Το θεατρικό ταξίδι της “Κυρά της Ρω” ξεκίνησε από ψηλά. Από το παράθυρο του αεροπλάνου της πτήσης Αθήνα - Λάρνακα. Η αναζήτηση της ιστορίας του μικρού και απομονωμένου νησιού έφερε στην επιφάνεια την ιστορία της Δέσποινας Αχλαδιώτη, που από το από το 1924 έως και το 1982, είχε επιλέξει να ζει στη βραχονησίδα Ρω.
“Άρχισαν τα ερωτηματικά... Γιατί; Πώς να ένιωθε; Τι να σκεφτόταν; Πώς ζούσε; Μέσα σ’ αυτή την αναζήτηση έγιναν κοινωνοί αρχικά ο Γιάννης (που έγραψε ένα υπέροχο ποιητικό κείμενο και δίνει απαντήσεις σε όλα αυτά), η Κατερίνα, ο Γιώργος… και όλοι μαζί με την ίδια αγάπη θελήσαμε να μεταφέρουμε όλο αυτό στον κόσμο, μέσα από μία παράσταση” εξηγεί στην “Α” η Φωτεινή Μπαξεβάνη που έβλεπε το Καστελλόριζο και τη Ρω από ψηλά.
“Νιώθω τη βαθιά ικανοποίηση του εξερευνητή. Το παρελθόν δεν είναι μόνο θέμα δικαιοσύνης, αλλά και ενσυναίσθησης. Δεν κάνουμε αναγνώσεις μόνο για να καταλάβουμε τα γεγονότα, αλλά για να αντιληφθούμε και την απόγνωση των ανθρώπων που ηττήθηκαν από αυτά” υπογραμμίζει ο Γιάννης Σκαραγκάς, ο συγγραφέας του έργου, που θα ταξιδέψει στον χρόνο τους θεατές του θεάτρου Σφενδόνη, όπου ανεβαίνει η παράσταση, για το αποτύπωμα που αφήνει η ιστορία της Δ. Αχλαδιώτη στον ίδιο μετά την ολοκλήρωση του έργου.
“Το στοιχείο που σε κάνει να ανέβεις λίγο πάνω από την καθημερινότητα κατά τη γνώμη μου είναι αρχικά ακριβώς το πώς διάγεις τη ζωή σου καθημερινά” τονίζει μιλώντας στην “Αυγή” η σκηνοθέτης Κατερίνα Μπερδέκα όταν τη ρωτάμε ποιο είναι αυτό το στοιχείο που σε κάνει να υπερβείς την καθημερινότητα και να γίνεις “πρότυπο”, “ήρωας”, “παράδειγμα” που αξίζει να το μοιραστείς με τους άλλους;
Η θεατρική παράσταση “Κυρά της Ρω” είναι μια αφορμή να ξαναδούμε ένα πρόσωπο που συμβόλισε μια ολόκληρη περίοδο. Οι περισσότεροι ξέρουμε την “Κυρά της Ρω” και γνωρίζουμε ελάχιστα για τη Δέσποινα Αχλαδιώτη.
“Δεν ήταν σκοπός μας να μιλήσουμε για έναν ήρωα οπότε και να αναζητούμε τρόπους θεατρικούς για την εξιδανίκευσή του. Σκοπός μας ήταν να μπούμε στο μυαλό και την ψυχή μιας γυναίκας και να καταλάβουμε ποια ήταν και πώς ένιωθε σε αυτή τη μοναξιά και με αυτές τις επιλογές ζωής” εξηγεί η Κατερίνα Μπερδέκα.
Η Φωτεινή και η Κατερίνα ταξίδεψαν μέχρι το Καστελλόριζο για να βιώσουν, να μυρίσουν και να αισθανθούν τη διαφορετικότητα του νησιού. “Ήταν πολύ σημαντική εμπειρία... Αυτός ο μαγικός τόπος, οι ήχοι της ερημιάς της Ρω, το γαλάζιο, η θάλασσα, ο ορίζοντας, οι μυρωδιές, τα ζεστά βλέμματα των ανθρώπων του Καστελλόριζου, όλα, όλα...” τους σημάδεψαν μας σημειώνει η Φωτεινή Μπαξεβάνη και, όταν τη ρωτάμε ποιο είναι το στοιχείο της υπέρβασης στο έργο, μας απαντά: “Η αγάπη, η πίστη και η δύναμη για την ίδια τη ζωή!”.
Ολόκληρες οι συνεντεύξεις
Κατερίνα Μπερδέκα: Όταν ψάχνεις την αλήθεια στην ύπαρξη ενός ανθρώπου δεν περιγράφεις τον «ήρωα» αλλά τον άνθρωπo
Το ουσιαστικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ένας σκηνοθέτης ανεβάζοντας ένα θεατρικό έργο που βασίζεται σε ένα υπαρκτό- ιστορικό πρόσωπο είναι να βρει την ισορροπία ανάμεσα στην ιστορική αλήθεια και την εξιδανίκευση. Πόσο σας προβλημάτισε στο συγκεκριμένο έργο;
Η αλήθεια είναι ότι όταν έχει κανείς να αντιμετωπίσει ένα ιστορικό πρόσωπο που ανεβαίνει στη σκηνή είναι κανείς διπλά προσεκτικός σε σχέση με την τελική επιλογή του ανεβάσματος. Εμένα μου συμβαίνει για πρώτη φορά και είμαι τυχερή όμως καθώς το κείμενο του Γιάννη Σκαραγκά με απάλλαξε γρήγορα από αυτό το άγχος. Δημιούργησε μια μυθοπλασία στηριζόμενος στα ιστορικά γεγονότα όπου ο χαρακτήρας είναι ζωντανός, ανάγλυφος, γήινος, με ευαισθησία αλλά και σκληρότητα, με αγάπη για τους άλλους αλλά και αυστηρότητα. Όπως μας την περιέγραψαν, και όπως την φανταζόμουν. Δεν ήταν σκοπός μας να μιλήσουμε για έναν ήρωα οπότε και να αναζητούμε τρόπους θεατρικούς για την εξιδανίκευσή του. Σκοπός μας ήταν να μπούμε στο μυαλό και την ψυχή μιας γυναίκας που την γνωρίσαμε από την ανύψωση της σημαίας σε ένα ερημικό ακριτικό νησί και να καταλάβουμε ποια ήταν, πώς έζησε, πώς ένοιωθε και σκεφτόταν σε αυτή τη μοναξιά και με αυτές τις επιλογές ζωής ώστε να φτάσει να ανυψώνει τη σημαία. Για να προσεγγίσουμε όλα τα παραπάνω πήραμε απόσταση από την εξιδανίκευσή της. Όταν ψάχνεις την αλήθεια στην ύπαρξη ενός ανθρώπου δεν περιγράφεις τον «ήρωα» αλλά τον άνθρωπο. Και ο άνθρωπος για να χτιστεί με αλήθεια έχει και όμορφα και σκοτεινά στοιχεία. Και τα μεν και τα δε οφείλω να πω ότι με γοήτευσαν, γιατί συνθέτουν έναν άνθρωπο επί σκηνής με σάρκα και οστά.
Τι σας έμαθε εσάς η “Κυρά της Ρω” και ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να δώσετε μέσα από την “Κυρά της Ρω”;
Όταν μου περιέγραφε η Φωτεινή Μπαξεβάνη την ιδέα της να ενσαρκώσει την Κυρά της Ρω στη σκηνή κάτι κινήθηκε μέσα μου σε σχέση με αυτή τη γυναίκα και το πώς εγώ αντιμετωπίζω τη ζωή. Από το πρώτο κιόλας άκουσμα αισθάνθηκα έντονα ότι κάτι υπήρχε σε αυτή τη γυναίκα και την ιστορία της που με αφορούσε βαθιά. Η ιστορία της ταυτίζεται σε ένα μεγάλο μέρος με την ιστορία της Ελλάδας για μια 80ετία. Πόλεμοι, σημαντική οικονομική και πολιτισμική ακμή και μετά ερήμωση του νησιού της, και εκείνη στη δίνη της Ελληνικής πραγματικότητας όπου «δεν ήξερες ποιος είναι ο φίλος και ποιος ο εχθρός» όπως λέει το κείμενό μας να υψώνει ανάστημα υψώνοντας τη σημαία γιατί απλώς δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς. Μου έμοιαζε ταυτόχρονα περίεργα σωστή αλλά και ανεξήγητη αυτή η πράξη της και μετά κατάλαβα σχεδόν με ντροπή ή κανονικά με ντροπή πώς αυτό που έκανε η Δέσποινα δεν ήταν μια, μελετημένα για να γίνει ήρωας, πράξη αλλά η συνέπεια απέναντι στον εαυτό της και τη ζωή της. Απλά. Και αυτό με γέμισε με μια αισιοδοξία για το τί μπορούμε εμείς να κάνουμε μέσα στη δική μας ιστορική δίνη. Αν εκείνη, μια γυναίκα μόνη, σε ένα νησί επιβίωσε, έζησε και έπραξε με έναν σημαντικό τρόπο εμείς δεν έχουμε δικαιολογία. Πρέπει απλώς(ή καθόλου απλώς) να βρούμε την δική μας «πράξη» που θα σηματοδοτήσει τη δική μας ύπαρξη αλλά και θα φωτίσει την ύπαρξη των γύρω μας.
Τι είναι αυτό που κάνει την “Δέσποινα Αχλαδιώτη” ,“Κυρά της Ρω”. Ποιο είναι αυτό το στοιχείο που σε κάνει να υπερβείς την καθημερινότητα και να γίνεις “πρότυπο”, “ήρωας”, “παράδειγμα” που αξίζει να το μοιραστείς με τους άλλους;
Το στοιχείο που σε κάνει να ανέβεις λίγο πάνω από την καθημερινότητα κατά την γνώμη μου είναι αρχικά ακριβώς το πώς διάγεις την ζωή σου καθημερινά. Η μελέτη της ζωής της Δέσποινας μου απέδειξε για άλλη μια φορά ότι δεν αποφασίζει κάποιος ένα πρωί να πράξει. Είναι έτσι η κάθε μέρα του, είναι έτσι οι καθημερινές επιλογές του, είναι έτσι η στάση του απέναντι στους ανθρώπους που αγαπάει και στον τόπο που ζει για να στηρίξει κάποια στιγμή μια πράξη προσωπική που θα γίνει συλλογική. Η Δέσποινα δεν ανύψωνε τη σημαία για να γίνει ηρωίδα. Θεωρούσε πολύ φυσιολογικό να υπάρχει ελληνική σημαία σε ένα νησί που διεκδικούσαν πάντα και οι Τούρκοι και θεωρούσε και υποχρέωσή της η σημαία να αποτελεί χαιρετισμό στα πλοία που περνούσαν και χαιρετούσαν το νησί. Πρέπει πρώτα να γίνει σημαντική «Δέσποινα» να χτίσεις έτσι τον εαυτό σου σε κάθε του καθημερινό βηματισμό για να γίνεις «Κυρά» και να μετατραπεί ο βηματισμός σου σε παράδειγμα προς τους άλλους. Δεν σχεδιάζεται κάτι τέτοιο, αποκτιέται μέρα με τη μέρα.
Γιάννης Σκαραγκάς:Το παρελθόν δεν είναι μόνο θέμα δικαιοσύνης, αλλά και ενσυναίσθησης
Η “Δέσποινα Αχλαδιώτη” είναι ο άνθρωπος και η “Κυρά της Ρω” είναι το σύμβολο, είναι μια ηρωίδα. Καταρχήν επειδή αναζητήσατε τις λεπτομέρειες της ζωής της, ήταν όντως δύο διαφορετικά πρόσωπα; Ποια από τις δύο σας κινητοποίησε να καταπιαστείτε με την ιστορία της;
Μου αρέσει να εντοπίζω στα σύμβολα τα πιο ευάλωτα χαρακτηριστικά τους. Είναι μια αγαπημένη μου συγγραφική συνήθεια, αλλά και προσωπική πεποίθηση. Τα ηρωικότερα χαρακτηριστικά μας τα χρωστάμε σε στιγμές ανυπολόγιστης ανθρωπιάς.
Ποιο αποτύπωμα που αφήνει η “Δέσποινα Αχλαδιώτη” μέσα σας τώρα που έργο σας ολοκληρώνει τον κύκλο του με την παρουσίαση του θεατρικού;
Νιώθω τη βαθιά ικανοποίηση του εξερευνητή. Το παρελθόν δεν είναι μόνο θέμα δικαιοσύνης, αλλά και ενσυναίσθησης. Δεν κάνουμε αναγνώσεις μόνο για να καταλάβουμε τα γεγονότα αλλά για να αντιληφθούμε και την απόγνωση των ανθρώπων που ηττήθηκαν από αυτά.
Τι είναι αυτό που κάνει την “Δέσποινα Αχλαδιώτη” ,“Κυρά της Ρω”. Ποιο είναι αυτό το στοιχείο που σε κάνει να υπερβείς την καθημερινότητα και να γίνεις “πρότυπο”, “ήρωας”, “παράδειγμα” που αξίζει να το μοιραστείς με τους άλλους;
Η αίσθηση ότι είμαστε έξω από τον κόσμο, αλλά και κομμάτι του. Η πίστη ότι η ζωή ακόμα και του πιο ασήμαντου ανθρώπου, έχει σημασία και διαμορφώνει τον κόσμο όλων μας.
Φωτεινή Μπαξεβάνη: Η Κυρά της Ρω είναι η αγάπη, η πίστη και η δύναμη για την ίδια τη ζωή
Η “Κυρά της Ρω” σας επέλεξε ή την επιλέξατε;
Θα έλεγα ότι με επέλεξε…. Και πως έγινε αυτό; Τον προηγούμενο χειμώνα πετούσα σχεδόν κάθε εβδομάδα για Κύπρο. Έκλεινα λοιπόν πάντα θέση στο αεροπλάνο από τη μεριά για να βλέπω τα νησιά μας και τα παράλια και είχα για παιχνίδι να λέω ποιο νησί είναι το κάθε ένα που έβλεπα από ψηλά… έτσι συνηδειτοποίησα που ακριβώς βρίσκεται το Καστελλόριζο!! Δεν είχα πάει ποτέ και για μένα όπως φαντάζομαι και για πολλούς άλλους δυστυχώς, το Καστελλόριζο είναι στο χάρτη της Ελλάδας δεξιά κάτω σ΄ενα ένθετο πλάισιο… Μου έκανε μεγάλη εντύπωση πόσο μικρό είναι και πόσο μακριά.. άρχισε να με απασχολεί και ήθελα να μάθω την ιστορία του - η οποία είναι συγκλονιστική - και μέσα σ΄αυτή φυσικά η Δέσποινα Αχλαδιώτη η κυρά της Ρω. Η γυναίκα αυτή ήταν στο μυαλό μου μέρα νύχτα…. Σκεφτόμουν συνέχεια για εκείνα τα πολύ δύσκολα χρόνια, μία γυναίκα, μόνη της σε μία βραχονησίδα, ενα χιλιομετρο όλο κι όλο, χωρίς ούτε ένα δεντράκι, να ζήσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της εκεί,σε δύσκολους καιρούς, πρώτο και δεύτερο παγκοσμιο πόλεμο, μικρασιατική καταστροφή, σεισμούς, ακόμα και όταν οι Αγγλοι πήραν τον πληθυσμό του Καστελλόριζου το 1943 και τον μετέφεραν στη Μέση Ανατολή... και πολλά άλλα της ιστορίας του τόπου…εκείνη εκεί, μόνη της… και άρχισαν τα ερωτηματικά… γιατί; πως να ένιωθε; τι να σκεφτόταν; πως ζούσε;κ.α.
Μέσα σ’ αυτή την αναζήτηση έγιναν κοινωνοί αρχικά ο Γιάννης (που έγραψε ένα υπέροχο ποιητικό κείμενο και δίνει απαντήσεις σε όλα αυτά), η Κατερίνα, ο Γιώργος… και όλοι μαζί με την ίδια αγάπη θελήσαμε να μεταφέρουμε όλο αυτό στον κόσμο, μέσα από μία παράσταση.
Πήγες στο Καστελόριζο και μίλησες με τους κατοίκους, μύρισες τα ρώματα της περιοχής και είδες το χώρο που περπάτησε και έζησε η “Δέσποινα Αχλαδιώτη”. Πόσο διαφορετικά την προσέγγισες μετά την επίσκεψη στο νησί;
Πολύ σημαντική εμπειρία…δεν άλλαξε η προσέγγιση γιατί το ταξίδι έγινε πριν αρχίσω να δουλεύω το ρόλο.Πήγαμε μαζί με την Κατερίνα. Έτσι από την αρχή που αρχίσαμε να δουλεύουμε το κείμενο, υπάρχουν όλα μέσα στην παράσταση.Με την Κατερίνα επικοινωνήσαμε απόλυτα από την πρώτη στιγμή. Έχει καταφέρει μ΄ενα μαγικό τρόπο στην παράσταση να φωτίζονται όλα αυτά που ζήσαμε... Αυτός ο μαγικός τόπος, οι ήχοι της ερημιάς της Ρω, το γαλάζιο, η θάλασσα, ο ορίζοντας, οι μυρωδιές, τα ζεστά βλέμματα των ανθρώπων του Καστελλόριζου, όλα, όλα….
Τι είναι αυτό που κάνει την “Δέσποινα Αχλαδιώτη” ,“Κυρά της Ρω”. Ποιο είναι αυτό το στοιχείο που σε κάνει να υπερβείς την καθημερινότητα και να γίνεις “πρότυπο”, “ήρωας”, “παράδειγμα” που αξίζει να το μοιραστείς με τους άλλους;
Η αγάπη, η πίστη και η δύναμη για την ίδια τη ζωή !!!!
Ταυτότητα Παράστασης
Σκηνοθεσία: Κατερίνα Μπερδέκα
Σκηνικά-Κοστούμια: Γιώργος Γαβαλάς
Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος
Βοηθός Σκηνοθέτη: Μαριάνθη Μπαϊρακτάρη
Σχεδιασμός οπτικής ταυτότητας: Σάκης Στριτσίδης
Παραγωγή: «Λυκόφως», Γιώργος Λυκιαρδόπουλος
Ερμηνεύει η Φωτεινή Μπαξεβάνη
Πληροφορίες:
Θέατρο Σφενδόνη
Μακρή 4, Μακρυγιάννη
Στάση Μετρό-Ακρόπολη
ΤΗΛΕΦΩΝΟ ΤΑΜΕΙΟΥ
2155158968
ΩΡΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΑΜΕΙΟΥ
Καθημερινά 13.30-21.30
ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ
Από 5 Oκτωβρίου έως 22 Οκτωβρίου 2017
ΗΜΕΡΕΣ & ΩΡΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ
Τετάρτη 21.30, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο 21.00, Κυριακή 18.00.
ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ
Κανονικό: 15€
Ανω των 65: 12€
Φοιτητικό/Ανέργων: 10€
ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
80 λεπτά
ΠΡΟΠΩΛΗΣΗ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ
Εκδοτήριο: Πανεπιστημίου 39, Στοά Πεσμαζόγλου
Τηλεφωνικά: 210 7234567
Online: www.ticketservices.gr
και σε όλα τα καταστήματα PUBLIC και στο tickets.public.gr
ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΛΥΚΟΦΩΣ
Tel: 210 33 14 088-9
Email: [email protected]
Web: www.lykofos.org
FB : www.facebook.com/lykofostheater/
