Ο Αιμίλιος Πολίτης, εκτός βέβαια από μουσική, σπούδασε γαλλική φιλολογία στην Ελλάδα και το Παρίσι και εργάζεται ως καθηγητής στη Μέση Εκπαίδευση. Αν και για πολλά χρόνια όμως η σύνθεση ήταν γι' αυτόν πολύτιμο πάθος ζωής, ο αληθινά εξαίρετος πρώτος δίσκος του «Mare Nostrum», που κυκλοφόρησε στα τέλη του '17, είναι ένα υψηλότατης αισθητικής και απολαυστικό δείγμα μιας πολύ διαφορετικής από τη συνηθισμένη και βασισμένης στην κλασική μουσική σύγχρονης ελληνικής τραγουδοποιίας, το οποίο καθιστά μια γνωριμία με τον δημιουργό του όχι μόνον χρήσιμη αλλά ίσως και επιβεβλημένη!
Συνέντευξη στον Θάνο Μαντζάνα
* Είναι ο πρώτος μόλις δίσκος σου, αν και ασχολείσαι πολύ σοβαρά με τη μουσική, από πλευράς σπουδών και όχι μόνον, εδώ και πολλά χρόνια. Δεν ξέρω βέβαια αν θεωρείς τον εαυτό σου επαγγελματία μουσικό. Γιατί πάντως καθυστέρησες τόσο πολύ να τον κυκλοφορήσεις και γιατί αποφάσισες να το κάνεις συγκεκριμένα τώρα;
Από νέος συνειδητοποίησα ότι δεν μπορώ να βιοποριστώ από τη μουσική γι' αυτό και εργάζομαι ως καθηγητής. Η επαγγελματική αυτή ενασχόλησή μου καθώς και άλλοι λόγοι, ίσως και υπερβολικής αιδημοσύνης, δεν επέτρεψαν να δηλώσω δημόσια την παρουσία μου. Ένιωσα όμως ότι όφειλα πια, είτε στον εαυτό μου είτε στους πιθανούς συν-ακροατές μου, το να αφήσω το αποτύπωμά μου έστω και τώρα.
* Μιλώντας όμως γενικότερα για μουσική παιδεία, σε τι ακριβώς συνίστατο η διετής συνεργασία σου με τον αείμνηστο Νίκο Μαμαγκάκη και τι αποκόμισες από αυτήν;
Ο Νίκος Μαμαγκάκης υπήρξε για εμένα μια συνάντηση με τους ανθρώπους αυτής της «δρακογενιάς», τόσο στη μουσική όσο και σε άλλες τέχνες. Ο Νίκος ήταν αφοσιωμένος στη δημιουργία του και εγώ περνούσα τα μουσικά χειρόγραφά του στον υπολογιστή.
* Τι σε έκανε να επιλέξεις τον τίτλο του συγκεκριμένου τραγουδιού σε ποίηση Ελένης Στεφανοπούλου για ολόκληρο τον δίσκο; Πιστεύεις ότι υπό μιαν έννοια περιγράφει τη συνολική αίσθηση του;
Δεν ξέρω αν ο πίνακές του Γιώργου Μπότσου στο εξώφυλλο δημιουργεί μια θαλασσινή αίσθηση αλλά δεν πρόκειται για τυπική θαλασσογραφία. Σε αυτή την περίπτωση, η θάλασσα δίνει απλώς ένα στίγμα...
* Τα περισσότερα τραγούδια είναι μελοποιήσεις στίχων του ποιητή Λεωνίδα Κακάρογλου, υπάρχουν μερικά σε δικούς σου στίχους και ανάμεσα σε αυτά υπάρχει και μια μελοποίηση του ποιήματος του Καβάφη «Η Ιθάκη». Γιατί κανείς να μελοποιήσει Καβάφη σήμερα και μάλιστα το κλασικότερο ποίημά του, το οποίο έχουν μελοποιήσει και αρκετοί άλλοι;
Εκτός από ποιήματα του Λεωνίδα Κακάρογλου έχω μελοποιήσει και τέσσερα ποιήματα της Ελένης Στεφανοπούλου. Όσο για την «Ιθάκη», μπορεί να φαίνεται τετριμμένο αλλά προέκυψε από τη μουσική που έγραψα για μιαν εκδήλωση σχετικά με τους ξεριζωμούς. Θέλω να ελπίζω ότι ικανοποιεί το αποτέλεσμα και άλλωστε εδώ και δεκαπέντε χρόνια γράφω μουσική για σχολικές θεατρικές παραστάσεις.
* Αν περιγράψω τη μουσική των τραγουδιών ως σύγχρονη νεοκλασική γραφή, δεν θα διαφωνήσεις ιδιαίτερα, έτσι δεν είναι; Ποιες άλλες θα έλεγες καταρχάς ότι είναι οι επιρροές σου, εκτός από την κλασική μουσική, και ποιοι δημιουργοί τής τελευταίας έχουν επιδράσει περισσότερο στη δική σου;
Η μουσική -άτυπη και τυπική- παιδεία μου είναι με τη σειρά rock, jazz, κλασική και η καθ' ημάς μουσική. Συμφωνώ ότι η φόρμα είναι κατά το πλείστον νεοκλασική -είναι ένας τρόπος σκέψης- αλλά υπάρχουν και δύο ας πούμε latin τραγούδια, τα «Ερήμωσε η πόλη» και «Ιστορίες της χλωμής σελήνης». Όσον αφορά στις επιρροές, θα έλεγα συνθέτες των οποίων το έργο μελετώ κατά καιρούς, μεταξύ άλλων τον Σούμπερτ, τον Ολιβιέ Μεσιάν και τον Άρβο Περτ.
* Όπως και αν έχει πάντως, είναι μια το λιγότερο πολύ ασυνήθιστη κατεύθυνση, εξαιρετικά σαγηνευτική μεν για εμένα, που όμως το γεγονός και μόνον ότι δεν έχει σχεδόν κανένα στοιχείο από οποιοδήποτε ιδίωμα της ελληνικής μουσικής την κάνει να απευθύνεται σε ένα πολύ συγκεκριμένο και άρα περιορισμένο για τη χώρα μας κοινό. Δεν σου πέρασε από το μυαλό ότι σε μιαν εποχή κατάρρευσης της δισκογραφίας έκανες ένα συνειδητά αντιεμπορικό album ή μήπως αυτό ακριβώς ήταν η επιδίωξή σου.
Ο βασικός σκοπός, όπως είπα, ήταν να αφήσω ένα αποτύπωμα και, αν θέλεις, να μιλήσω «πολιτικά», να διεκδικήσω τον μικρό χώρο που θα μπορούσε να μου αναλογεί εντός της ελληνικής μουσικής. Φυσικά, μια μεγαλύτερη αποδοχή θα μου έδινε μεγάλη χαρά, πέρα όμως από το δίλημμα εμπορικό - αντιεμπορικό.
* Θα έλεγα μάλιστα ότι αυτό το εντείνει η υπέροχη μεν αλλά και εξίσου «δύσκολη» ενορχήστρωση. Το πιάνο αναπόφευκτα θα υπήρχε, αφού είναι το όργανό σου, αλλά γιατί επέλεξες να υπάρχουν μόνο δύο άλλα και γιατί αυτά είναι φλάουτο και βιολοντσέλο; Μια μεγαλύτερη ενορχηστρωτική ποικιλία δεν θα έκανε τον δίσκο πιο προσιτό και σε ένα αντίστοιχα μεγαλύτερο αριθμό κοινού;
Η ενορχηστρωτική οικονομία οφείλεται σε αρκετούς παράγοντες. Στο ότι ήθελα να λειτουργήσω σαν ροκ μπάντα (!) με σταθερούς συνεργάτες, σε οικονομικούς λόγους και στο ότι είμαι οπαδός της αισθητικής λιτότητας. Όσον αφορά στα όργανα, για εμένα το φλάουτο είναι ανάσα ανθρώπου και το βιολοντσέλο ψαλμός.
* Ο μινιμαλισμός ως ύφος, τόσο συνθετικά όσο και ενορχηστρωτικά, σε ενδιαφέρει ιδιαίτερα;
Ο μινιμαλισμός έχει πολύ φως μέσα του, άρα ταιριάζει με την Ελλάδα, αλλά συχνά είναι και πολύ πληκτικός. Οπωσδήποτε πάντως έχω πάρει στοιχεία του.
* Ήταν εξαρχής απόφασή σου να ερμηνεύσουν τα τραγούδια μόνο γυναικείες και όχι ανδρικές φωνές; Και γιατί και πώς επέλεξες την πρώην τραγουδίστρια των Night On Earth και νυν με έναν πολύ πειραματικό, ακόμα και παράξενο, προσωπικό δίσκο στο ενεργητικό της Σοφία Σαρρή και τη λυρική ερμηνεύτρια και ηθοποιό Μαριλένα Χρυσοχοΐδη;
Μου αρέσει να συνεργάζομαι με νέους ανθρώπους που διερευνούν τα πράγματα αλλά είμαι στην αρχή της παρουσίας μου και κάθε δημιουργική συνεργασία είναι καλοδεχούμενη. Όντως ήθελα εξ αρχής γυναικείες φωνές, τη Σοφία την γνωρίζω από την αρχή της διαδρομής της και της έδωσα τα πιο «εναλλακτικά» ή και groovy κομμάτια, ενώ με τη Μαριλένα έχω απλώς μια εξαιρετική συνεργασία και επικοινωνία.
* Δεν είχα έρθει μεν στην παρουσίαση του δίσκου στο «Κελάρι» του Athenaeum αλλά μου έκανε εντύπωση το ότι δεν έπαιξες ο ίδιος πιάνο, γιατί συνέβη αυτό;
Έπαιξα στο τέλος δύο κομμάτια σόλο πιάνο, όμως κατά βάση δεν είμαι πιανίστας αλλά συνθέτης. Στην ηχογράφηση έχω άνεση χρόνου αλλά το ζωντανό παίξιμο σε συνθήκες καθημερινού μόχθου μου είναι δύσκολο. Η Μαρίνα Χρονοπούλου με αναπλήρωσε επάξια.
* Πιστεύεις, αλήθεια, ότι υπάρχει κοινό στην Ελλάδα όχι μόνο για τον δίσκο σου αλλά και για μουσική ανάλογη με τη δική σου; Και με την ευκαιρία, θεωρείς το επίπεδο του μουσικόφιλου κοινού στη χώρα μας ικανοποιητικό;
Πιστεύω ότι, αν ο δίσκος μπορούσε να κοινοποιηθεί σε διάφορους ανθρώπους, θα έβρισκε σταδιακά το κοινό του, γιατί νομίζω ότι υπάρχει. Όσο για το επίπεδο του μουσικόφιλου κοινού, νομίζω ότι αν κρίνει κανείς από το τι ανεβάζει ένα ικανό τμήμα του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είναι αρκετά καλό.
* Και τα προσεχή σχέδια σου, σχετικά με τον πρόσφατο ακόμα δίσκο αλλά και για τη συνέχεια;
Έχω αρκετό ακόμα υλικό προς κοινοποίηση, τρίο για φλάουτο, πιάνο και βιολοντσέλο, μια σουίτα βασισμένη στην τραγωδία του Ευριπίδη «Άλκηστις» και μια άλλη βασισμένη σε μιαν ιδέα για το φεγγάρι, που παίχτηκαν τον Μάιο στο «Κελάρι». Με τη Μαρίνα Χρονοπούλου -η οποία εκτός από πιανίστρια είναι και πολύ καλή συνθέτις- σχεδιάζουμε να πραγματοποιήσουμε κάποιες κοινές εμφανίσεις.
Θα πούμε ότι για εμάς και μόνο το να παίζεται ζωντανά στη χώρα μας μουσική όπως αυτή του Αιμίλιου Πολίτη είναι γεγονός όχι απλώς ευχάριστο αλλά και πολύ σημαντικό...
