Η ιστορία του βασιλικού ζεύγους που αποκτά με θαύμα ένα παιδί, αλλά στη συνέχεια πρέπει να ανταποδώσει στη «δαιμονική» παρέμβαση είναι διαδεδομένη νόρμα στα παραμύθια. Η αρχή του δώρου και του αντίδωρου περιλαμβάνει συχνά την ενεχυρίαση μιας παιδικής ζωής ή ακόμα και την «πώληση» της ψυχής στον διάβολο. Μέχρι βέβαια η ανθρώπινη θέληση και η θεία βούληση να επανασυστήσουν την τάξη πραγμάτων.
Στην παράσταση “Ο τσάρος με τη μακριά γενειάδα”, σε κείμενο και σκηνοθεσία Κάρμεν Ρουγγέρη, στο Θέατρο “Κιβωτός”, η ατμόσφαιρα της αυτοκρατορικής Ρωσίας και η μαγική διάσταση του θαλάσσιου βασιλείου συνδιαλέγονται πάνω στον βασικό δραματικό καμβά: Το τσαρικό ζεύγος αποκτά παιδί το οποίο όμως ο τσάρος υπόσχεται ότι θα το παραδώσει στον άρχοντα των νερών όταν ενηλικιωθεί. Στην υπόθεση μπλέκεται ο γιος του ψαρά Αντρέι, συνονόματος και συνομίληκος του διαδόχου. Μια παράλληλη ιστορία ανταλλαγής παιδιών αχνοφαίνεται, ενώ η πλοκή διανθίζεται με την εξιστόρηση των τεκταινόμενων στο βασίλειο των νερών.
Η καταφανώς μεταμοντέρνα σύνθεση ρωσικών ιστοριών με σύγχρονες δραματουργικές πινελιές, η μουσική που συνδυάζει ακούσματα από συνθέσεις κορυφαίων Ρώσων μουσουργών, παραδοσιακούς ρυθμούς και δυτικές αρμονίες συνθέτουν ισχυρή ατμόσφαιρα παραμυθιού, χωρίς παραδόξως να μπερδεύονται οι μικροί θεατές στην παρακολούθηση της παράστασης. Σ’ αυτό παίζει σημαντικό ρόλο η παρέμβαση της Ρουγγέρη στον ρόλο της αφανούς παραμυθούς, που ξεμπλέκει τη ροή της ιστορίας μεταξύ των σκηνών και των διαφορετικών δραματουργικών φάσεων.
Οι ηθοποιοί έχουν συγχρονισμένη υποκριτική και υποστηρίζουν με ευχαρίστηση τους ρόλους τους. Οι φωνητικές τους δυνατότητες είναι σημαντικές και απαραίτητες σε μια παράσταση όπου το μουσικό και χορωδιακό σκέλος είναι ισχυρά. Η διδασκαλία των τραγουδιών από τη Λαρίσα Ερεμέγιεβα είναι δομικής φύσης, καθώς τα ηχοχρώματα και οι τονισμοί κουμπώνουν με τη ρωσική ατμόσφαιρα που είναι το ηγεμονεύον χαρακτηριστικό, ενώ οι στίχοι του Ανδρέα Κουλουμπή ακολουθούν τη μουσική επιλογή και επεξεργασία του Αντώνη Δελαπόρτα.
Τα σκηνικά και τα κοστούμια της Χριστίνας Κουλουμπή τονίζουν την παραμυθιακή ατμόσφαιρα. Τα σκηνικά είναι λειτουργικά, με αρμονίες και πλούσιες χρωματικές γκάμες. Τα κοστούμια όμως είναι αυτά που κερδίζουν τις εντυπώσεις, αλλά και το στοίχημα της ενδυματολογικής προσέγγισης που βοηθάει στο «χτίσιμο» των χαρακτήρων, καθώς και στην απόδοση του δεδομένου «ιστορικού» χωροχρόνου. Προσεγμένες συνθέσεις, έμφαση στη χρωματική συνδυαστική, έξυπνη επιλογή υφασμάτων, σχολαστική ραφή και χρήση του φολκλόρ ως υπόμνηση αποτελούν στοιχεία μια διαβασμένης ενδυματολογικής οπτικής.
Οι σκηνικές δυνατότητες του Θεάτρου “Κιβωτός” χρησιμοποιούνται για να αναδείξουν την πολυτοπικότητα και ετεροχρονικότητα της ιστορίας. Οι ηθοποιοί κινούνται και εκτός σκηνής, συνδιαλέγονται με το κοινό με στόχο οι θεατές να εισέλθουν ως ισότιμα μέλη στη δραματουργική εξέλιξη. Τούτο είναι χρήσιμο καθώς τα 120 λεπτά παράστασης είναι χρόνος που συχνά εξαντλεί τους μικρότερους θεατές. Τα παιδιά ωστόσο συμμετέχουν, κάτι που εντέλει οφείλεται στην καλοδουλεμένη συνταγή όπου το παραμύθι, ο ρυθμός και η φαντασμαγορία συναινούν στη συγκρότηση μιας παράστασης που ψυχαγωγεί χωρίς να προβληματίζει, διασκεδάζει χωρίς να φορτώνει με σύνθετες έννοιες το θέαμα.
Ελευθερία Ράπτου
