Live τώρα    
25°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
25 °C
23.2°C25.8°C
2 BF 33%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.4°C26.8°C
2 BF 33%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
21 °C
20.0°C24.8°C
2 BF 49%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C21.0°C
2 BF 69%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
25 °C
24.0°C24.9°C
2 BF 33%
Πάντα μια έκπληξη στον πολιτισμό
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Πάντα μια έκπληξη στον πολιτισμό

Ρεπορτάζ: Κυριάκος Πεφτιτσέλης

Απρίλης του 1919, ακριβώς έναν αιώνα πριν. Η γιαγιά μου Αγάπη και ο παππούς μου Πολυχρόνης πήραν την εφτάχρονη κόρη τους (τη μητέρα μου), το τετράχρονο αγοράκι ένα αγέννητο μωρό στη κοιλιά και ό,τι μπορούσαν να πάρουν από την Τυρολόη της Ανατολικής Θράκης (σημερινή Τσόρλου) και ξεκίνησαν το μακρύ ταξίδι προς τη Ελλάδα, πρόσφυγες μαζί με άλλους συγγενείς και οικογένειες από τη Ραιδεστό (σημερινή Τεκίρνταγ), ενώ, ίδιο ταξίδι, σαφώς άνισα, έκαναν αντίστροφα άλλες οικογένειες Τούρκων -και οι δυο τους θύματα των βρόμικων παιχνιδιών κρατών και πολεμοκάπηλων συμφερόντων. Στη διαδρομή προς τη Θεσσαλονίκη απεβίωσε ο παππούς μου και, φτάνοντας στον καταυλισμό, η γιαγιά απέβαλε το μωρό. Τριάντα τρία χρόνια αργότερα, η μητέρα μου παντρεύτηκε έναν άλλο πρόσφυγα από την Ανατολική Ρωμυλία, τον πατέρα μου, για να δώσουν ζωή σε μένα και τα δύο αδέλφια μου μέσα στη γερμανική Κατοχή. Και εγώ απόψε, Απρίλη του 2019, στο λεωφορείο της εννιάωρης νυχτερινής γραμμής Θεσσαλονίκη - Πόλη, πηγαίνω στο διεθνές φεστιβάλ κινηματογράφου, καλεσμένος για έβδομη φορά, έχοντας άπλετο χρόνο να αναπολήσω ένα κομμάτι της ζωής μου που άκουσα πολλές φορές να αφηγούνται γιαγιά και μητέρα σαν παραμύθι. Ακόμη μια τρελή και παράλογη πλευρά της ζωής!... Θα μπορούσε να γίνει και ταινία.


Με τη σκηνοθέτη Άνα Λακάνεν

Στη διάρκεια του φεστιβάλ, 5-16 Απριλίου, προβλήθηκαν 175 ταινίες σε 8 αίθουσες, στο πλαίσιο των γνωστών ενοτήτων: Διεθνές και Εθνικό Διαγωνιστικό Τμήμα, Μικρού μήκους και Ντοκιμαντέρ (από 45 χώρες), Κλασικές Διεθνείς και Εθνικές ταινίες, Τη μόνιμη Αντικαταθλιπτική Ζώνη, Νεανικό Τμήμα και Μουσικές ταινίες. Πολύ ενδιαφέρον συγκέντρωσαν οι ανοιχτές συζητήσεις ανθρώπων του κινηματογράφου (σκηνοθέτες, παραγωγοί, διευθυντές φωτογραφίας, ηθοποιοί κ.λπ.) με το κοινό, καθώς και η εντυπωσιακή συναυλία και η παράλληλη έκθεση φωτογραφίας του Ουμίτ Ουνάλ, πολύ γνωστού Τούρκου σκηνοθέτη και μέλους της κριτικής επιτροπής.

Παρά τη φανερή οικονομική κρίση και την κατήφεια από το γενικό κλίμα της αμφισβήτησης των πρόσφατων εκλογών, ιδιαίτερα στη Πόλη, περίπου 110.000 (!) φίλοι του σινεμά παρακολούθησαν το φετινό πρόγραμμα. Η τιμή του φοιτητικού εισιτηρίου, 2 τουρκικές λίρες, ήταν πολύ ελκυστική φέτος.


Ο Σύλλας Τζουμέρκας

Πολύ γνωστά πρόσωπα (σκηνοθέτες, παραγωγοί, σεναριογράφοι, ηθοποιοί, δημοσιογράφοι) στελέχωσαν τις διάφορες κριτικές επιτροπές: Λιν Ράμσεϊ (Βρετανή), Φιλίπ Λεσάζ (Καναδός), Ματίς Κνολ (Ολλανδός), Φλορίν Σερμπάν (Ρουμάνος), Ανδριάν Φιγκουέρα, Ντιάνα Νέκε και Άννα Χόφμαν (Γερμανία), Ανδρέας Σινάνος (Ελλάδα). Από την Τουρκία, οι Ουμίτ Ουνάλ, Ντάμλα Σολμέζ, Μελέκ Ταϊλάν, Νιχάλ Κολντάς, Εσμέ Μαντρά, Χαλίλ Μπαμπούρ, Ντιτέμ Πεκιούν, Ελίτ Ισκάν, Ντέρια Αλαμπόρα, Αλοκάν Γιουτσεσόυ και Γκαγιέ Μποραλίογλου.

Τα βραβεία

Για το Διεθνές Διαγωνιστικό, η Χρυσή Τουλίπα, στη μνήμη του Τούρκου σκηνοθέτη Σακίρ Ετσίβασι, δόθηκε στη Φωλιά του Κολιμπρί (House of Hummingbird) του Κορεάτη σκηνοθέτη Μπόρα Κιμ. Ένα τρυφερό πορτρέτο νέας γυναίκας που ανακαλύπτει τον πραγματικό εαυτό της. Το Ειδικό Βραβείο της κριτικής επιτροπής πήρε η σουδανική ταινία Μιλώντας για Δένδρα (Talking about Trees) του Σουχαΐμπ Γκσμελμπαρί, που καυτηριάζει την παντελή απουσία των φωνών μπροστά στον ορατό κίνδυνο της καταστροφής του πλανήτη. Οι Δεκέμβρηδες (Decembers) του Ενρίκε Κ. Ρίος άνοιξαν το θέμα της πορείας και του θανάτου ακτιβιστή δημοσιογράφου κατά την εισβολή της Αμερικής στον Παναμά το 1989. Αισθητή η αποδοκιμασία του κοινού. Χρυσή Τουλίπα για την Καλύτερη Ταινία πήρε, για τον εύστοχο συνδυασμό δράματος και χιούμορ πάνω στην επιλογή αστικής και αγροτικής ζωής, Η Ιστορία των Τριών Αδελφών (A Tale of Three Sisters) του Εμίν Αλπέ, που πήρε και το και το Βραβείο Σκηνοθεσίας για τη ίδια ταινία. Οι κοπέλες που υποδύθηκαν τις τρεις αδελφές πήραν το Βραβείο Καλύτερης Ηθοποιού. Το Ειδικό Βραβείο της επιτροπής πήρε η ταινία Γιούβα του Εμρέ Γιεκσάν. Μια ελεγεία για το φυσικό τοπίο που καταστρέφεται από αδηφάγα οικονομικά συμφέροντα. Ο Κουτάι Σαντικτσί, ηθοποιός της ταινίας, πήρε το Βραβείο Ηθοποιίας και ο κινηματογραφιστής Γιακούμπ Γκίζα πήρε το Βραβείο Καλύτερου Διευθυντή Φωτογραφίας για την ίδια ταινία από τον Ανδρέα Σινάνο.


The Waiter

Ως Καλύτερο Σενάριο θεωρήθηκε το Λογοκριμένο (Passed by Sensor) του Σερχάτ Καραασλάν, για το πάθος ενός δεσμοφύλακα να καταγράφει τις ερωτικές επιστολές των κρατουμένων ελπίζοντας να γίνει συγγραφέας. Για την ίδια ταινία, ο Αλί Αγά πήρε το βραβείο για την Καλύτερη Επιμέλεια Ταινίας (editing).

Η Καλύτερη Μικρού Μήκους ταινία Αβάρια (Avarya) του Γκιοκάλπ Γκιονέν βραβεύτηκε για την πειστική έρευνα ενός άλλου πλανήτη με πολλά μυστικά.

Το Βραβείο Καλύτερου Ντοκιμαντέρ πήρε η Μελέκ Τάιλα για την ταινία Πιστεύεις ότι ο Θεός Αγαπάει τα Προσφυγόπουλα, Μητέρα; (Do You Think God Loves Immigrant Kids, Mom?) της Ρένας Μπιτμέζ, για την παρουσίαση των συγκλονιστικών δυσκολιών που αντιμετωπίζουν παιδιά και γονείς πρόσφυγες και μη. Ειδική Μνεία (Mention) πήρε το Κορόνα-Γράμματα (Heads and Tails) του Φιράτ Γιουκσέλ, μια ασυνήθιστη πρακτική εμπορίας μαλλιού μεταξύ Ανατολίας και Ισραήλ. Βραβείο Καλύτερης Πρωτοεμφανιζόμενης ταινίας (στη μνήμη του σκηνοθέτη / παραγωγού Σεϊφί Τεομάν που απεβίωσε το 2012) πήρε το Νεκρό Άλογο Νέμπουλα (Dead Horse Nebula), του κλασσικού Τουρκικού κινηματογράφου, με θέμα την έμμονη ιδέα νεκρού αλόγου στο μυαλό ενός παιδιού μέχρι την ενηλικίωση. Η επιτροπή έδωσε δύο βραβεία: α) # Γυναικεία Ηδονή (# Female Pleasure) της Μπάρμπαρα Μίλερ. Πέντε γυναίκες από διαφορετικές κουλτούρες (Ινδία, Ιαπωνία, Ιταλία, Ισραήλ και Νέα Υόρκη) μιλούν για τα κοινωνικά ταμπού και συμβάσεις όσον αφορά τη σεξουαλική καταπίεση και κακομεταχείριση που ζουν ή έζησαν, και β) Eden (Εδέμ) του Μπαρίς Ατάι. Αναφορά στην ανήθικη εξουσία - δύο ανισόρροπων αδελφών σε ένα ζευγάρι αιχμαλώτων.


Οι σκηνοθέτες Οζκιουγέν, Ουνάλκα, Χόλτζερ

Τα τρία Βραβεία της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου (FIPRESCI) πήραν 1) το Μιλώντας για Δένδρα του Σουχαΐμπ Γκισμελμπαρί, 2) Η Ιστορία των Τριών Αδελφών του Εμίν Άλπερ, και 3) Η Ευγενική Θλίψη των Πραγμάτων (The Gentle Sadness of things) της Ντενίζ Τελέκ για την ανάλυση των εσωτερικών αισθημάτων την ώρα των ξαφνικών καταστάσεων και συγκρούσεων.

Ρετρό κλασικές ταινίες από τους: Κιούμπρικ ("Οδύσσεια του Διαστήματος", "Λολίτα", "Κουρδιστό Πορτοκάλι", "Μάτια ερμητικά κλειστά"), Μπερτολούτσι ("Κονφορμίστας"), Ερμάνο Όλμι ("Δένδρο με τα τσόκαρα"), Πολάνσκι ("Το μωρό της Ρόζμαρι"), καθώς και τις τουρκικές: Χαλίλ Ρεφίγ ("Πρωινός φύλακας") και Τουντς Μπασαράν ("Αντίο") με την μυθική ηθοποιό Σέλντα Αλκόρ. Άρεσε πολύ η αποκαταστημένη έκδοση της κλασικής τούρκικης ταινίας του 1987 Δέκα Γυναίκες του Σερίφ Γκιορέν.


Άγγελος Φραντζής, "Ακίνητο ποτάμι"

Στις κατάμεστες ανοιχτές συζητήσεις με το κοινό εντυπωσίασαν οι αναλύσεις του Ζακ Σαλόμ για τον Μπερολτούτσι και τον Όλμι και του Ανδρέα Σινάνου για τον Θεόδωρο Αγγελόπουλο και τον Γιώργο Λάνθιμο.

Τιμητικές διακρίσεις (ειδικά βραβεία) για τη μακρόχρονη συνεισφορά τους στη τέχνη του σινεμά δόθηκαν στον Σερίφ Γκιορέν (Ελλάδα, Ξάνθη) και στη Σέλντα Αλκόρ. Στη συναυλία παρουσιάστηκαν αξέχαστες παλιές μελωδίες από δεκάδες τραγουδιστές και γνωστούς ηθοποιούς και σκηνοθέτες.


Ο Ζακ Σαλόμ μιλάει για τον Μερτολούτσι

Το φεστιβάλ άνοιξε με την ταινία Edmond του Αλέξις Μίχαλιτς (άλλη έκδοση του "Σιρανό Ντε Μπερζεράκ", του Μολιέρου) και έκλεισε με τις απονομές των βραβείων στο εκπληκτικό Μουσείο Ραχμί και το γνωστό πάρτι. Μερικές από τις 28 ταινίες που είδα: 1) Σύνορα (Border) του Αλί Αμπασί, για την ανάγκη επικοινωνίας δύο ασυνήθιστων ανθρώπων καμιά σχέση με οσφρητικό ρεσιτάλ... 2) Γκρέτα (Greta) θρίλερ του Νιλ Τζόρνταν, με την ασυναγώνιστη Ιζαμπέλ Ιπέρ (νέα Μπέτι Ντέιβις στο "Baby Jane"). 3) Συναντώντας τη Φαριντέ (Finding Farideh) του Ιρανού Αζαντέχ Μουσαβί, για την αναζήτηση της πραγματικής οικογένειας από την υιοθετημένη 40χρονη Ολλανδέζα Φαριντέ. 4) Μαριγκέλα (Marigella) του Βάγκνερ Μούρα, για την ιστορία και τον θάνατο του ακτιβιστή Μαριγκέλα, συμβόλου της αντίστασης στη βραζιλιάνικη χούντα το 1966 - ενός άλλου Μάρτιν Λ. Κίνγκ. 5) Αμάντα (Amanda) του Μικκαέλ Χερς. Μια τρυφερή σχέση θείου και ταλαντούχας 8χρονης ανιψιάς. 6) Jumpman του Ιβάν Τβερντόφσκι. Μια ασυνήθιστη σχέση μητέρας και εφήβου γιου που δεν άρεσε στο κοινό. 7) Ρόχο (Rojo), θρίλερ-προφητεία του Μπεντζαμίν Ναϊστάτ για τα επακολουθήσαντα γεγονότα στην Αργεντινή. 8) Τhe Waiter του Στιβ Κρικρή. Πορτρέτο ενός νέου μοναχικού ώς τη στιγμή που η ζωή του ανατρέπεται από την εμφάνιση περίεργου συγκατοίκου. 9) Ακίνητο Ποτάμι (Still River) του Άγγελου Φραντζή, για την εμπειρία ενός ζευγαριού που ζει στη Σιβηρία με τις εντάσεις αγάπης-εμπιστοσύνης που προκύπτουν. 10) Το Θαύμα της Θάλασσας των Σαργκασσών του Σύλλα Τζουμέρκα με την υπέροχη Αγγελική Παπούλια σε ένα συναρπαστικό θρίλερ, που φέρνει κοντά δύο γυναίκες οι οποίες αναζητούν την αυτογνωσία τους. 11) Καρδιές του Πεπρωμένου (Fated Hearts) των Ελίφ Ακαρσού και Τσιγντέν Μποζαλί. Ασίγαστος έρωτας, μέσω αλληλογραφίας, νέας κοπέλας με φυλακισμένο κατάδικο. Το πεπρωμένο όμως έχει άλλα σχέδια.

Κλείσιμο με τη ρήση του Ναζίμ Χικμέτ: "Κανενός τα συμφέροντα δεν πρέπει να μας χωρίζουν" (Kimsenin sıyası çıkarı icin biz birbirimzden ayrlamayız). Ίσως ουτοπικό, αλλά και πρόκληση για τις μέρες που ζούμε, έχοντας κατά νου τα γεγονότα σε πρώην Γιουγκοσλαβία, Ιράκ, Συρία, Παλαιστίνη, Ουκρανία, Ρουάντα, Κύπρο και όλες τις πρακτικές γενοκτονίας και εθνοκάθαρσης.

   

Στη διάρκεια του φεστιβάλ, 5-16 Απριλίου, προβλήθηκαν 175 ταινίες σε 8 αίθουσες, στο πλαίσιο των γνωστών ενοτήτων: Διεθνές και Εθνικό Διαγωνιστικό Τμήμα, Μικρού μήκους και Ντοκιμαντέρ (από 45 χώρες), Κλασικές Διεθνείς και Εθνικές ταινίες, Τη μόνιμη Αντικαταθλιπτική Ζώνη, Νεανικό Τμήμα και Μουσικές ταινίες

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL