"Μην το πάρετε σαν μνημόσυνο, αλλά είναι ανυπόφορο να νιώθω ξαφνικά αυτό το κενό, δεν ήθελα να φύγει ο Μάνος έτσι, θα αργήσω πολύ να το ξεπεράσω, έχω περάσει κι άλλες απώλειες και ξέρω ότι ο χρόνος βοηθάει", έλεγε ο Γιώργος Νταλάρας μιλώντας χθες το μεσημέρι σε μια συγκινητικά φορτισμένη ατμόσφαιρα στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, για το αφιέρωμα στον Μάνο Ελευθερίου την επόμενη εβδομάδα (26, 27 και 29 Οκτωβρίου). Πρόκειται για το έργο “Ο νοητός λύκος”, που θα δούμε και θα ακούσουμε σε πρώτη πανελλήνια εκτέλεση, σε μουσική σύνθεση Γιώργου Ανδρέου και σκηνοθεσία Δημήτρη Λιγνάδη.
Κομμάτια της προσωπικής του μυθολογίας
“Από το 1973-74 ο Μάνος σχεδόν μέρα παρά μέρα μου έλεγε, δεν είμαι καλά, δεν θα ζήσω πολύ, και αυτό είχε γίνει για μας μια καθημερινότητα, καλαμπουρίζαμε όταν μας τα έλεγε, βέβαια είχε και δίκιο, καθώς πέρασε πολλά περιστατικά, αλλά πάντα με τη σοφία του και τη μεγάλη στωικότητα τα ξεπερνούσε όλα. Ελπίζω να αντέξω στην παράσταση γιατί όσο μεγαλώνω παρουσιάζονται καινούργια συναισθήματα, νέες ιδέες, αντιλήψεις για τη ζωή, τους ανθρώπους, εμάς τους ίδιους”, πρόσθεσε ο Γ. Νταλάρας, δίνοντας προσωπικό τόνο στην παρουσίαση. “Ο Μάνος, που διέθετε σοφία, αρχοντιά αλλά και βαθιά αντιεξουσιαστική αντίληψη, ενθουσιάστηκε με αυτό που έκανε ο Γιώργος Ανδρέου, διαβάζοντας τόσο βαθιά το ποίημά του”, σχολίασε.
Στον “απρόβλεπτο θάνατο” του Μάνου Ελευθερίου στάθηκε και ο συνθέτης αναφερόμενος σε ένα από τα κορυφαία του έργα, όπως είπε, “αριστουργηματικό κείμενο της νεοελληνικής λογοτεχνίας, προφητικό με τον σκληρό τρόπο που δεν περιμέναμε να συμβεί, καθώς σε αυτό το έργο ο ποιητής καταδύεται σε μια προσωπική Νέκυια όπου συναντά πρόσωπα, άλλα περισσότερο άλλα λιγότερο κρυπτικά, κομμάτια της προσωπικής του μυθολογίας, και με όλα αυτά συνομιλεί ή όχι, κατευθυνόμενος προς τη γιγαντιαία συνάντηση με τη μητέρα του, με την οποία και είχε ιδιαίτερη σχέση. Του ζήτησα την άδεια να συνθέσω ένα μουσικό δράμα πάνω σε αυτό το έμμετρο κείμενο, το είδε, το ενέκρινε, συζητήσαμε πολλές φορές κι ευτυχώς πρόλαβε να ακούσει τις συνθέσεις στην πρώιμη εκδοχή τους με ένα πιάνο, ξέροντας ότι πλησίασα κάτι από το όραμά του. Έβαλε κι άλλον έναν όρο, τον ρόλο του κεντρικού αφηγητή που είναι ουσιαστικά ο ίδιος, να τον ερμηνεύσει ο Γιώργος Νταλάρας”, εξήγησε ο Γιώργος Ανδρέου. Στο δεύτερο μέρος θα υπάρξει ένα “εγκάρδιο, ουσιώδες αφιέρωμα με ορισμένα από τα αριστουργηματικά τραγούδια του”, κατέληξε.
Μουσικό έργο με θεατρικό καμβά
“Ζούμε σε μια εποχή, και το λέω αυτό αγαπώντας τις καινούργιες εποχές κι όχι νοσταλγώντας τις παλιές, που οποιοσδήποτε ασχολείται ή αρέσκεται στην ποίηση με τη διασταλτική της ερμηνεία θεωρείται οπισθοδρομικός, αρχαίος”, ανέφερε ο Δημήτρης Λιγνάδης, επισημαίνοντας: “Αγαπώ πάρα πολύ την ποίηση, η οποία ανιχνεύεται παντού. Έτσι θέλω να πω πως, πέρα από τον καλλιτεχνικό της χαρακτήρα, η εκδήλωση έχει κι έναν εκπαιδευτικό χαρακτήρα ώστε να μπορέσουν οι θεατές να καταλαβαίνουν και την αξία του λόγου. Ο 'Νοητός λύκος' είναι ένα πάρα πολύ δύσκολο εγχείρημα γιατί είναι μια βαθιά ποίηση του Μάνου Ελευθερίου, συμπυκνωμένη μέσα στους στίχους. Είναι ένα μουσικό έργο με την εικόνα του ταπεινή και συμβολική, ένα μουσικό έργο με έναν θεατρικό καμβά στην πλοκή”, υπογράμμισε κι εξήγησε την προέλευση της βυζαντινής φράσης του Ιωάννη Χρυσοστόμου: “για να μη με κατασπαράξει το θηρίο νοητός λύκος”.
“Είναι πολύ σημαντικό που τιμούμε τον Μάνο Ελευθερίου και πριν έναν χρόνο, όταν κάναμε τις συζητήσεις γι' αυτό το αφιέρωμα, θεωρούσαμε ότι θα ήταν μαζί μας στο πάνελ. Δυστυχώς ο θάνατός του ήταν κάτι που μας στέρησε αυτή τη χαρά και τώρα, ουσιαστικά, γίνεται μια τιμητική συναυλία για τον εξαιρετικό ποιητή, στιχουργό και πεζογράφο, είναι κάτι πολύ σημαντικό για μας”, ανέφερε ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Μεγάρου Μίλτος Λογιάδης.
Στον ρόλο του θεατρικού αφηγητή θα είναι τόσο ο Γιάννος Περλέγκας όσο και ο Δημήτρης Λιγνάδης. Από κοινού με τον Γιώργο Νταλάρα θα ερμηνεύσουν η Ελένη Τσαλιγοπούλου, ο Χρήστος Θηβαίος στον ρόλο του αγγέλου και η Μάρθα Φριντζήλα στον ρόλο της μάνας. Συμμετέχει λαϊκή ορχήστρα 12 μουσικών. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου, διακριτικά παρούσα ανάμεσα στο κοινό ήταν η αδελφή του Μάνου Ελευθερίου, Λιλή.
Μάνια Ζούση
