μήτρες» που με γέννησαν μουσικά. Ίσως, αν έγραφα η ίδια τραγούδια, να είχα κινηθεί περισσότερο σε αυτά. Έτυχε απλώς να μου προτείνονται τραγούδια πιο λαϊκότροπα χωρίς αυτό να με δυσαρεστεί. Πάντα όμως περίμενα με λαχτάρα να μπορέσω να τραγουδήσω σε πρώτη εκτέλεση και τέτοια σαν αυτά που ο Ορφέας τόσο εύστοχα περιγράφει με τον στίχο «τα τραγούδια μου τα αμερικάνικα».
* Το ότι επιλέξατε ως τίτλο του δίσκου αυτόν του τραγουδιού με τους συγκεκριμένους στίχους οφείλεται στο ότι το Χαλάνδρι (Φλύα ήταν το όνομά του στην αρχαιότητα) είναι μια περιοχή της Αθήνας από την οποία έχετε όμορφες αναμνήσεις ή το βλέπετε συμβολικά όπως οι ζωγράφοι, λογοτέχνες κ.λπ. της εποχής του ρομαντισμού την (μυθική) Αρκαδία;
Το τραγούδι αυτό εξαρχής μου άρεσε ιδιαίτερα και έτσι δώσαμε αυτό τον τίτλο και συνολικά στον δίσκο. Προσωπικά μου αρέσει πολύ το Χαλάνδρι και τα δώδεκα χρόνια που έζησα στην Αθήνα ήταν πάντα στις σταθερές επιλογές μου για βόλτα. Έτυχε μάλιστα πολλές συναντήσεις μας με τον Ορφέα και τον Γιώργο Σιδερή να γίνουν στο Χαλάνδρι, οπότε «έδεσε» η επιλογή μας για τον τίτλο.
* Φανταζόσουν ποτέ ότι θα ερμήνευες ένα τραγούδι για το ποδόσφαιρο και συγκεκριμένα για τον Καρεμπέ; Πώς το αντιμετώπισες όταν το άκουσες για πρώτη φορά και πώς αισθάνθηκες ερμηνεύοντάς το;
Καταρχήν να διευκρινίσω ότι δεν το αντιλήφθηκα σε σχέση με το ποδόσφαιρο και πολύ περισσότερο με τον Καρεμπέ, όπως αντίστοιχα δεν αντιλήφθηκα ποτέ το τραγούδι του Μανώλη Ρασούλη «Πότε Βούδας πότε Κούδας» σαν ένα τραγούδι για τη θρησκεία και το ποδόσφαιρο, ούτε για τα εν λόγω πρόσωπα. Συνεπώς το αντιμετώπισα όπως κάθε τραγούδι που πρωτίστως μου αρέσει και το απόλαυσα ερμηνεύοντάς το γιατί είναι όμορφο και οι συμβολισμοί των στίχων του μου δημιουργούν ένα αίσθημα αισιοδοξίας, ανανέωσης και εμψυχωτικής ορμής. Όπως συμβαίνει όταν θέλουμε να εμψυχώσουμε κάποιον για οτιδήποτε και δεν φαντάζει άστοχο να του πούμε «βάλε γκολ»!
* Θα δούμε τη συνεργασία σας αυτή να επαναλαμβάνεται ή ήταν αυστηρά για μία και μοναδική φορά;
Δεν θα υπήρχε λόγος να πω ότι είναι για μια και μοναδική φορά, ούτε βεβαίως υπάρχει και κανένα είδος δέσμευσης ή συγκεκριμένου σχεδίου για επανάληψη. Η έμπνευση και η αμοιβαία επιθυμία σύμπραξης μας οδήγησαν σε αυτήν την συνεργασία. Μακάρι το αποτέλεσμά της που είναι αυτή η συλλογή τραγουδιών να είναι τόσο άξιο και καλότυχο στην αποδοχή του από τον κόσμο ώστε να μας οδηγήσει σε συνέχεια του. Σε κάθε περίπτωση πάντως, αισθάνομαι ήδη πολύ ικανοποιημένη και τυχερή που συμπορευτήκαμε και δισκογραφικά με τον Ορφέα. Σίγουρα «πλούτισε» η ερμηνευτική διαδρομή μου με το «Εν Φλύα».
* Τι άλλο θα περιλαμβάνει το πρόγραμμά σας στη «Σφίγγα», εκτός φυσικά από τα τραγούδια του δίσκου;
Θα κινείται όπως πάντα στον άξονα μιας ανθολόγησης με τραγούδια από τη δισκογραφία του Ορφέα και τη δική μου. Οπωσδήποτε συμπεριλαμβάνουμε και τραγούδια συγχρόνων ομοτέχνων μας γιατί τα αγαπάμε και μας ταιριάζουν. Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε αυτήν την οικεία ατμόσφαιρα που μέσα στον χρόνο είχαμε τη χαρά να διαπιστώσουμε ότι απολαμβάνει ο κόσμος ο οποίος έρχεται να μας ακούσει αποδεικνύοντάς μας ότι πολλές φορές το οικείο και το απέριττο είναι σταθερές αξίες.
* Και τα προσωπικά σου σχέδια μετά από αυτόν τον κύκλο εμφανίσεων, συναυλιακά ή ίσως και δισκογραφικά, αν υπάρχει πλάνο ή έστω σκέψη και γι’ αυτό;
Θα συνεχίσουμε τις κοινές εμφανίσεις μας με τον Ορφέα και αυτό το καλοκαίρι αλλά παράλληλα θα εμφανιστούμε και κατά μόνας όπου προσκαλούμαστε έτσι. Σε αυτές τις περιπτώσεις κινούμαι σταθερά εδώ και χρόνια με δικό μου σχήμα, με το οποίο παρουσιάζω ένα πρόγραμμα από το συνολικό ρεπερτόριό μου, εμπλουτισμένο πλέον και από τα τραγούδια με τον Ορφέα. Δισκογραφικά πειραματίζομαι -τώρα πια η τεχνολογία μας δίνει αυτή τη δυνατότητα- με καινούργια τραγούδια, με τα οποία, αν ταιριάξει, ίσως ανοιχτεί ο δρόμος για νέα δουλειά. Γενικά είμαι άνθρωπος που δεν σχεδιάζω και δεν οργανώνομαι επαγγελματικά με τον συνηθισμένο τρόπο που ορίζει το σύστημα. Δεν νιώθω ευχάριστα να δεσμεύομαι με το status οργάνωσης συναυλιών και δισκογραφίας και μέχρι στιγμής αυτό μου βγαίνει σε καλό. Νιώθω έτσι πιο ελεύθερη, πιο ανοιχτή στη ροή των πραγμάτων και στη συνολική σχέση μου.
Την ανάγκη της αυτή να λειτουργεί πριν από όλα ελεύθερα εντός της μουσικής η Λιζέτα Καλημέρη την αποδεικνύει από την αρχή της διαδρομής της και σίγουρα θα συνεχίσει να το κάνει...
