Live τώρα    
19°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
16.2°C20.7°C
2 BF 53%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
17 °C
15.2°C17.7°C
1 BF 74%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.8°C16.6°C
3 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
17 °C
16.0°C18.0°C
2 BF 59%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
15.9°C15.9°C
0 BF 55%
ΝΙΚΟΣ ΧΑΤΖΗΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ / Νίκος Χατζηελευθερίου: "Υπάρχει κοινό για την κλασική κιθάρα"
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΝΙΚΟΣ ΧΑΤΖΗΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ / Νίκος Χατζηελευθερίου: "Υπάρχει κοινό για την κλασική κιθάρα"

Ο Νίκος Χατζηελευθερίου είναι καταξιωμένος σολίστ της κλασικής κιθάρας με πλούσιο εκτελεστικό (με το Guitarte Ensemble που ίδρυσε το 2006 και όχι μόνον) αλλά και εκπαιδευτικό έργο στον χώρο της μουσικής. Αντίθετα όμως από τους περισσότερους σολίστ -και ειδικά της κλασικής κιθάρας- είναι και ιδιαίτερα δραστήριος συνθετικά με σολιστικά έργα προφανώς για το όργανο του αλλά και μουσικής δωματίου καθώς και επενδύσεις θεατρικών παραστάσεων. Πρόσφατα κυκλοφόρησε τον πολύ ενδιαφέροντα δίσκο «Vertigo», έναν κύκλο τραγουδιών που αποτελούν μελοποιήσεις ποιημάτων του Ισπανού ρομαντικού ποιητή Γκουστάβο Αντόλφο Μπέκερ (οι αποδόσεις τους στα ελληνικά προέρχονται από το «Το Βιβλίο Των Σπουργιτιών» το οποίο μετέφρασε στη γλώσσα μας ο φίλος του δημιουργού Περουλής Σακελλαρίδης και οι εκδόσεις Κέδρος εξέδωσαν ταυτόχρονα με το album). Είναι μια αξιολογότατη και πολύ υψηλής αισθητικής εργασία που αποτελεί και μια πολύ καλή αφορμή για να γνωρίσουμε καλύτερα έναν εκπρόσωπο της άλλης, της λιγότερο «φωτισμένης» από τα ΜΜΕ αν και τόσο φωτεινής, πλευράς της έμμουσης και έλλογης σημερινής ελληνικής μουσικής.

Συνέντευξη στον Θάνο Μαντζάνα

* Στην εργογραφία σου παρατηρεί κανείς ότι κυριαρχούν δύο κατηγορίες, οι μετεγγραφές κυρίως για κιθάρα κλασικών και μη έργων και η μελοποίηση ποίησης η οποία όμως και πάλι βασίζεται κυρίως στην κιθάρα. Η κιθάρα είναι φυσικά το όργανο που κατέχεις άριστα, θέλω όμως να σε ρωτήσω ποια θεωρείς ότι είναι η βαθύτερη σχέση και διασύνδεση της με κάθε μία από αυτές τις δύο κατηγορίες έργων. Πιστεύεις ότι προσφέρεται περισσότερο για τη μετεγγραφή ενός πιανιστικού ή ορχηστρικού έργου από όσο για παράδειγμα το βιολί; Από την άλλη κατά την άποψη σου είναι πιο κατάλληλη από άλλα όργανα για τη μελοποίηση ποίησης, με βάση ίσως και το αρχαίο παράδειγμα της λυρικής ποίησης που τη φωνητική εκφορά της συνόδευε ο αμεσότερος ίσως πρόγονος της κιθάρας, η λύρα;

Η κιθάρα είναι το όργανο, το μέσον για να σκέφτομαι και να εκφράζομαι μουσικά. Το να παίζω, να μεταγράφω η να συνθέτω είναι μια «αδιαίρετη τριάδα». Η κιθάρα προσφέρεται αλλά ταυτόχρονα έχει ανάγκη τόσο τις μετεγγραφές (μεγάλη η συζήτηση για τον ρόλο τους) όσο και τη συμπόρευση με τον λόγο όπως ακριβώς και οι «πρόγονοί» της.

* Θεωρείς απαραίτητο όταν συνθέτεις τραγούδια να υπάρχει ένας στίχος, κατά κανόνα ποιητικός, για να σε εμπνεύσει και ταυτόχρονα να αποτελέσει το κίνητρο σου; Δεν έχεις ποτέ κάνει αυτό που αρκετοί συνθέτες τραγουδιών εφαρμόζουν κάποιες φορές, να γράψεις μια μελωδία κατάλληλη για τραγούδι και στη συνέχεια να αναζητήσεις έναν στίχο που να της ταιριάζει;

Όχι, δεν συνθέτω τραγούδια... αυτόνομα. Ό,τι έχω συνθέσει -πάνω σε λόγο ποιητικό ή μη- είναι είτε κάποιο σύνθετο έργο (για θέατρο, multimedia κ.λπ.) είτε μια προσπάθεια για μιαν ολοκληρωμένη μουσική φόρμα.

* Παρατηρώ επίσης ότι πάντα συμμετέχεις ο ίδιος εκτελεστικά στις παρουσιάσεις και τις ηχογραφήσεις των έργων σου. Είναι μια εσωτερική ανάγκη σου να μετέχεις και σε αυτό το σκέλος, θέλεις να έχεις όσο το δυνατόν περισσότερο έλεγχο στο πώς εκτελείται η μουσική σου και αυτός είναι ένας τρόπος για να το επιτυγχάνεις ή απλά δεν εμπιστεύεσαι άλλον κιθαρίστα, τουλάχιστον όσον αφορά συγκεκριμένα μέρη του οργάνου στις συνθέσεις σου;

Οπωσδήποτε είναι εσωτερική ανάγκη! Καλύτερο έλεγχο πάντως έχεις όταν δεν παίζεις ο ίδιος. Όταν όμως το κάνεις μεταφέρεις διαισθητικά και άμεσα αυτό που θέλεις, δηλαδή μειώνονται οι συζητήσεις και οι εξηγήσεις που συχνά δεν είναι αποτελεσματικές στη μουσική. Είμαι ευτυχής που περιβάλλομαι από πλειάδα άριστων κιθαριστών, άμεσων συνεργατών, δηλαδή του Guitarte Ensemble, φίλων, μαθητών μου και όχι μόνον. Αλλά η ουσιαστική απάντηση βρίσκεται στο γεγονός ότι μέχρις στιγμής συμβαίνει να συνθέτω με την προοπτική της άμεσης παρουσίασης του έργου άρα οι διεργασίες σύνθεση και εκτέλεση διαπλέκονται.

* Στο συγκεκριμένο έργο προϋπήρξε η δημιουργία του CD, του βιβλίου ή συνέβησαν ταυτόχρονα;

Συνέβησαν ταυτόχρονα, διότι ο μεταφραστής, ο Περουλής Σακελλαρίδης, είναι εκείνος που μου «σύστησε» τον ποιητή και με προέτρεψε να δουλέψω μουσικά πάνω στα ποιήματα του.

* Τι σε ελκύει κυρίως στο περιεχόμενο της γραφής αλλά και τη γλώσσα του Μπέκερ ώστε σε ώθησε να μελοποιήσεις ποιήματα του;

Στον λόγο του Μπέκερ με εντυπωσιάζει η συνύπαρξη στοιχείων του ρομαντισμού του δεκάτου ενάτου αιώνα στον οποίο έζησε ο ποιητής και άλλων μεταγενέστερων εποχών! Ελκυστική για εμένα ως συνθέτη ήταν η μουσικότητα που ξεχύνεται από τον λόγο του ποιητή και την εξαιρετική μετάφραση του Περουλή Σακελλαρίδη ο οποίος επίσης είναι και μουσικός. Θα προσθέσω μάλιστα ότι διαπιστώσαμε εκ των υστέρων (!) ότι με την ίδια μουσική τα επτά αυτά τραγούδια μπορούν να ερμηνευθούν και στο πρωτότυπο και σκοπεύουμε να το κάνουμε!

* Θα έλεγα ότι συνθετικά το έργο κινείται σε μια μετα-κλασική φόρμα με πραγματικά ελάχιστα στοιχεία από την ελληνική μουσική, συμφωνείς με τη διαπίστωση μου;

Συμφωνώ απόλυτα για τη φόρμα. Το δεύτερο θα το εκλάβω ως κομπλιμέντο, με την έννοια ότι απέφυγα τα κλισέ της μελοποίησης ποιητικών κειμένων.

* Πολύ ενδιαφέρουσα είναι και η ενορχήστρωση η οποία -εκτός φυσικά από την κιθάρα που έχει τον πρώτο ρόλο- αποτελείται από άλλα δύο έγχορδα αν και βέβαια όχι νυκτά. Απουσιάζει για παράδειγμα το πιάνο που σχεδόν οποιοσδήποτε άλλος θα θεωρούσε απαραίτητο για αυτό το μουσικό ύφος. Έχεις γενικότερα μια προτίμηση, μουσικά ή και καθαρά αισθητικά, από πλευράς ηχοχρώματος, στα έγχορδα; Στο συγκεκριμένο έργο είχες κάποιο λόγο να θέλεις η ενορχήστρωση να είναι αποκλειστικά με έγχορδα και μάλιστα τόσο λίγα;

Θεωρώ τον συγκεκριμένο κύκλο τραγουδιών ένα έργο μουσικής δωματίου γι΄ αυτό και το ολιγομελές σχήμα που προσφέρεται για ρυθμική και εκφραστική πλαστικότητα και εσωτερικό διάλογο. Η καίρια επιλογή ήταν το κοντραμπάσο σε «σολιστικό» ρόλο που πιστεύω ότι αποδίδει την ατμόσφαιρα του λόγου. Από αυτή τη βάση το καταλληλότερο «σολιστικό» ταίρι του θα ήταν το βιολί (ευτύχησα να συμμετέχουν δυο σπουδαίοι μουσικοί, ο Όσβαλντ Αμιράλης στο πρώτο και ο Σωκράτης Σταθουλόπουλος στο δεύτερο). Οι δύο κιθάρες παίζουν, τρόπον τινά, τον ρόλο του πιάνου.

* Ποιοι λόγοι σε οδήγησαν αντίστοιχα στην επιλογή του ερμηνευτή και της ερμηνεύτριας, πέραν φυσικά από προηγούμενες συνεργασίες και τυχόν φιλικές σχέσεις;

Η Χριστίνα Πουπάλου και ο Δημήτρης Βουτσάς διαθέτουν την κατάλληλη παιδεία και συγκρότηση για να εκφέρουν μουσικά έναν τέτοιο ποιητικό λόγο. Επίσης η νεανικότητά τους προστάτευσε το έργο από τις παγίδες του στιλιζαρισμένου υποβάθρου του. Και οι δύο «αντλήθηκαν» από τη δεξαμενή της φιλίας και της προγενέστερης συνεργασίας που προσφέρει «ασφαλείς» λύσεις και ταυτόχρονα την οδύνη της επιλογής -ή μη- προσώπων.

* Πιστεύεις αλήθεια ότι υπάρχει ακροατήριο για τέτοια μουσική στην Ελλάδα εκτός από σπουδαστές μουσικής και ίσως αυτό που παλαιότερα αποκαλείτο «κοινό του Μεγάρου»;

Ναι, υπάρχει ακροατήριο, είμαστε πολλοί! Μην μας αποκαρδιώνει το γεγονός ότι οι... «άλλοι» είναι περισσότεροι...

* Πώς βλέπεις την κατάσταση της μουσικής -και ιδιαίτερα ανάλογης με τη δική σου- στη χώρα μας σήμερα και αναφορικά με όλους τους τομείς της; Είσαι αισιόδοξος ή όχι για το μέλλον της μουσικής και συνολικά του πολιτισμού στην Ελλάδα με την κρίση μάλιστα ακόμα να σοβεί παρά τις προσπάθειες για το αντίθετο;

Η κρίση δεν άμβλυνε το ενδιαφέρον του κοινού, το αντίθετο θα έλεγα. Η κατάσταση «παλεύεται», είμαι αισιόδοξος. Γίνεται προσπάθεια από την πολιτεία για την ανάκτηση του ρόλου της κοινωνίας στα μουσικά δρώμενα, ανάμεσα στις συμπληγάδες των εφοπλιστικών ιδρυμάτων και του «φαραωνισμού» της καταρρέουσας διαπλοκής. Σημαντικές προσπάθειες γίνονται και σε συνδικαλιστικό επίπεδο, κυρίως από την ΠΟΘΑ, για τα θέματα της ωδειακής εκπαίδευσης, της επαγγελματικής κατοχύρωσης, του εθνικού απολυτηρίου τίτλου κ.ά.

* Και τα προσεχή σχέδια σου, σχετικά με τον δίσκο και ευρύτερα;

Ο δίσκος, με τους ίδιους συντελεστές, αποτελεί έναν από τους άξονες, μαζί με πεζά κείμενα του Μπέκερ, της παράστασης «Το κοντσέρτο των δασών» σε επεξεργασία και σκηνοθεσία του Όμηρου Πουλάκη και με μια πλειάδα εξαιρετικών συνεργατών. Έχει ξεκινήσει το ταξίδι της με πρώτο σταθμό το Κηποθέατρο Παπάγου στις 24 Ιουλίου. Παράλληλα με το Guitarte Ensemble ετοιμάζουμε τον νέο μας δίσκο με τέσσερα μπαρόκ κοντσέρτα των Βιβάλντι, Τζεμινιάνι, Κορέλι και Χέντελ.

Είμαστε σίγουροι ότι και αυτό, όπως και οτιδήποτε θα ακολουθήσει, θα χαρακτηρίζεται από την ίδια ποιότητα η οποία προκύπτει από την βαθιά αγάπη αλλά και γνώση της μουσικής οι οποίες διακρίνουν το μέχρι τώρα έργο του Νίκου Χατζηελευθερίου...

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL