Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
15.8°C19.3°C
1 BF 59%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
16 °C
11.6°C19.0°C
2 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
15 °C
12.0°C15.9°C
2 BF 67%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
16.8°C19.7°C
2 BF 63%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
11 °C
10.9°C15.7°C
0 BF 82%
Ανιές Βαρντά: / Ανιές Βαρντά: "Αγαπάω τους ανθρώπους που δεν έχουν εξουσία"
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ανιές Βαρντά: / Ανιές Βαρντά: "Αγαπάω τους ανθρώπους που δεν έχουν εξουσία"

ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΤΕΡΖΗ

Κόρη ενός Έλληνα Μικρασιάτη, του Ευγένιου Βάρδα, και της Γαλλίδας Κριστιάν Πασκέ, η Ανιές Βαρντά, που "έφυγε" στα 90 της χρόνια, είχε γεννηθεί στις Βρυξέλλες, το Μάιο του 1928. Το όνομα που της είχαν δώσει οι γονείς της ήταν Αρλέτ, αλλά εκείνη, μεγαλώνοντας, προτίμησε να το αλλάξει σε Ανιές. Στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου η οικογένεια μετακόμισε στον γαλλικό Νότο, σε ένα ψαροχώρι. Ο Κώστας Γαβράς, που στο ξεκίνημά του ήταν βοηθός της Βαρντά, είχε πει για εκείνην:

"Η Ανιές είναι πάντα νεανική, όχι μοντέρνα... Ο μοντερνισμός κάποια στιγμή τελειώνει, η νεότητα ποτέ". Το 1954 γυρίζει την πρώτη της ταινία "La Pointe Courte", που θεωρήθηκε από τους ιστορικούς του κινηματογράφου ως η "επίσημη" αφετηρία της νουβέλ βαγκ. Το σενάριο, που δανείζεται στοιχεία από τα "Άγρια φοινικόδεντρα" του Φώκνερ, αναδεικνύει δύο παράλληλες ιστορίες: Ένα ζευγάρι που η σχέση τους καταρρέει, φτάνει σε κάποιο μικρό ψαροχώρι στον γαλλικό Νότο, την περιοχή όπου η Βαρντά είχε περάσει τα παιδικά της χρόνια. Εκεί, οι ψαράδες έχουν τα δικά τους, μεγαλύτερα προβλήματα, τον ανελέητο ανταγωνισμό από τα μεγάλα αλιευτικά... Το μοντάζ της ταινίας έκανε ο Αλέν Ρενέ -ο οποίος λίγα χρόνια αργότερα, θα γυρίσει το "Χιροσίμα, αγάπη μου", όπου η ερωτική ιστορία ενός ζευγαριού εξελίσσεται παράλληλα με τη "μεγάλη" αφήγηση για τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο... Ο Κώστας Γαβράς, νέος στο Παρίσι τότε, θυμάται πως "το 'La Pointe Courte' ήταν κάτι εντελώς καινούργιο, εντυπωσίασε φοβερά όλους εμάς τους νέους εκείνη την εποχή". Κινηματογραφικός κληρονόμος του Ζαν Βιγκό, η Βαρντά ξεφεύγει από κάθε κατηγοριοποίηση, καθώς κινείται ανάμεσα στη μυθοπλασία και το ντοκιμαντέρ.


Η Ανιές Βαρντά στη δεκαετία του `50

Με σπουδές Λογοτεχνίας και Κοινωνιολογίας στη Σορβόννη αλλά και Ιστορίας και Φωτογραφίας στη Σχολή Καλών Τεχνών, η Βαρντά θα βρεθεί το 1963 στην επαναστημένη Κούβα του Φιντέλ Κάστρο και του Τσε Γκεβάρα. Αλλά καθώς οι επιφυλακτικοί Κουβανοί δεν της έδωσαν άδεια για κινηματογράφηση, τράβηξε κάπου 4.000 φωτογραφίες και τις ένωσε σαν μια χορογραφία, με τραγούδια και μουσική: Είναι το "Γεια σας, Κουβανοί!" (Salut les Cubains). Στα τέλη της δεκαετίας του '50 γνώρισε τον μετέπειτα σκηνοθέτη Ζακ Ντεμύ ("Οι ομπρέλες του Χερβούργου"). Θα ζήσουν μαζί για 30 χρόνια, μέχρι τον θάνατό του. Το 1968, το ζευγάρι μετακομίζει στην Καλιφόρνια, με την προοπτική μιας κινηματογραφικής δουλειάς του Ζακ Ντεμύ (η ίδια η Βαρντά δεν δούλεψε ποτέ για το Χόλιγουντ). Την εποχή εκείνη η αμερικανική κοινωνία είναι σε αναβρασμό και οι Μαύροι Πάνθηρες βρίσκονται στο προσκήνιο με την καθημερινή δράση τους: Η Βαρντά, με μια κάμερα 16 χιλιοστών που δανείστηκε από ακτιβιστές του Πανεπιστημίου του Μπέρκλεϊ, κινηματογραφεί τη διαδήλωση στο Όκλαντ για τη σύλληψη του Χιούι Νιούτον, ενός από τους ιδρυτές του κινήματος: "Black is Honest and Beautiful" διαβάζουμε στην αρχή της ταινίας.

Το 1970, πίσω στο Παρίσι, κινητοποιείται εναντίον της δικτατορίας των συνταγματαρχών στην Ελλάδα: "Επιστρατεύει" Έλληνες εξόριστους στο Παρίσι όπως την Ζιζέλ Πράσινος, τον Βλάση Κανιάρη, τον Ανδρέα Στάικο, αλλά και τον Σταύρο Τορνέ που ήρθε από την Ιταλία, και γυρίζει τη "Ναυσικά", μια ταινία καταγγελίας του απριλιανού καθεστώτος. Αλλά οι χρηματοδότες δεν θέλησαν τελικά να δυσαρεστήσουν τους χουντικούς και η ταινία "εξαφανίστηκε".. Ευτυχώς η Βαρντά είχε δώσει μια κόπια εργασίας στην Ταινιοθήκη των Βρυξελλών, όπου και την ανακάλυψε πριν δυο χρόνια ο Σταύρος Καπλανίδης, οργανώνοντας μια προβολή στην Αθήνα...

"Αγαπάω τους ανθρώπους που δεν έχουν εξουσία, τους ανθρώπους του δρόμου, του περιθωρίου", έλεγε η Ανιές Βαρντά. Και η ταινία που εκφράζει το "πιστεύω" της καλύτερα είναι σίγουρα το "Δίχως στέγη, δίχως νόμο" (1985), ταινία που απέσπασε τον Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ Βενετίας εκείνη τη χρονιά: Η Μόνα (Σαντρίν Μπονέρ), μια "περιθωριακή" κοπέλα που περιφέρεται ολομόναχη στον γαλλικό Νότο, θα βρεθεί νεκρή. Η έρευνα που ξετυλίγεται στην ταινία προσπαθεί να απαντήσει στο ερώτημα από τι και, κυρίως, γιατί πέθανε η Μόνα; Από την παγωνιά του χειμώνα, όπως φαίνεται να λέει η αστυνομία, ή από την παγωνιά των ανθρώπων, όπως αφήνει να εννοηθεί η Βαρντά; "Με την κρυστάλλινη και αντι-συναισθηματική οπτική της, η ταινία χαράζεται στη μνήμη μας σαν τη φωτιά", έγραψε ο ιστορικός του κινηματογράφου Ντέιβιντ Τόμσον.

Η Ανιές Βαρντά είχε τιμηθεί για το σύνολο του έργου της στον κινηματογράφο με Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες, με ειδικό Βραβείο Σεζάρ και με ένα ειδικό Όσκαρ.

Το τελευταίο της ντοκιμαντέρ, το αυτοβιογραφικό «Η Βαρντά από την Ανιές», είχε παρουσιαστεί τον Φεβρουάριο στο Φεστιβάλ του Βερολίνου και μεταδόθηκε πρόσφατα από το γαλλογερμανικό τηλεοπτικό κανάλι ARTE.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL