Της Ευγενίας Λουπάκη
Τρεις μέρες μόνο μετά τη λήξη του 7ου Φεστιβάλ Κινηματοράφου Χανίων, έλαβα ένα μέιλ από τον διευθυντή του Ματθαίο Φραντζεσκάκη, που αποτυπώνει με τον καλύτερο τρόπο τη μοναδικότητα του θεσμού: “Πρόσκληση σε Εργαστήρια Κινηματογράφου και υποστήριξη παραγωγής ταινιών από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων για το σχολικό έτος 2019-2020”
Η πρόσκληση φυσικά δεν απευθύνεται σε μένα, αλλά στους εκπαιδευτικούς και τις σχολικές κοινότητες. Και κηρύσσει ουσιαστικά την έναρξη του 8ου Φεστιβάλ.
Οι ταινίες των μαθητών
Όλο τον χρόνο λοιπόν, όπως και τον προηγούμενο, το Φεστιβάλ μορφώνει και διαμορφώνει αισθητική και συνειδήσεις, εκεί, στην πηγή. Στα σχολεία. Την τελευταία από τις 11 υπέροχες μέρες διεξαγωγής του, όλο το απόγευμα πριν το πανηγυρικό κλείσιμο, για τέσσερις ολόκληρες ώρες προβάλλονταν οι ταινίες που είχαν δημιουργήσει τα σχολεία την περσινή χρονιά. Και δεν βραβεύτηκε καμιά, βραβεύτηκαν όλες. Το Φεστιβάλ δεν δίνει βραβεία, δίνει φτερά σε όλα τα παιδιά του Θεού. Και την επόμενη μέρα, μετά την επίσημη λήξη, μια σειρά σημαντικοί Ελληνες και ξένοι κινηματογραφιστές, παραγωγοί και ειδικοί στην παιδαγωγική της 7ης Τέχνης, κατέθεσαν τις γνώσεις και την πείρα τους σε ημερίδα με θέμα “Κινηματογράφος και σχολείο ή κινηματογράφος στο σχολείο;”.
Αλλά το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων δεν είναι μαθητικό. Αυτή η εκπαιδευτική λειτουργία του, που το διαφοροποιεί και το κάνει πολύτιμο, είναι μόνο μία πτυχή του. Ποτέ άλλοτε δεν είδα τόσες παράλληλες δραστηριότητες, πέρα από τις προβολές. Εκθέσεις - εγκαταστάσεις, περίπατοι, workshops, masterclasses, επιμορφωτικές επισκέψεις κινηματογραφιστών σε χωριά, αφιερώματα, εκδόσεις.
Για τέσσερις μέρες βρέθηκα κυριολεκτικά σ’ ένα πολύβουο μελίσσι. Και δεν περίμενα ποτέ ότι θα γράψω αυτή την παρομοίωση, αλλά δεν βρίσκω ειλικρινά καλύτερη.
7.800 μαθητές και 12.000 ενήλικες πέρασαν από τις αίθουσες του Φεστιβάλ από τις 23 Οκτωβρίου, μέρα έναρξης, μέχρι τις 3 Νοεμβρίου, μέρα πανηγυρικής λήξης. 106 ενεργοί εθελοντές με το χανιώτικο χαμόγελο αειθαλές ακόμα και τις ώρες της μεγάλης κούρασης. Ένα δημοφιλές ραδιόφωνο της πόλης, το “Δίκτυο”, μετέδιδε ζωντανά από την αυλή του Πνευματικού Κέντρου κι ένα μικρό τηλεοπτικό στούντιο κατέγραφε συνεντεύξεις των προσκεκλημένων καλλιτεχνών. Αρκετοί φωτογράφοι απαθανάτιζαν στιγμές και τροφοδοτούσαν καθημερινά το καταπληκτικό σάιτ του Φεστιβάλ... Μη σας πω ότι υπήρχε και κόκκινο χαλί!
Και ο Μαθιός Φραντζεσκάκης, πανταχού παρών και δικαίως περήφανος.
Η Ευγενία Λουπάκη (δεξιά) μαζί με τη Μαρία Βλαζάκη, πρώην γ.γ. του υπουργείου Πολιτισμού, και τον Αποστόλη Βουλγαράκη, πρώην αντιπεριφερειάρχη Κρήτης, δύο πρόσωπα που στήριξαν πολύ το Φεστιβάλ
Η ιστορία του κινηματογράφου στα Χανιά
H επίσημη έναρξη του Φεστιβάλ έγινε με την περίφημη “Στέλλα - Γυναίκα ελεύθερη” που συνοδεύτηκε από μια εντυπωσιακή έκθεση σπάνιων φωτογραφικών ντοκουμέντων και αφισών της ταινίας, από διάφορες χώρες του κόσμου. Τόσο αυτή η έκθεση όσο και η έκθεση για την ιστορία του κινηματογράφου στα Χανιά, που με συγκίνησε βαθιά, γιατί με γύρισε στα παιδικά μου χρόνια, ήταν έργο του Χανιώτη ηθοποιού και συλλέκτη Λευτέρη Λαμπράκη. Στον ίδιο οφείλεται και ο καλαίσθητος τόμος “Από τα Χανιά στη Χολλυγούνδη”. Είναι γνωστό ότι η πόλη των Χανίων δεν σταμάτησε ποτέ να έχει κινηματογράφους, και χειμερινούς και θερινούς, να έχει θεατρική σκηνή, μουσική σκηνή, πνευματική ζωή γενικότερα - δεν είναι τυχαίο ότι δύο από τις σημαντικότερες πεζογράφους μας, η Μάρω Δούκα και η Ιωάννα Καρυστιάνη, είναι Χανιώτισες.
Στις δύο αίθουσες του Πνευματικού Κέντρου Χανίων προβλήθηκαν εκατοντάδες ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους από την Ελλάδα και τον κόσμο. Ταινίες μυθοπλασίας, ντοκιμαντέρ, ανιμέισον, μουσικές ταινίες. Πολλές από αυτές σε πρώτη παγκόσμια προβολή, παρουσία των δημιουργών τους, όπως το αντιφασιστικό “British made” του Simon Rickards, ο οποίος παρέμεινε μάλιστα στα Χανιά - και δεν ξέρω μήπως είναι ακόμα εκεί! Προσωπικά, με συγκίνησε πολύ ένα φιλμ από την Κένυα με τίτλο “Supa Mondo” και ηρωίδα μια μικρή καρκινοπαθή που πιστεύει ότι έχει υπερφυσικές δυνάμεις τύπου Superman και καταφέρνει να μετατρέψει την προσωπική της τραγωδία σε χαμόγελο για την οικογένεια και όλο το χωριό της. Κι ένα συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ από την Ινδονησία, με τίτλο “Riders of Destiny”, για τα παιδιά εξαθλιωμένων οικογενειών που τα εκπαιδεύουν ως αναβάτες από τριών ετών και τα χρησιμοποιούν σε τοπικές ιπποδρομίες, με αποτέλεσμα να σκοτώνονται σαν πουλάκια...
Σημαντικές οι ειδικές προβολές, ανάμεσά τους οι “Μνήμες” του Νίκου Καβουκίδη, και η ταινία του Μενέλαου Κυρλίδη για τον Νίκο Καβουκίδη “ Η δύναμη της εικόνας”, παρουσία του σπουδαίου κινηματογραφιστή. Επίσης το ντοκιμαντέρ του διευθυντή του Φεστιβάλ Ματθαίου Φραντζεσκάκη “Λουλούδια που μαράθηκαν νωρίς” για τη ναζιστική θηριωδία στο χωριό Κακόπετρος, στις 28 Αυγούστου 1944. Και φυσικά η νέα ταινία του Σταύρου Ψυλλάκη “Για χωρίς λόγους- συναντήσεις με τον Γιώργο Μανιάτη”.
“Εγώ ο άλλος -εγώ ως άλλος- εγώ το άλλο”
Ξεχωρίζω ακόμα τη θεματική ενότητα “Εγώ ο άλλος -εγώ ως άλλος- εγώ το άλλο”. Διαφορετικότητα, σεβασμός και ανεκτικότητα με ταινίες όπως το ντοκιμαντέρ “Ζακ Κωστόπουλος - μια θετική ιστορία” και το ντοκιμαντέρ “Διεμφυλικά παιδιά”. Αυτό το τόσο περίπλοκο και εν πολλοίς άγνωστο θέμα προσεγγίστηκε με εξαιρετική ευαισθησία, μέσα από τις μαρτυρίες τεσσάρων εφήβων, από τους δύο Καταλανούς δημιουργούς του. Η μία εξ αυτών, η Roser Oliver i Olivella, ήταν παρούσα στο Φεστιβάλ και ενθουσιασμένη παρέμεινε, νοίκιασε αυτοκίνητο και γύρισε όλη την Κρήτη.
Στις παράλληλες εκδηλώσεις, ο περίπατος στον Σταυρό Ακρωτηρίου, εκεί που γυρίστηκε ο “Ζορμπάς”, και η προβολή της ταινίας “Walter Lassaly - ο πλανόδιος οπερατέρ” για τον θρυλικό οπερατέρ του Κακογιάννη. Και έκθεση υπέροχων φωτογραφιών που είχε τραβήξει ο Lassaly στην ωραιότερη πόλη του κόσμου: τα Χανιά.
Αδυνατώ να περιγράψω το σύμπαν του Φεστιβάλ στο πλαίσιο ενός ρεπορτάζ. Μπορείτε να δείτε στο σάιτ του (chaniafilmfestival.com) πολλά περισσότερα. Ή, ακόμα καλύτερα, μια επίσκεψη του χρόνου!
