Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
17.1°C20.7°C
2 BF 52%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
18 °C
16.5°C18.5°C
2 BF 68%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.8°C16.6°C
3 BF 70%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
15.4°C18.0°C
4 BF 52%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
19.9°C19.9°C
3 BF 40%
Ο Μάμετ επίκαιρος όσο ποτέ
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ο Μάμετ επίκαιρος όσο ποτέ

Του Λέανδρου Πολενάκη

Η “Θεατρική Σκηνή” του Αντώνη Αντωνίου και της Νατάσας Ασίκη, της οδού Νάξου της Κυψέλης, κλείνει αυτόν το χρόνο 39 χρόνια δημιουργικής δουλειάς και τα γιορτάζει με έναν παλιό της γνώριμο: τον Ντέιβιντ Μάμετ που μας πρωτογνώρισε στην Ελλάδα το 1984 με το έργο του “Το σεξ το επιούσιον”, μεταφερμένο έξοχα στα ελληνικά από τον Παύλο Μάτεσι. Έκτοτε ο Μάμετ έγινε στην Ελλάδα ιδιαίτερα δημοφιλής. Μια δεκαετία αργότερα, το 1994, η “Θεατρική Σκηνή” επανήλθε με άλλο ένα έργο του Μάμετ, άπαιχτο στη χώρα μας, το “Τέρμα τα γκάζια”, σε πολύ καλή μετάφραση από τον Γρηγόρη Παπαδογιάννη. Επιμένω στη μετάφραση επειδή ο Μάμετ είναι ένας κατεξοχήν συγγραφέας της γλώσσας.

Φέτος η “Θεατρική Σκηνή” μας εκπλήσσει ευχάριστα άλλη μία φορά, παρουσιάζοντας ακόμη έναν άγνωστο στην Ελλάδα και άπαιχτο Μάμετ, την κωμωδία “Παραλλαγές Πάπιας” (1973), σε έξοχη, πάλι, μετάφραση της Μικαέλας Αντωνίου. Νομίζω ωστόσο ότι προσφορότερος τίτλος, λόγω του διφορούμενου του έργου, θα ήταν “Μια πάπια, μα ποια πάπια;”

Θεωρώ σκόπιμο να επαναλάβω ένα μέρος όσων έγραφα (“Αυγή”, 27 Ιανουαρίου 1994) για το “Τέρμα τα γκάζια”, έργο που διατηρεί την επικαιρότητά του επαυξημένη, σήμερα μάλιστα που τα ανακλαστικά των κοινωνιών απέναντι στην “τελική έφοδο”, με κάθε μέσο, του “συστήματος” για να κάμψει όλες τις αντιστάσεις έχουν μειωθεί επικίνδυνα.

“Ο Μάμετ”, έγραφα, “είναι ένας έξυπνος συγγραφέας, δεινός χειριστής της γλώσσας και σπουδαίος τεχνίτης της θεατρικής σύμβασης. Ξεκινώντας πάντα από ένα τυχαίο γεγονός, υφαίνει γύρω του μια γλώσσα-ιστό της αράχνης για να το παγιδεύσει, να το αποσπάσει από την αταξία της τυχαιότητας, να το εντάξει στον ιστορικό χρόνο ενός θεατρικού γίγνεσθαι, να το συντάξει εν χρόνω. Κατασκευάζει εκ των ενόντων, με φθηνά υλικά, έναν μύθο αυθεντικό, πυκνής πλοκής, με διάτρητο σαν δίχτυ λόγο, που όμως μπορεί να συλλάβει και να συγκρατήσει μεγάλα θηράματα. Το μεγάλο θήραμα εδώ είναι ο ψεύτικος κόσμος του Χόλιγουντ και της αμερικανικής βιομηχανίας του θεάματος. (...) Ο Μάμετ τον καταγγέλλει χρησιμοποιώντας ως μέσον την ίδια απατηλή γλώσσα που κατέχουν καλά οι πολυθνικές του θεάματος και της μεγάλης παραγωγής. Σημειώνω με την ευκαιρία ότι η πρωταρχική σημασία του ρ. ‘παράγω’ στην ελληνική γλώσσα είναι ‘παραπλανώ’.

Παιδί του συστήματος ο Μάμετ, έχει κατανοήσει πλήρως τον χολιγουντιανό μηχανισμό παραπλάνησης-εξαπάτησης που μας αποξενώνει από οτιδήποτε μπορεί να στηρίξει και βελτιώσει τη ζωή μας τόσο μέσα από τον κινηματογράφο ‘κουλτούρας’, όσο και μέσα από το σινεμά μαζικής κατανάλωσης. Το ‘Τέρμα τα γκάζια’ ξεσκεπάζει με τρόπο αστείο και σοβαρό συγχρόνως αυτόν τον διπλό μηχανισμό εξαπάτησης και παραπλάνησης”.

Ανάλογα στο “Παραλλαγές πάπιας”, ο Μάμετ μας μιλάει για πράγματα σοβαρά με τρόπο γελαστικό. Δύο σύγχρονοι άνθρωποι, άντρας και γυναίκα, ίσως γνωστοί, ίσως άγνωστοι μεταξύ τους, κάθονται στην οχθη μιας λίμνης, θαυμάζουν την ομορφια της φύσης... και μιλούν οικολογικά, για τις πάπιες του οικοσυστήματος και για τους φοβερούς, πελώριους μαύρους ερωδιούς που τις κατασπαράζουν. Καταλήγοντας ομόφωνα στο καθησυχαστικό συμπέρασμα ότι “όλα στη ζωή έχουν ένα σκοπό”.

“Τα στοιχεία αυτά”, μεταφέρω από το ενδιαφέρον κείμενο του ψυχολόγου-ψυχοθεραπευτή Μανώλη Τσαγκαράκη στο πρόγραμμα της παράστασης, “ακατάστατα συναρμολογημένα στους διαλόγους μεταξύ Έμιλυ και Τζορτζ, σύμβολα της ζωής και του θανάτου, μελαγχολικά ερεθίσματα για πόνο και για γέλιο, διαπλέκονται σε δεκατέσσερις παραλλαγές πάνω στο ίδιο θέμα. Συνθέτουν ένα ποικίλο δίκτυο αυτορρυθμιζόμενης οικολογίας και αναζητούν ισορροπία και σκοπό”. Σωστά. Μόνο που δεν καταλαβαίνουν ότι αποτελούν οι ίδιοι, αθέλητα, μέρος του ετερορρυθμιζόμενου συστήματος που απειλεί την ισορροπία της φύσης. Αυτός είναι ο πυρήνας του έργου.

Στη “Θεατρική Σκηνή”, σε σκηνοθεσία του Αντώνη Αντωνίου, στο φυσικό στοιχείο τους, ενός έργου που κρύβει για να αποκαλύψει, ο Αντωνίου και η Ασίκη, σοβαροί και αστείοι συγχρόνως, “πλέκουν δαντέλα” αριστοτεχνικά τον λόγο με την εικόνα. Δεν χρειάζεται να πω περισσότερα. Με την ωραία “οικολογική” σκηνογραφία του Νίκου Κασαπάκη και με τους φιλικούς στο περιβάλλον φωτισμούς της Μαριέττας Παυλάκη συνθέτουν μια γεμάτη και ώριμη σε όλα της παράσταση.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL