Πενήντα χρόνια έχουν περάσει από το "επαναστατικό" 1968, χρονιά που γέννησε όχι μόνο εξεγέρσεις, αλλά και όνειρα, μαζί με απογοητεύσεις: ο γαλλικός Μάης, η ματαιωμένη "άνοιξη" της Πράγας. Μισό αιώνα μετά, το επετειακό 20ό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης (2 έως 11 Μαρτίου) επιστρέφει στην κρίσιμη εκείνη χρονιά και αποκαλύπτει ελάχιστα γνωστές πτυχές των γεγονότων μέσα από το αφιέρωμα «Το '68 πέρα από το '68», που παρουσιάζει επτά αξιοπρόσεκτα ντοκιμαντέρ, παραγωγής από το 1968 έως το 2017.
«Στο έντονο παρόν» του Ζοάο Μορέιρα Σάλες (Βραζιλία, 2017) παρουσιάζεται σπάνιο αρχειακό υλικό από την εξέγερση στο Παρίσι και από την "άνοιξη" της Πράγας, παρεμβάλλοντας βιντεοσκοπημένο υλικό που τράβηξε η μητέρα του σκηνοθέτη στην Κίνα το 1966. Μέσα απ’ αυτή την παράλληλη αφήγηση έχουμε ένα ιδιοφυές δοκίμιο που αναλύει τις αιτίες και την εξέλιξη των εξεγέρσεων ασκώντας κριτική σε όλες τις πλευρές.
Στο «Δεν ξεχνάμε, δεν συγχωρούμε» του Ρισάρ Ντιντό (Ελβετία, 2003) αποτυπώνεται η φοιτητική εξέγερση στο Μεξικό, τον Οκτώβρη του 1968, που κατέληξε σε σφαγή, με περίπου 300 νεκρούς. Μια σχεδόν άγνωστη εξέγερση, με το νήμα της να φτάνει μέχρι σήμερα, καθώς ένας από τους πρωταγωνιστές των γεγονότων που δεν θέλησε να σιωπήσει βρέθηκε δολοφονημένος λίγο πριν γυριστεί αυτό το ντοκιμαντέρ.
Από την Τσεχία έρχεται το «1968 - Η ελπίδα» του Βίκτορ Πολέσνι (2008): Αποκλειστικά μέσα από αρχειακό υλικό, το ντοκιμαντέρ αποκαλύπτει άγνωστες πτυχές των γεγονότων του 1968 και της σοβιετικής επέμβασης στην Τσεχοσλοβακία. Παραγωγής 1969 είναι το ντοκιμαντέρ «Σύγχυση» του Έβαλντ Σορμ, που αναφέρεται επίσης στην "άνοιξη" της Πράγας.
Ο «Ταραγμένος Ιούνιος» του Ζέλιμιρ Ζίλνικ (Γιουγκοσλαβία, 1969) μάς γυρίζει πίσω στον Ιούνιο του 1968 στο Βελιγράδι και αποκαλύπτει στιγμές από τις φοιτητικές διαδηλώσεις εκεί. Από την Αμερική έρχεται το ντοκιμαντέρ «Αμερικανική επανάσταση 2» του Χάουαρντ Αλκ (ΗΠΑ, 1969): Μετά το επεισοδιακό συνέδριο των Δημοκρατικών στο Σικάγο, το 1968, οι Μαύροι Πάνθηρες συμμαχούν με μια ομάδα νεαρών λευκών ριζοσπαστών διεκδικώντας από κοινού ελευθερία και δικαιοσύνη. Το ντοκιμαντέρ αυτό καταγράφει το χρονικό του κοινού τους αγώνα.
Την εξέγερση στην Ιαπωνία αποτυπώνει το ντοκιμαντέρ "Καλοκαίρι στη Ναρίτα" του Σινσούκε Ογκάουα (Ιαπωνία, 1968): Οι κάτοικοι ενός χωριού της Ιαπωνίας ενώνουν τις δυνάμεις τους με εξεγερμένους φοιτητές και αντιστέκονται δυναμικά στην κατασκευή ενός αεροδρομίου στην περιοχή τους.
