“Όλα τα έργα έχουν μια σχέση με την Ιστορία και τις κρυμμένες ιστορίες” έλεγε χθες το μεσημέρι, αναφερόμενη στη θεματική του ελληνικού περιπτέρου της 58ης Μπιενάλε Βενετίας, η Εύα Στεφανή, που από κοινού με τον Ζάφο Ξαγοράρη και τον Πάνο Χαραλάμπους είναι οι τρεις Έλληνες εικαστικοί που μετέχουν στην εθνική αποστολή.
Με νέα έργα και in situ εγκαταστάσεις, η ελληνική έκθεση που φέρει τον τίτλο “Mr Stigl” και θέτει το ερώτημα "Τι παραφράζει η Ιστορία και τι αποκρύπτει", εγκαινιάζεται το Σάββατο 11 Μαΐου.
“Είναι μια ελεύθερη θεώρηση ανάμεσα στο πριν και το μετά, μια ευκαιρία να σκεφτούμε το παρόν με διαφορετικό τρόπο” σχολίασε για την ελληνική θεματική η υπουργός Πολιτισμού.
Ο Ζάφος Ξαγοράρης, που βρίσκεται στη Βενετία οργανώνοντας τις λεπτομέρειες, συνδέθηκε μέσω Skype για να παρουσιάσει την εγκατάστασή του “Παραχώρηση”, που, αλλοιώνοντας την αρχιτεκτονική του ελληνικού περιπτέρου, τοποθετεί στην είσοδο την ανακατασκευή της πύλης του στρατοπέδου της Μακρονήσου, μεταφέροντάς μας στο 1948 και συνδέοντας την Ιστορία της Ελλάδας εκείνα τα ταραγμένα χρόνια του Εμφυλίου, με το κίνημα του μοντερνισμού και την Πέγκι Γκουγκενχάιμ, στην οποία την ίδια χρονιά παραχωρήθηκε το ελληνικό περίπτερο για να δείξει τη συλλογή των έργων της. Στο εσωτερικό του περιπτέρου η τρισδιάστατη απεικόνιση ενός υβριδικού διπλού κτηρίου συνδέει τα αντίγραφα αρχαιοελληνικών ναών που αναγκάστηκαν να κατασκευάσουν οι εξόριστοι στη Μακρόνησο ως αποτέλεσμα δύο αντιφατικών πλευρών της ίδιας εποχής.
Για “αφηγήσεις ανθρώπων που δεν εντάσσονται στην επίσημη Ιστορία” και μια “κριτική ματιά στην επίσημη Ιστορία” μίλησε η Εύα Στεφανή, παρουσιάζοντας το δικό της έργο “Ιστορίες ανθρώπων που δεν έχουν φωνή στον δημόσιο λόγο και αποσιωπούνται”. Πρόκειται για τρεις προβολές. Το “Μόνο άνδρες”, όπως εξηγούσε η ίδια, είναι μια σύνθεση από αποσπάσματα ταινιών που έχει γυρίσει μέσα σε μια δεκαπενταετία και πρωταγωνιστούν μόνο άνδρες, οι ιστορίες των οποίων κινούνται μεταξύ του ρεαλισμού και του παράδοξου και σκιαγραφούν έναν διαφορετικό ανδρικό κόσμο, αντιηρωικό και μακριά από την αρρενωπή στερεοτυπική απεικόνιση. “Εκεί το πραγματικό διαφεύγει μέσα από τη φαντασία”. Στο “Παράθυρο”, μία από τις παλιές πόρνες της Αθήνας παρακολουθεί καθισμένη στην καρέκλα της, χωρίς να μιλά. Τέλος, στο “Στόμα”, που σχετίζεται με τη Μακρόνησο, εντάσσεται ένα κείμενο της εικαστικού “υπερρεαλιστικής προέλευσης”, με εικόνες από παρελάσεις που “τονίζουν το φασιστικό ιδεώδες”, όπως εξήγησε.
“Διερμηνευτής” και “όχι χορευτής” αυτοχαρακτηρίστηκε ο Πάνος Χαραλάμπους, που παρουσίασε το έργο του “Ένας άγριος αητός καθότανε περήφανος”, μια μεγάλη γυάλινη εγκατάσταση από 20.000 ποτήρια που καλύπτει το πάτωμα του περιπτέρου και πάνω της στήνεται ένας εκστατικός χορός από τον ίδιο αλλά και από κάθε θεατή που θέλει να συμμετάσχει και θυμίζει τα ελληνικά πανηγύρια, βασισμένος σε ένα ηχοτοπίο από βινύλια. “Μια ελεγεία στο περιφρονημένο σώμα κι ένας ύμνος στον δυονυσιασμό του λαϊκού χορού που κινείται στις παρυφές της Ιστορίας”.
Για έναν φανταστικό ήρωα που ζει σε αυτές τις παρυφές Ιστορίας και πραγματικότητας μίλησε η επιμελήτρια Κατερίνα Τσέλου αναφερόμενη στον "Mr. Stigl", τίτλο της έκθεσης, αποτέλεσμα μιας παρανόησης, ένα ιστορικό παράδοξο, έναν ειρωνικό αφηγητή που μας εισάγει σε έναν τόπο με αμφιβολίες πάνω στην έννοια της ταυτότητας και της Ιστορίας.
Η Σηραγώ Τσιάρα, αναπληρώτρια διευθύντρια του MoMus - Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και εθνική επίτροπος της φετινής εθνικής συμμετοχής, αναφέρθηκε σε μια εξαιρετική συνεργασία για μια συνθήκη τέχνης που ανοίγει παράθυρα στη ζωή.
Μάνια Ζούση
