Το «ΝΥΝ» της Κρίστης Στασινοπούλου και του Στάθη Καλυβιώτη είναι η προσπάθειά τους να αποτυπώσουν, κυρίως στιχουργικά, αλλά και μουσικά, το στίγμα της μπερδεμένης και δυσχερούς παροντικής χρονικής συγκυρίας. Με τον έκτο δίσκο του, το ζεύγος, δίχως να διαφοροποιείται δραστικά ως προς τις αναφορές και τις επιδιώξεις του, μετατοπίζει αισθητά την εστίαση. Είχα μαζί τους μια μεγάλη συζήτηση όχι μόνο για το συγκεκριμένο άλμπουμ αλλά και συνολικά για την, αρκετά μακρά πλέον, κοινή πορεία τους στη μουσική και τη ζωή.
Κρίστη, αυτό που κάνεις με τον Στάθη είναι ένα ολότελα διαφορετικό κεφάλαιο από τους δίσκους που κυκλοφόρησες μόνη πριν τον «Υφαντόκοσμο» ή μια συνέχειά του;
Είναι ένα διαφορετικό κεφάλαιο για εμένα, καθώς με τον Στάθη ζούμε μαζί και τα τραγούδια, οι δίσκοι, οι περιοδείες και όλη η μουσική μας αναζήτηση είναι ένα σημαντικό μέρος της κοινής μας ζωής. Μουσικά και στιχουργικά θέλω να πιστεύω ότι είναι μια εξέλιξη προς το καλύτερο.
Στάθη, εσύ αντίστοιχα μπορούσες να φανταστείς την εποχή των Ανυπόφορων ότι κάποτε θα άλλαζες την ηλεκτρική κιθάρα με το λαούτο; Πώς σου προέκυψε αυτό και γιατί συνέβη;
Στις αρχές της δεκαετίας του ΄80 είχα πια βαρεθεί να ακούω μπάντες να παίζουν και να ξαναπαίζουν τον ίδιο rock ήχο των δεκαετιών του ’60 και του ‘70. Και μετά πάλι, στις αρχές εκείνης του ’90, είχα αρχίσει να βαριέμαι τον punk ήχο και όχι μόνο. Ήταν τότε που βρεθήκαμε με την Κρίστη σε κάποια πανηγύρια και καφενεία απομονωμένων περιοχών, με τους τοπικούς μουσικούς να μαζεύονται τα βράδια και να παίζουν... Εκείνο που ακούσαμε με συγκλόνισε. Ήταν συναισθήματα που είχα πάρα πολλά χρόνια να νιώσω. Κάπως έτσι προέκυψε και η αναζήτηση σε άλλα μουσικά είδη και όργανα και το μπλέξιμό τους με τη μουσική μας. Το να βαριέσαι κάτι και να θες να πας σε κάτι άλλο είναι ακόμα μία δημιουργική δύναμη.
Από τη στιγμή που ξεκινήσατε να δουλεύετε μαζί, γιατί δεν συνεχίσατε με ένα γκρουπ, όπως είχατε κάνει με τους Σελάνα, αλλά προτιμήσατε να κάνετε τα περισσότερα μόνοι σας και συνεργαζόμενοι μόνο περιστασιακά με άλλους μουσικούς;
Κ.Σ.: Οι Σελάνα ήταν μια μαγική συγκυρία. Οι τέσσερίς μας, ο εκλιπών Βαγγέλης Βέκιος, ο Κωστής Αναγνωστόπουλος και εμείς οι δύο, βγάζαμε χωρίς την παραμικρή προσυνεννόηση τον ήχο και την ατμόσφαιρα που όλοι θέλαμε και φανταζόμασταν. Όμως ο ήχος εκείνος ήταν μπροστά από την εποχή του. Τελευταία ακούμε να παίζουν έτσι κάποιες ελληνικές μπάντες, που μάλιστα κάνουν επιτυχία και χαιρόμαστε που άνοιξαν πια τα αυτιά και τα μυαλά του κόσμου. Όμως τότε ήταν ελάχιστοι αυτοί που ενδιαφέρονταν για τέτοιου είδους μουσικές και η απογοήτευση και τα προσωπικά προβλήματα διέλυσαν τελικά τους Σελάνα. Από εκεί και πέρα συνεχίσαμε ο Στάθης κι εγώ, προσπαθώντας και πετυχαίνοντας αρκετές φορές να δημιουργούμε την ίδια ατμόσφαιρα με τους μουσικούς μας. Ο βασικός πυρήνας τής κάθε μπάντας μας ήταν και είναι οι ίδιοι πάνω - κάτω μουσικοί και οι σχέσεις μεταξύ μας, οι αγωνίες αλλά και οι χαρές και οι απολαβές ήταν με τη φιλοσοφία ενός γκρουπ. Με τους πιο πολλούς μουσικούς μας αναπτύξαμε πολύχρονες φιλίες που κρατούν. Έμαθαν από εμάς και μάθαμε από κείνους πολλά. Πάντως φέτος, με αφορμή τον καινούργιο μας δίσκο, ξαναφτιάξαμε ένα γκρουπ με το όνομα Σχήμα, το οποίο συναπαρτίζεται από τον Ντίνο Ζούμπερη στο μπάσο και τον Σόλη Μπαρκή στα κρουστά.
Πιστεύετε ότι αυτό που κάνετε είναι μέρος ή έστω προέκταση της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής ή απλά είναι ένα από τα πολλά στοιχεία που το αποτελούν; Πόσο μεγάλο ρόλο παίζει τελικά στη δουλειά σας;
Σ.Κ.: Δεν είμαστε παραδοσιακοί μουσικοί, δεν γεννηθήκαμε και δεν μεγαλώσαμε μέσα στη μοναδική μουσική ενός τόπου, όπως για παράδειγμα μπορεί να συμβαίνει σε κάποιον από την Κρήτη, στον οποίο, από τα νανουρίσματα και μόνο που άκουγε μωρό, έμπαινε στο αίμα του η παράδοση του τόπου του και παίζει μουσική με έναν τρόπο που, όσο κι αν τον μελετήσει κάποιος άλλος, δεν θα μπορέσει ποτέ να τον πλησιάσει. Η μουσική ήταν, είναι και θα είναι σύνθεση προσωπικών εμπειριών και η παραδοσιακή μουσική είναι ένα μεγάλο κομμάτι από τα κομμάτια του προσωπικού, εσωτερικού ηχητικού μας παζλ.
Κ.Σ.: Την αγαπήσαμε σε εποχές που οι γύρω μας την απαξίωναν, τη μελετήσαμε και τη μελετάμε και πολλά στοιχεία της μπήκαν και στη δική μας. Δεν μας άρεσε ούτε η παντοκρατορία επί δεκαετίες της αγγλοσαξονικής μουσικής ούτε τα συμπλέγματα κατωτερότητας σε σχέση με την ελληνική παραδοσιακή μουσική. Κάτι που έχει πλέον σε μεγάλο βαθμό ξεπεραστεί, η παραδοσιακή μουσική «αποενοχοποιήθηκε» πια και είναι πλέον αρκετά τα γκρουπ που είτε την παίζουν έτσι όπως είναι είτε την πειράζουν είτε χρησιμοποιούν στοιχεία της.
Το κυρίαρχο στοιχείο αλλά και αίσθηση του «ΝΥΝ» είναι λοιπόν το... τώρα;
Κ.Σ.: Το να απαλλάσσεσαι από τα βάρη του παρελθόντος είναι ανακουφιστικό. Το να παραμερίζεις από μέσα σου το άγχος τού μέλλοντος απελευθερώνει. Σε δύσκολους και ανασφαλείς καιρούς, χρειάζεται με σχεδόν θρησκευτική ευλάβεια να επικεντρωνόμαστε στην κάθε στιγμή του παρόντος. Δεν είναι δικό μου αυτό φυσικά, το λένε σχεδόν όλες οι ανατολικές φιλοσοφικές σχολές. Απλά το επαναλαμβάνω κι εγώ με τον δικό μου τρόπο μέσα από τα τραγούδια μας.
Τι ακριβώς λοιπόν θέλεις να δηλώσεις στιχουργικά με αυτό τον δίσκο, Κρίστη;
Δεν θέλω να δηλώσω τίποτα. Απλά εκφράζομαι, εξωτερικεύω και επικοινωνώ εσωτερικά ερωτήματα, εμπειρίες, σκέψεις και συγκινήσεις. Το «ΝΥΝ» συνοψίζεται, ας πούμε, σε έναν από τους στίχους που έγραψα έναν κρύο Μάιο με δυνατό νοτιά, σε κάποια ερημική παραλία, που, ενώ την ξέραμε σαν αμμουδιά, νωρίς μια άνοιξη την είχαμε βρει μόνο με βράχια και πέτρες: «…Πάει κι έρχεται η άμμος, σαν τους κύκλους της ζωής / κι αφουγκράζομαι στις πέτρες τη σοφία της σιωπής…».
Αυτή η αίσθηση του τώρα υπεισέρχεται και με την, έστω και έμμεση, εντονότερη παρουσία όχι μόνο των ηλεκτρονικών αλλά και του ηλεκτρισμού, Στάθη;
Ίσως και επειδή την ημέρα που η Κρίστη έγραψε αυτό τον στίχο σε εκείνη την παραλία έπειτα από λίγο ήρθε καταιγίδα και άρχισαν να πέφτουν κεραυνοί που κόντεψαν να μας κάψουν! (γέλια)
Αν ζητούσα από τον καθένα σας να μου συνοψίσει με μόνο τρεις λέξεις τι σημαίνει για εσάς, τόσο προσωπικά όσο και συλλογικά, το σήμερα, προς το τέλος πια του ’16, ποιες θα ήταν αυτές;
Σ.Κ.: Όλα πάνε και έρχονται.
Κ.Σ.: Εμένα η κατάσταση γενικά μου θυμίζει ένα τραγούδι των King Crimson που άκουγα στα δεκαέξι μου, το «Twenty First Century Schizoid Man».
Κατά τη γνώμη σας, βγαίνουμε πια από την κρίση ή, όπως και ο υπόλοιπος κόσμος, στην ουσία θα συνεχίσουμε να τη βιώνουμε για πολύ καιρό ακόμα εντός μας; Πιστεύετε ότι η λύση για όλο αυτό μπορεί να προέλθει και να είναι πολιτική ή το αποκλείετε πλέον;
Σ.Κ.: Ποτέ δεν μπορείς να προβλέψεις το μέλλον, δεν αποκλείω τίποτα. Αν κάποιος έλεγε τη δεκαετία του ‘80 ότι το 2016 θα υπάρχει θρησκευτικός φανατισμός ή άνοδος του ναζισμού, θα ήταν τόσο παρανοϊκό όσο θα μας φαινόταν τώρα αν λέγαμε ότι το 2050 η Σαουδική Αραβία θα είναι ο παράδεισος των γυμνιστών. κάνουν το ίδιο με τον πανκ ήχο και οχι μονο. τρατηγικα απαραγε στη ΛΥΡΑ ο ουδουσαμε στα ελληνικα καλυφθουν οι α για να μην μπω σΑν κάποιος έλεγε στις 3 Νοεμβρίου του 1989 ότι σε μία εβδομάδα θα έπεφτε το τείχος του Βερολίνου, το ίδιο παρανοϊκός θα ακουγόταν.
Κ.Σ.: Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, πίστευα και πιστεύω ακόμα ότι η πιο σημαντική πολιτική στάση, η μόνη που μπορεί κάποτε ίσως να σώσει τον κόσμο, είναι η προσπάθεια να γνωρίσουμε και να καλυτερεύσουμε τον εαυτό μας. Αυτό αντανακλά θετικά στην κοινωνία γύρω μας εφόσον ο καθένας μας αποτελεί ένα μικρό μέρος της.
ΝΥΝ Riverboat Records - Rockarolla
Πηγαίνοντας πολύ πιο πέρα από την τεχνική τού live looping του λαούτου που χαρακτήρισε τον προηγούμενο δίσκο τους «Greekadelia» (και φυσικά με δικά τους και πάλι τραγούδια και όχι με τις διασκευές παραδοσιακών εκείνου), η Κρίστη Στασινοπούλου και ο Στάθης Καλυβιώτης δίνουν στο «ΝΥΝ» τη δική τους μουσική εκδοχή για το τι σημαίνει 2016 στην Ελλάδα. Οι στίχοι της Κρίστης είναι πολύ περισσότερο κοινωνικοί, κάποτε ακόμα και πολιτικοί και ασυνήθιστα αιχμηροί για τα δεδομένα της. Οι αναφορές στην ελληνική και γενικότερα στη world μουσική είναι πάντα εδώ, αλλά είναι ίσως η πρώτη φορά που περνούν σε δεύτερο πλάνο και στη θέση τους κυριαρχεί ένα ενιαίο πλαίσιο πολύ πιο σύγχρονων ιδιωμάτων, τα οποία ξεκινούν φυσικά από διάφορες εκφάνσεις του rock και φτάνουν μέχρι το... hip-hop, όχι μόνο ρυθμολογικά, αλλά σε έναν βαθμό και φωνητικά! Το λαούτο δεν απουσιάζει φυσικά, αλλά μόνο σαν ακόμα ένα στοιχείο ενός απρόσμενα δυναμικού ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού ηχητικού συνόλου, το οποίο γίνεται ακόμα πιο στιβαρό με τη σχεδόν συνεχή υποστήριξη του μπάσου και των ηλεκτρονικών τε και φυσικών κρουστών.
