Του Λέανδρου Πολενάκη
Η “σινε-παρμένη”, μια θεατρική παράσταση στο πλαίσιο του Φεστιβαλ Αθηνών που “περιοδεύει” σε διάφορα θερινά σινεμά της Αθήνας, βασίζεται στην ωραία νουβέλα του σύγχρονου Χιλιανού συγγραφέα Ερνάν Ριβέρα Λετελιέρ “Η αφηγήτρια ταινιών”. Κυκλοφορεί στα ελληνικά (εκδ. Αντίποδες), σε μετάφραση της ισπανίστριας Λένας Φραγκοπούλου, με ένα επίμετρο του Πάμπλο Νερούντα. Η θεατρική διασκευή και η σκηνοθεσία είναι του έμπειρου ηθοποιού και σκηνοθέτη, Θανάση Χαλκιά (επιμέλεια κίνησης Μαριέλα Νέστορα).
Πρόκειται για την ιστορία ενός μικρού, φτωχού κοριτσιού από τα λεγόμενα νιτροχώρια της Χιλής, τους οικισμούς που έχτιζαν οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες εξόρυξης νιτρικών αλάτων και άλλων ίσως ορυκτών που δεν ομολογούνται στην αλμυρή έρημο Ατακάμα. Μόνη διασκέδαση, καταφύγιο και παρηγοριά των πάμπτωχων κατοίκων είναι ένα σινεμά που έρχεται να εγκατασταθεί στις παρυφές του χωριού...
Το κορίτσι αποκτά μια ιδιαίτερη σχέση με τον κινηματογράφο, καθώς η οικογένεια, μην μπορώντας να αγοράσει περισσότερα από ένα εισιτήριο, στέλνει εκείνη (κέρδισε “με το σπαθί της” τη θέση μετά από συναγωνισμό με τα αδέλφια της) να παρακολουθεί τις ταινίες και ύστερα να τους τις αφηγείται. Η φήμη της θαυμαστής αφηγηματικής της τέχνης εξαπλώνεται ταχύτατα σε όλο το χωριό για να την καταστήσει “πολύτιμη πέτρα” στο φτηνό δαχτυλίδι της ζωής των συγχωριανών της. Οι άνθρωποι προτιμούν να ακούνε εκείνη να αφηγείται και να ζωντανεύει μπροστά τους τις ταινίες παρά να τις βλέπουν στο σινεμά και στριμώχνονται στο σπίτι της για να παρακολουθήσουν τις αυτοσχέδιες παραστάσεις της.
Μέσα από τις αφηγήσεις της παρακολουθούμε συγχρόνως τη ζωή των προλετάριων, δίχως μοίρα στον ήλιο, ξεχασμένων από θεούς και ανθρώπους κατοίκων της χιλιανής πάμπας, της πιο άνυδρης περιοχής του πλανήτη. Μιλάμε για ένα έργο ουσιωδώς πολιτικό πίσω από την αθώα νεορεαλιστική του πρόσοψη.
Η παράσταση δίνεται πάντα μπροστά από την οθόνη ενός θερινού κινηματογράφου που αποτελεί το “φυσικό” ντεκόρ της, έτσι ώστε λόγος και εικόνα να αλληλοκαλύπτονται. Χρησιμοποιούνται ποικίλοι τρόποι αφήγησης που αναμειγνύουν θεατρικά είδη και συνδυάζουν το θέατρο με τον κινηματογράφο. Τρεις ηθοποιοί παίζουν και αφηγούνται, τραγουδούν και μιμούνται, ταυτίζονται και αποξενώνονται. Η Ηλέκτρα Γεννατά, η Μαρία Θρασυβουλίδη και ο Θύμιος Κούκιος είναι, μονολεκτικά, έξοχοι. “Ξυπνούν” με το κόκκινο του αίματος τη λευκότητα της οθόνης. Γεννούν, ερμηνεύοντας, αυτή την απλή και εξωτική, αληθινή και παραμυθένια μαζί ιστορία. Κεντούν πολύχρωμες εικόνες άφατης ομορφιάς, μαζί και σκληρότητας, της αυθεντικής ζωής πριν επιστρέψουν στο λευκό της “σινδόνης”. Ξετυλίγουν την κόκκινη κλωστή μιας κωμικής και τραγικής συνάμα ιστορίας, που εξυμνεί βασικά τη δύναμη της αφήγησης ή τα πρωτεία του λόγου απέναντι στην εικόνα. Αυτή δεν είναι μόνο αισθητική προσέγγιση, κυριότατα είναι μια επιλογή πολιτική. Ένας λόγος αξίζει όσο χίλιες εικόνες, όχι το αντίθετο, το ξέρουν όλοι οι μεγάλοι συγγραφείς αυτό, από τον Αισχύλο έως τον Θερβάντες και από τον Σαίξπηρ έως τον Μπρεχτ.
Τα ωραία σκηνικά - κοστούμια είναι της Γεωργίας Μπούρδα, οι υπαινικτικοί φωτισμοί της Ελίζας Αλεξανδροπούλου, τα βίντεο της Ελένης Μητροπούλου, η λειτουργική μουσική του Κώστα Βόμβολου.
Μετέχουν (με ψυχή βαθιά) νέοι μουσικοί της El Sistema Youth Orchestra, οι Νικόλας Καλούδης, Χαρίλαος Χαλκιάς, Στέφανος Αθηναίος, Χρήστος Ρόσσιος, Οδυσσέας Χαλκιάς, Φοίβος Γαλάνης, Γιάννης Μακαβέλος, Μαριαλένα Κομμεσαρίου. Επιμέλεια προετοιμασίας μουσικών Safira Antzus Ramos.
ΥΓ.: Στο κριτικό σημείωμά μου της Κυριακής 23 Ιουνίου για την παράσταση του έργου της Λείας Βιτάλη "Rock Story" στο θέατρο “Αργώ”, από παραδρομή δική μου μπήκαν αντίστροφα τα ονόματα των δύο εκλεκτών πρωταγωνιστών. Τον “Λεό” ερμηνεύει ο Βασίλης Παναγιωτίδης και τον πατέρα ο Γιώργος Ζιόβας. Επανορθώνω.
