Live τώρα    
22°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
22 °C
20.2°C23.5°C
2 BF 43%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
20 °C
16.6°C22.9°C
2 BF 45%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
17.1°C21.5°C
2 BF 64%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C21.1°C
1 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
17.9°C17.9°C
0 BF 59%
ΙΩΑΝΝΑ ΦΟΡΤΗ / Ιωάννα Φόρτη: Αντιλαμβάνομαι το τραγούδι ως θεατρική πράξη
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΙΩΑΝΝΑ ΦΟΡΤΗ / Ιωάννα Φόρτη: Αντιλαμβάνομαι το τραγούδι ως θεατρική πράξη

Η μέτζο σοπράνο Ιωάννα Φόρτη δεν είναι μόνο μία από τις αξιολογότερες σημερινές Ελληνίδες λυρικές ερμηνεύτριες, αλλά διαθέτει και μια αληθινά σπάνια φωνητική ευελιξία και προσαρμοστικότητα. Με τακτικότατη παρουσία, ανάμεσα στα άλλα, σε παραγωγές της ΕΛΣ, τόσο κλασικού οπερετικού ρεπερτορίου όσο και σύγχρονου και μη μουσικού θεάτρου της Εναλλακτικής Σκηνής της τελευταίας, αλλά ταυτόχρονα με πολλές και εκλεκτές συνεργασίες, δισκογραφικές και συναυλιακές, με σημαντικότατους συνθέτες του λόγιου τραγουδιού μας, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης και ο Χρήστος Λεοντής. Το CD «Θα ξανάρθουνε τα μαύρα χελιδόνια», που κυκλοφόρησε πριν από λίγους μήνες από την ανεξάρτητη εταιρεία Μετρονόμος, ένας κύκλος πολύ ιδιαίτερων τραγουδιών της νέας συνθέτιδας Μαίρης Νικόλαου σε μεταφρασμένη στα ελληνικά ποίηση του σπουδαίου Ισπανού Gustavo Adolfo Bécquer, ήταν μια πολύ καλή αφορμή για μια συνομιλία με κάποια που κινείται με τόση άνεση ανάμεσα στο κλασικό, το λόγιο και το λαϊκό, την πολλών ειδών παράδοση και το παρόν ακριβώς γιατί προσεγγίζει με τόσο στέρεες βάσεις και ενιαία εκείνο το οποίο αποτελεί το επίκεντρο κάθε φωνητικής μουσικής φόρμας, την υψηλότατη τέχνη της ερμηνείας.

Συνέντευξη στον Θάνο Μαντζάνα

* Είσαι από τις ελάχιστες λυρικές ερμηνεύτριες που, ενώ είναι και με το παραπάνω ενεργές στον φυσικό χώρο τους, δραστηριοποιούνται τόσο πολύ και στο απλό, συνηθισμένο τραγούδι. Για να είμαι ειλικρινής, η μοναδική ανάλογη περίπτωση που μπορώ να σκεφτώ είναι αυτή της Θεοδώρας Μπάκα. Πέραν ίσως από εύλογους και απολύτως κατανοητούς βιοποριστικούς λόγους, τι είναι ατυό που σε κάνει να βγαίνεις τόσο συχνά και τόσο πολύ εκτός των ορίων του ιδιώματός σου;

Κατ' αρχήν θεωρώ φυσικό μου χώρο οποιοδήποτε περιλαμβάνει κοινό και «σκηνή», μεγάλη ή μικρή δεν έχει απολύτως καμία σημασία. Εκεί δοκιμάζομαι, αναπνέω, ανταλλάσσω, αισθάνομαι, μεγαλώνω, είτε είναι θέατρο είτε συναυλία. Δεν τα ξεχωρίζω και γενικά είμαι ενάντια στις ταμπέλες, με περιορίζουν. Η μουσική είναι απέραντη και είναι ο τρόπος μου να αντιλαμβάνομαι τον εαυτό μου, τη ζωή και τον έξω κόσμο. Και έχω τόσα να μάθω ακόμα... Συνεπώς τα περί ιδιώματος και ορίων προσωπικά τουλάχιστον δεν με αφορούν.

* Στο λυρικό ρεπερτόριο τα πράγματα είναι πιο συγκεκριμένα. Γνωστά στην πλειονότητά τους έργα που ο/η ερμηνευτής/ια καλείται να συμμετάσχει στη διανομή τους, αν και σε αυτό ακόμα έχεις παίξει σε περισσότερα από άλλους/ες έργα σύγχρονου μουσικού θεάτρου και ιδιαίτερα musicals. Όσον αφορά όμως το τραγούδι, τι είναι αυτό που κυρίως αναζητείς, ποια είναι τα βασικά κριτήρια με τα οποία επιλέγεις ή αποδέχεσαι την πρόσκληση για να ερμηνεύσεις ένα;

Η αλήθεια είναι ότι έχω απορρίψει πολλές φορές τέτοιες προσκλήσεις. Όχι γιατί δεν ήταν καλά τα τραγούδια, άλλοτε γιατί υπήρχε κάτι στους στίχους που δεν μπορούσα να υποστηρίξω, άλλοτε γιατί ενώ μουσική και στίχοι ήταν καλά, αισθανόμουν ότι δεν «έδεναν» έτσι ώστε να φτάσει από εμένα στο κοινό αυτό που καταλαβαίνω, άλλοτε γιατί δεν ήταν η σωστή στιγμή... Σε κάθε περίπτωση, θέλω αυτό που θα καταγραφεί να είναι κάτι για το οποίο δε έχω κάνει κάποια έκπτωση, δεν ντρέπομαι και σίγουρα να είναι φτιαγμένο με ειλικρινείς προθέσεις και όχι κατασκευασμένο για να πουλήσει.

* Οσον αφορά το τραγούδι πάντα, μεγαλύτερη σημασία για εσένα έχει η μουσική, ο στίχος ή απολύτως εξίσου και τα δύο;

Σίγουρα ο στίχος έχει μεγάλη σημασία, ειδικά όταν τραγουδώ στη γλώσσα μας. Πολλές φορές όμως ένας αδύναμος στίχος γίνεται πολύ δυνατός με τη μουσική που τον έχει ντύσει και το τελικό συναίσθημα είναι απογειωτικό. Ωστόσο στα τραγούδια με ξένο στίχο, όσο και αν κατανοώ πλήρως αυτό που ερμηνεύω, νομίζω ότι τελικά κυριαρχεί μέσα μου η μουσική.

* Πόσο διαφορετικά, αλήθεια, πλησιάζεις ένα έργο μουσικού θεάτρου και ένα τραγούδι; Και δεν εννοώ συναισθηματικά, όσον αφορά το περιεχόμενο δηλαδή, αλλά από πλευράς τεχνικής και μεθόδου...

Στην πραγματικότητα όχι πολύ διαφορετικά, γιατί αντιλαμβάνομαι το τραγούδι ως θεατρική πράξη, σαν έναν αυτόνομο «μονόλογο» που καλείσαι να απευθύνεις. Το σημαντικό είναι να πεις την «ιστορία», να την κάνεις κατανοητή στον ακροατή, αυτός είναι ο βασικός στόχος και στα δύο. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να υπηρετείς το κείμενο είτε του στιχουργού είτε του θεατρικού συγγραφέα και τη μουσική με την οποία ο συνθέτης επιλέγει να μεταφέρει το συναίσθημα ώστε να βρεις και τεχνικά με τη φωνή τον τρόπο για να φτάσει το συναίσθημα στον ακροατή. Γιατί σίγουρα δεν μπορείς να ερμηνεύεις τα πάντα με τον ίδιο τρόπο.

* Δεν είναι λίγο παράξενη επιλογή για πρώτο προσωπικό σου δίσκο ο συγκεκριμένος; Το αναμενόμενο δεν θα ήταν να ξεκινήσεις με έναν πιο «βατό» κύκλο τραγουδιών ενός ή περισσοτέρων από τους συνθέτες με τους οποίους έχεις ήδη συνεργαστεί;

Έχει προηγηθεί το «Ωδαί» (του Ανδρέα Κάλβου) του Ηλία Ανδριόπουλου, όπου επίσης ήμουν η μοναδική ερμηνεύτρια. Ο συγκεκριμένος είναι ο πρώτος προσωπικός δίσκος της Μαίρης Νικολάου και εγώ τραγουδώ. Ως ερμηνεύτρια δεν αντιλαμβάνομαι ακριβώς τον όρο «πρώτος προσωπικός δίσκος». Ίσως αν ήμουν δημιουργός θα μου ήταν αυτονόητο να ηχογραφώ τη δουλειά μου, τώρα αυτό που κάνω είναι να «υπηρετώ» αυτό που ζητάει ο/η εκάστοτε συνθέτης/ιδα, αν και όποτε το ζητήσει.

* Τι πιστεύεις ότι προσέλκυσε κατ' αρχήν τη Μαίρη Νικόλαου και τι βρίσκεις εσύ στη συνέχεια στην ποίηση του Gustavo Adolfo Bécquer;

Νομίζω και οι δύο βρήκαμε κοινό τόπο το ήθος, την ποιότητα και την ευαισθησία του ποιητή τα οποία και απέδωσαν καταπληκτικά οι μεταφραστές.

* Ποια θεωρείς ότι είναι μουσικά τα κυριότερα στοιχεία των τραγουδιών και ποια αυτά που σου «μιλούν» περισσότερο σαν ερμηνεύτρια;

Οι ενορχηστρώσεις τους, η εξαιρετική εκτέλεση των μουσικών - η ηχογράφηση ήταν ζωντανή και με όλους τους συμμετέχοντες να είμαστε παρόντες, η αίσθηση του εύθραυστου που διακατέχει όλον αυτόν τον κύκλο. Μου μιλούν όλα για διαφορετικό λόγο το καθένα, έχω όμως μια αδυναμία στα «Χελιδόνια» και «Θύμησες».

* Η μελοποιημένη ποίηση έδωσε πάρα πολλές λαμπρές στιγμές του ελληνικού τραγουδιού, αλλά πιστεύεις ότι μπορεί να λειτουργήσει και στην εποχή μας ή χρειάζεται κάτι διαφορετικό και πιο σύγχρονο;

Όσο υπάρχουν οι δύο τέχνες, ποίηση και μουσική, δύναται να γεννηθούν από την ένωσή τους τραγούδια. Το αποτέλεσμα εξαρτάται από το πόσο βαθιά γνωρίζει αμφότερες ο συνθέτης και πόσο αφουγκράζεται την εποχή που ζει.

* Υπάρχει χώρος και κοινό για έναν τέτοιο δίσκο σήμερα; Για τα δεδομένα της συγκυρίας πάντα είσαι ευχαριστημένη από τη μέχρι τώρα πορεία του;

Υπάρχει χώρος και κοινό για τα πάντα. Όσο για τον δίσκο, είναι πολύ νωρίς για να μιλήσω για την πορεία του. Κατ' αρχήν είμαι ευχαριστημένη για το ότι υπάρχει!

* Συναυλιακά μπορεί να υποστηριχτεί αυτό το υλικό; Το έχεις κάνει μέχρι τώρα ή θα το κάνεις;

Το γεγονός ότι η Μαίρη Νικολάου ζει και εργάζεται πλέον στη Σουηδία καθιστά πολύ δύσκολο να οργανωθούν συναυλίες από κοινού. Αλλά θα τον βρούμε τον τρόπο και μέχρι τότε παρουσιάζω κάποια από τα τραγούδια σε προσωπικές συναυλίες μου.

* Και τα πιο άμεσα σχέδιά σου, από πλευράς ζωντανών εμφανίσεων αλλά και δισκογραφικά;

Προς το παρόν συμμετέχω στην περιοδεία σε όλη την Ελλάδα του musical «Ερωτόκριτος» του Δημήτρη Μαραμή και εμφανίζομαι με τους Vamos Ensemble (το μουσικό σύνολο από την Κρήτη με το οποίο συνεργάζομαι τα τελευταία τέσσερα χρόνια) σε ένα πρόγραμμα που περιλαμβάνει μουσικές και τραγούδια του κόσμου, προσωπικό ρεπερτόριο μου και δικές τους συνθέσεις. Πριν λίγο καιρό κυκλοφόρησε από τον Μετρονόμο ο δίσκος «Τραγούδια ευφρόσυνα» του Χρήστου Λεοντή στον οποίο συμμετέχω. Από τον Σεπτέμβριο ξεκινώ πρόβες για το καινούργιο musical της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ «Ωραία μου κυρία» και επίσης αρχίζω κάτι δισκογραφικό, που όμως δεν μπορώ να αποκαλύψω ακόμα.

Επειδή δεν υπάρχει καλύτερη εγγύηση από μια ήδη μακρά συνεπέστατη πορεία δεν έχουμε καμία αμφιβολία για την ποιότητα και την αξία του τελευταίου, όπως και οτιδήποτε άλλου με το οποίο θα ασχοληθεί μελλοντικά η Ιωάννα Φόρτη...

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL