Η γυναίκα με τη σικάτη ομορφιά και την υπέροχη φωνή που ενέπνευσε τους μεγαλύτερους σκηνοθέτες του μεταπολεμικού ευρωπαϊκού κινηματογράφου χωρίς ποτέ η ίδια να περιορίζει το ταλέντο της στην 7η τέχνη, διαπρέποντας εξίσου στο θεατρικό σανίδι, η Ζαν Μορό, πέθανε χθες το πρωί σε ηλικία 89 ετών στο διαμέρισμά της στο Παρίσι όπως διευκρίνισε η Ζαν Οτεσέρ, δήμαρχος του 8ου Διαμερίσματος της γαλλικής πρωτεύουσας.
Τα σαρκώδη χείλη και το διαπεραστικό βλέμμα, η ποιότητά της ως ηθοποιός και γυναίκα την οδήγησαν σε μια θαυμαστή πορεία. Άλλοτε θλιμμένη και μοναχική, άλλοτε μυστηριώδης και σαγηνευτική, στιβαρή και καθηλωτική, δεν άφησε την ομορφιά της να την κατευθύνει σε ευκολίες. Γοήτευσε πρωτίστως τους σπουδαιότερους Ευρωπαίους μετρ του κινηματογράφου που της εμπιστεύτηκαν ρόλους που καθιέρωσε με την ερμηνεία της, από τον Φρανσουά Τρυφό, τον Λουί Μαλ, τον Μπουνιουέλ μέχρι τον Γκοντάρ, τον Αντονιόνι, τον Όρσον Ουέλς, τον Ζαν Ρενουάρ, τον Ελία Καζάν, τον Θόδωρο Αγγελόπουλο, τον Φασμπίντερ, τον Βιμ Βέντερς. Έπαιρνε το ρίσκο του ρόλου και αναδείκνυε μύχιες πτυχές της γυναικείας ιδιοσυγκρασίας. Ίνδαλμα του γαλλικού κινηματογράφου, αγαπημένη εκατομμυρίων σινεφίλ στον πλανήτη, η φινετσάτη Μορό τυλίχτηκε στις φλόγες της τέχνης της, νίκησε τη φωτιά και έγινε μύθος.
"Πρέπει να την ευχαριστήσουμε γιατί ποτέ δεν μπόρεσα να σκεφτώ άλλη ηθοποιό στη θέση της, αλλά όταν αρχίσαμε να δουλεύουμε, μου ήταν αδιανόητο να φανταστώ ότι τα ευρήματά της ήταν πέραν κάθε φαντασίας. Δεν υπήρχαν παρατηρήσεις να της κάνω, πρότεινε απίστευτες εκδοχές του ρόλου" γράφει αυτοβιογραφούμενος ο Λουί Μπουνιουέλ στην "Τελευταία Πνοή" για την ερμηνεία της στο "Ημερολόγιο μιας καμαριέρας". Για τον Όρσον Ουέλς ήταν απλώς "η καλύτερη ηθοποιός στον κόσμο".
"Η ζωή που σου δίνεται είναι σαν ένα κομμάτι γης που πρέπει να καλλιεργήσεις. Ελπίζω όταν τελειώσω το δικό μου κομμάτι γης, να είναι ένας όμορφος κήπος" έλεγε. Και είναι. Είχε φροντίσει να τον καλλιεργήσει με γούστο, στιλ, ταλέντο, εργασία και πνευματικότητα. Στοιχεία απαραίτητα για μια σταρ της δικής της κοπής.
Στο θέατρο
Γεννημένη στις 23 Ιανουαρίου του 1928 στο Παρίσι, ξεκίνησε την καριέρα της το 1947 στο θέατρο. Βασικό στέλεχος της Κομεντί Φρανσέζ και το νεότερο σε ηλικία μέλος της ταυτόχρονα, από το 1947 ώς το 1951, συνέχισε στο Theatre National Populaire και αργότερα με δικούς της θιάσους, όπου ερμήνευσε Σαίξπηρ, Μολιέρο, Μαριβό, Ζιντ Κοκτό κ.ά. Η Βέρα της στο "Ένας μήνας στην εξοχή" του Τουργκένιεφ έδωσε αμέσως το στίγμα της 19χρονης τότε ηθοποιού. Ξεχώρισε επίσης ως Ελίζα Ντούλιτλ στον "Πυγμαλίωνα" του Μπέρναρ Σο, ως Μάγκι στη "Λυσσασμένη γάτα" του Τένεσι Γουίλιαμς, ως Λούλου στο ομώνυμο έργο του Νέντεκιντ, ως Σελεστίνα στο ομώνυμο έργο του Φερνάντο Ντε Ρόχας, ως Τσερλίν στη "Διήγηση της υπηρέτριας Τσερλίν" του Χέρμαν Μπροχ για την οποία τιμήθηκε με Βραβείο Μολίερ Πρώτου Γυναικείου Ρόλου.
Στον κινηματογράφο
Ο κινηματογραφικός φακός την αγάπησε. Από το "Ασανσέρ για δολοφόνους" του Λουί Μαλ, με τη θρυλική τρομπέτα του Μάιλς Ντέιβις να σκιαγραφεί αριστοτεχνικα τη νουάρ ατμόσφαιρα και το "Ζιλ και Τζιμ" του Τρυφό, που απογείωσε τη νουβέλ βαγκ, η Μορό αφήνει ήδη γερές παρακαταθήκες στο σινεμά. Θα ακολουθήσουν σπουδαίες ερμηνείες στη "Δίκη" και την "Αθάνατη ιστορία" του Όρσον Ουέλς, το "Ημερολόγιο μιας Καμαριέρας" του Μπουνιουέλ, τη "Νύχτα" του Αντονιόνι, την "Εύα" του Τζόζεφ Λόουζι, το "Η νύφη φορούσε μαύρα" του Τρυφό, τον "Καυγατζή" του Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ αλλά και στο "Μετέωρο βήμα του πελαργού" του Θόδωρου Αγγελόπουλου, όπου πρωταγωνίστησε με τον Μαρτσέλο Μαστρογιάνι.
Συμπρωταγωνίστησε με διάσημους ηθοποιούς όπως ο Ζαν Γκαμπέν, ο Ζεράρ Φιλίπ, ο Μαρτσέλο Μαστρογιάνι, ο Πίτερ Ο' Τουλ, ο Μπαρτ Λάνκαστερ, ο Ζαν-Πολ Μπελμοντό, ο Αλέν Ντελόν, ο Ζαν-Λουί Τρεντινιάν, ο Λι Μάρβιν, ο Μισέλ Πικολί, ο Μαξ Φον Σίντοβ, ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο και ο Ζεράρ Ντεπαρντιέ. Επιπρόσθετα, σκηνοθέτησε η ίδια δύο ταινίες (“Φως”, 1976 και “L'adolescente”, 1979) και ασχολήθηκε και με το τραγούδι.
Τα βραβεία
Έπαιξε σε περισσότερες από 130 ταινίες, συνδέθηκε φιλικά και συνεργάστηκε με τον Ζαν Κοκτό, τον Ζαν Ζενέ, τη Μαργκερίτ Ντιράς, διακρίθηκε για τις ερμηνείες της. Το 1960 στο Φεστιβάλ Καννών μοιράστηκε με τη Μελίνα Μερκούρη το βραβείο της καλύτερης ηθοποιού για την ερμηνεία της στο "Μοντεράτο Καντάμπιλε" του Πίτερ Μπρουκ και ήταν η μόνη ηθοποιός που προέδρευσε δύο φορές στο ίδιο φεστιβάλ, το 1975 και το 1995, ενώ ήταν επανειλημμένα η οικοδέσποινα της τελετής απονομής των βραβείων του. Στη μακρά της πορεία, έλαβε Τιμητικό Χρυσό Λέοντα του Φεστιβάλ Βενετίας, το Τιμητικό BAFTA της Βρετανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, την Τιμητική Χρυσή Άρκτο του Φεστιβάλ Βερολίνου και το Τιμητικό Σεζάρ.
"Φλογερή γυναίκα της Αριστεράς" χαρακτήρισε τη Ζαν Μορό ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν στο μήνυμά του, υπογραμμίζοντας ότι "ανήκει στις προσωπικότητες που από μόνες τους εκπροσωπούν την τέχνη τους. Μαζί της χάνεται μια καλλιτέχνις που ενσάρκωσε τον κινηματογράφο στην πολυπλοκότητά του, τη μνήμη του. Θα λέγαμε ότι ένα μέρος του θρύλου του κινηματογράφου χάνεται, αλλά όλη η δουλειά της ήταν ακριβώς να μην περιορίζει ποτέ την τέχνη της μέσα σε μια μυθολογία και να μην κλείνεται ποτέ στο σεβάσμιο καθεστώς της ‘μεγάλης ηθοποιού’".
