Τον έντονο προβληματισμό του για τις εξελίξεις στην Ευρώπη εξέφρασε ο Κώστας Γαβράς, μιλώντας για "ήττα της ευρωπαϊκής ιδέας", με αφορμή την παρουσίαση της αυτοβιογραφίας του "Πήγαινε εκεί όπου είναι αδύνατον να πας" ("Va ou il est impossible d' aller") στην εφημερίδα "La Tribune de Montelimar". Το βιβλίο μεταφράζεται ήδη στα ελληνικά από τον Ωρίωνα Αρκομάνη και αναμένεται να κυκλοφορήσει το φθινόπωρο στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Gutenberg, με επιμέλεια του Βασίλη Βασιλικού.
Ο Γαβράς στο βιβλίο του γράφει για την εποχή που έφτασε στη Γαλλία, το 1953, με ελάχιστα χρήματα, καθώς, προερχόμενος από οικογένεια αριστερών, στην Ελλάδα δεν είχε καμιά δυνατότητα να εξελιχθεί. "Η μητέρα μου έλεγε να μην ασχοληθώ ποτέ με την πολιτική, γιατί ο πατέρας μου είχε φυλακιστεί για τις ιδέες του". Η Γαλλία, λέει, τον υποδέχθηκε με αισθήματα συμπάθειας και πολλές πόρτες άνοιξαν για εκείνον. Γράφει για τη φοίτησή του στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης με σκοπό να μελετήσει τη τέχνη του λόγου και της γραφής. Με συγκίνηση αναφέρεται στην πρώτη φορά που πήγε στην Ταινιοθήκη του Παρισιού, του Ανρί Λανγκλουά, και είδε την πρώτη του ταινία. Θεωρεί τον εαυτό του εξαιρετικά τυχερό που μπήκε στη ζωή του ο κινηματογράφος: "Το σινεμά είναι πάθος για μένα" γράφει. Ειδικά για το σενάριο του "Ζ", για τη δολοφονία Λαμπράκη, μιλά για τα τεράστια προβλήματα που αντιμετώπισε αρχικά, καθώς του έλεγαν πως "δεν ενδιαφέρει κανέναν γιατί δεν περιέχει ιστορία αγάπης"!
Εξηγεί ότι εδώ και χρόνια αρνιόταν να γράψει βιβλίο για τη ζωή του. Αυτό που τον έκανε να αλλάξει γνώμη ήταν οι συνεχείς ερωτήσεις από τα εγγόνια του. Όσο μεγαλώνουν τόσο περισσότερες ερωτήσεις του κάνουν, όπως για παράδειγμα για το τι έκανε όταν έφθασε στη Γαλλία... Συχνά, όπως εξηγεί, τον συγκρίνουν με τους μετανάστες που φθάνουν από τις εμπόλεμες ζώνες. "Όταν έκαναν αυτή τη σύγκριση, αποφάσισα να γράψω ένα βιβλίο για να βάλω στα πράγματα στη θέση τους", λέει χαμογελώντας. "Το να γράφεις για τη ζωή σου είναι εντελώς διαφορετικό από το να γράφεις ένα σενάριο. Δεν σκέφτεσαι εικόνες, αλλά λέξεις".
Όσο για το σινεμά, στα 85 του χρόνια σήμερα, ο Γαβράς ετοιμάζει ακόμη μία ταινία με θέμα την κατάσταση στην Ευρώπη, το έλλειμμα δημοκρατίας στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, την κυριαρχία των τραπεζών. "Πώς βλέπουμε σήμερα τη 'μεγάλη ιδέα', την ευρωπαϊκή ιδέα; Συνειδητοποιούμε ότι σιγά σιγά έχει ηττηθεί, με τρόπο οδυνηρό και επικίνδυνο". Το πώς αντιμετωπίστηκε η Ελλάδα, λέει ο Γαβράς, είναι χαρακτηριστικό της έλλειψης δημοκρατίας, της έλλειψης πολιτιστικών έργων, της έλλειψης κοινωνικού σχεδίου. "Τα πάντα είναι οικονομία, χρήμα και μόνο χρήμα. Ζούμε τη δικτατορία του χρήματος: οι μεγάλες τράπεζες κυβερνούν τον πλανήτη". Προτείνει μάλιστα να διαβάσουμε το βιβλίο του τραπεζίτη Ζαν Πεϊρελεβάντ "Ο ολοκληρωτικός καπιταλισμός" ("Le capitalismme total").
Επιπρόσθετα, το ζήτημα των μεταναστών θα διαφαίνεται έμμεσα στην ταινία, καθώς πρόκειται για ένα ακανθώδες θέμα που αφορά ολόκληρη την Ευρώπη". Με τη σύζυγό του, την παραγωγό Μισέλ Ρέι - Γαβράς, με την οποία πορεύονται μαζί εδώ και πενήντα χρόνια, υπάρχει μια κοινή στάση ζωής, με δέσμευση προς τις ανθρώπινες αξίες και "την ηθική δέσμευση προς το κοινό των ταινιών τους και όλων των ανθρώπων".
