Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
15.8°C19.3°C
1 BF 59%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
16 °C
11.6°C19.0°C
2 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
15 °C
12.0°C15.9°C
2 BF 67%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
16.8°C19.7°C
2 BF 63%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
11 °C
10.9°C15.7°C
0 BF 82%
Όταν η τέχνη συνομιλεί με την ιστορία της
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Όταν η τέχνη συνομιλεί με την ιστορία της

Της Λήδας Καζαντζάκη

«Έπρεπε οι ποιηταί να είναι αρχαιολόγοι» γράφει ο Κοσμάς Πολίτης στο περίφημο «Λεμονοδάσος» του. Το μυθιστόρημα με το οποίο ο πολίτης του κόσμου, εξέχων συγγραφέας της γενιάς του '30 με το πραγματικό ονοματεπώνυμο Παρασκευάς Ταβελούδης που γαλουχήθηκε στη Σμύρνη κι έζησε μετά την καταστροφή της στο Παρίσι, το Λονδίνο αλλά και στην Αθήνα, έσπασε τα στεγανά της μικροαστικής Ελλάδας. Το μυθιστόρημα με το οποίο φέρει τον αναγνώστη του μέσα από τους Δελφούς και τους δρόμους της μεσοπολεμικής πρωτεύουσας, στους Δελφούς, και ξανά και ξανά στον κοσμοπολίτικο Πόρο της εποχής και στο «πυκνό, υπερφυσικό» «Λεμονοδάσος» απέναντί του.

Είναι το σημείο εκκίνησης και ο γνώμονας των δυο εκθέσεων του πολίτη του κόσμου και εικαστικού Γιάννη Ψυχοπαίδη, που τις μέρες αυτές προβάλλονται στο «νησί της χαράς και της θλίψης», στον Πόρο.

Η πρώτη συμβαίνει στο μικρό, καλαίσθητο Αρχαιολογικό Μουσείο του Πόρου. Εκεί ο Ψυχοπαίδης μας ξεναγεί με τη συνέπεια που χαρακτηρίζει ανέκαθεν την καλλιτεχνική του πράξη στα εκθέματα της αρχαιότητας που έχει ενσωματώσει στο φτιαγμένο με τη χαρακτηριστική γι' αυτόν τεχνική του ζωγραφικού κολάζ Αλφαβητάριό του. Συγκροτείται από μικρά βιβλιαράκια αναρτημένα πάνω από κορινθιακού ρυθμού κιονόκρανα, επιτύμβιες στήλες του 3ου αιώνα π.χ αλλά και ρωμαϊκά αγάλματα. Πλαισιώνεται από τρία μεγαλύτερων διαστάσεων έργα με τον ειρωνικό τίτλο «Ξένιος Ζευς», όπου πρωταγωνιστούν οι νέοι πρόσφυγες. Το τεράστιο πέλμα του αρχαίου θεού του νησιού, του Ποσειδώνα, πάνω από τους εγκλωβισμένους σε συρματοπλέγματα κατατρεγμένους μας δείχνει ως πανάρχαιο ίχνος την οδυνηρή πορεία του ανθρώπινου είδους και της έκθεσης. Ανακαλύπτουμε το αυθεντικό εύρημα, στην προθήκη, στο τέρμα του ισογείου. Λίγο πριν φτάσουμε στο τέλος της, στη μορφή του αγάλματος του Διονύσου που στέκεται πάνω από τις μορφές τους, ενώ το κάτω μέρος του έργου συνθέτουν καπάκια από τενεκέδες λαδιού. Πρόκειται, καθώς έγραφε ο Κοσμάς Πολίτης, για μια πετυχημένη προσπάθεια «εμφύσησης του πνεύματος σε άψυχα ευρήματα που πάλλονταν άλλοτε από εντατική ζωή».

Από εκεί μας οδηγεί λίγα μέτρα πιο μακριά, στην γκαλερί Citronne. Σε νεκρές φύσεις με τις οποίες διεισδύει στο τοπίο της περιοχής. Όπου κυριαρχούν τα λεμόνια. Αποδίδονται πλαστικά μαζί με αρχαίες κεφαλές και νυχτολούλουδα αλλά και σύμβολα γήινα, όπως το ψωμί, αναπόσπαστο συνθετικό της δουλειάς του Ψυχοπαίδη και των αγώνων της νεολαίας των Λαμπράκηδων, με τραυματισμένες αρχαϊκές κόρες πάνω από τα ματωμένα σφαχτάρια του κρεοπωλείου, ζωγραφική αναφορά στην ολλανδική ζωγραφική του 17ου αιώνα αλλά και του Σουτέν και του Μπέικον του 20ού αιώνα, άμεση αναφορά στην τραυματισμένη μας παράδοση.

Συνθέτουν μια ζωφόρο που μας παρασύρει με την ασυνεχή ρυθμικότητά της, τον παιγνιώδη ευαίσθητο και συνάμα εξπρεσιονιστικά ωμό τρόπο της αποτύπωσής της στο Λεμονοδάσος του Κοσμά Πολίτη, που «πήρε» με τις μεθυστικές, ανατρεπτικές για την κυρίαρχη ηθική αναθυμιάσεις των ανθών του «κόσμο στον λαιμό του». Ανεβάζουν, καθώς έγραφε ο Καντίνσκι για τον Σεζάν «τη 'Nature morte' σε ένα ύψος όπου τα εξωτερικά 'νεκρά' πράγματα γίνονται εσωτερικά ζωντανά». Προτρέπουν με καθαρά ζωγραφικά μέσα σε έναν καθαρά πολιτικό αναστοχασμό της ίδιας μας της ζωής.

Γιάννης Ψυχοπαίδης, «Ίχνη στον Χρόνο», Λεμονοδάσος - Ημερολόγιο ενός Καλοκαιριού, Γκαλερί Citronne, Πόρος, 8 Ιουνίου - 24 Ιουλίου / Το Αλφάβητο - Αρχαϊκό Παλιμψηστο, Αρχαιολογικό Μουσείο Πόρου,19 Μαΐου - 30 Σεπτεμβρίου

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL