Παρίσι, του Χριστόφορου Κατσαδιώτη*
Από το 1900 μέχρι το 1906, τα πρώτα στοιχεία της έννοιας του «μοντέρνου» έκαναν την εμφάνισή τους για τον Πικάσο, περνώντας στην περίοδο της μονοχρωμίας. 300 ζωγραφικά έργα, 11 γλυπτά, 24 χαρακτικά και 5 σημειωματάρια αποτελούν την έκθεση στο Μουσείο Ορσέ του Παρισιού, που διαρκεί μέχρι τις 6 Ιανουαρίου.
Ο Pablo Ruiz ήταν δεκαεννιά χρόνων τον Οκτώβριο του 1900, όταν αποβιβάστηκε με τον πατέρα του στον σιδηροδρομικό σταθμό Gare d' Orsay του Παρισιού, το μετέπειτα Musee d' Orsay, όπου αυτή τη στιγμή γίνεται η έκθεσή του. Κατόπιν επιλογής, θα αντιπροσώπευε την Ισπανία στη Διεθνή Έκθεση Ζωγραφικής, ενώ δεν θα αργούσε η στιγμή κατά την οποία θα υπόγραφε τα έργα του πλέον ως Πικάσο.
«Καθώς πρέπει» και avant-garde
Από την εφηβεία του η δουλειά του ήταν χωρισμένη μεταξύ της «καθώς πρέπει» ζωγραφικής, για να ικανοποιήσει τον καθηγητή ζωγραφικής, τον πατέρα του, ο οποίος ήθελε να ακολουθήσει ακαδημαϊκή καριέρα ο γιος του, και, από την άλλη, η ζωγραφική που έκανε για την προσωπική του ευχαρίστηση, εμπνευσμένης από την avant-garde της Μπαρτσελόνα. Μεταξύ 1900 και 1906 διένυσε μια έντονη δημιουργική περίοδο, η οποία εμπλουτίστηκε με πολλά ταξίδια, κι έτσι ο νεαρός Πικάσο εμβάθυνε τη ματιά του σε έργα καλλιτεχνών που ήδη θαύμαζε: Bαν Γκογκ, Γκωγκέν και Τουλούζ Λωτρέκ, στην παλέτα των pre-fauvist, αλλά και των μετα-ιμπρεσιονιστών. Ανακάλυψε επίσης έργα των David, Delacroix, Ingres, Danmier, Courbet, Manet κ.ά. Ενώ, την ίδια περίοδο, συνέβησαν δύο γεγονότα που τον σημάδεψαν, η αυτοκτονία του κολλητού του φίλου Carlos Casagemas για τον έρωτα μιας γυναίκας, με τον οποίον μοιράζονταν το ίδιο στούντιο, και η επίσκεψή του στις γυναικείες φυλακές στη γειτονιά του Saint-Lazαre, στις οποίες ήταν έγκλειστες κυρίως πόρνες και γυναίκες με μεταδιδόμενες ασθένειες.
Σε αυτή τη στροφή της ζωής του, ο Πικάσο ξεκινάει την Μπλε περίοδο, αφήνοντας τον εαυτό του να ανακαλύψει μια πιο προσωπική ταυτότητα αλλά και τις πρώτες του εμμονές. Ζωγραφίζει τον νεκρό φίλο του, αλλά και σειρά έργων που σχετίζονται με τη μητρότητα, τη μοναξιά και τη δυστυχία με βασικές αποχρώσεις του μπλε και σπάνια του χρυσού, συμβολίζοντας την «ησυχία» του θανάτου. Ενώ, μεταξύ 1901 και 1903, σχεδιάζει με μολύβι και μελάνι μια σειρά από ερωτικά σχέδια με αισθητική καρικατούρας σε μικρής διάστασης χαρτιά, σκηνές από οίκους ανοχής από γειτονιές της Μπαρτσελόνα και του Παρισιού, αφήνοντας την αίσθηση στον θεατή πως «αποτύπωσε» ένα λεπτό σημείο, το οποίο βρίσκεται μεταξύ του έρωτα και του θανάτου.
Δουλεύοντας ένα ριζοσπαστικό λεξιλόγιο
Από το 1905, αφημένος σε έναν ρομαντικό ενθουσιασμό, επηρεασμένος από τα χρώματα των παραδοσιακών ενδυμάτων των Ολλανδών, αλλά και από τα τοπία στα Πυρηναία Όρη, αφήνει πίσω του τις μπλε αποχρώσεις και προσθέτει την γκάμα του κεραμιδί χρώματος σε συνδυασμό με γήινους τόνους. Έτσι ξεκινάει η ονομαζόμενη Ροζ περίοδος, όπου τα έργα του Πικάσο είναι πιο λυρικά και εύθυμα και οι επιρροές από τη γαλλική ζωγραφική είναι πιο εμφανείς. Τον ελκύει η ζωή των αρλεκίνων και των σαλτιμπάγκων, ενώ δεν ενδιαφέρεται καθόλου για το θέαμα που προσφέρουν, παρά μόνον για τα παρασκήνια. Οι στιγμές της στατικής μελαγχολίας, μετά τα δυνατά φώτα της σκηνής, οι ατελείωτες πρόβες, οι ιδιωτικές μοναχικές στιγμές και οι σχέσεις μέσα στις οικογένειές τους είναι η κυρίως θεματολογία του. Η εκφραστικότητα και τα ταλαιπωρημένα σώματα έχουν τον κύριο λόγο σε αυτή την περίοδο. Παράλληλα, άρχισε να δουλεύει ασυνείδητα και ένα νέο ριζοσπαστικό λεξιλόγιο που στην ουσία έτεινε στις πρώτες εφαρμογές της θεωρίας του Σεζάν περί γεωμετρικότητας του όγκου που θα κατέληγε στη δημιουργία του έργου «Οι Δεσποινίδες της Αβινιόν» το1907, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την περιπέτεια του Κυβισμού.
Τα έργα της περιόδου αυτής (μεταξύ 1900 και 1906), τυχαίνει σπάνια να εκτίθεντο όλα μαζί και είναι μια μοναδική εμπειρία να έχουμε την ευκαιρία να τα απολαύσουμε, όπως παρουσιάζονται στη συγκεκριμένη έκθεση. Συγκεντρώθηκαν για πρώτη φορά, χάρη στη συνεργασία του Μουσείου Πικάσο του Παρισιού σε συνεργασία με το Μουσείο Πικάσο της Βαρκελώνης και με άλλα μεγάλα μουσεία. Αξιοσημείωτη είναι και η ουρά κόσμου στο πωλητήριο, κατά την έξοδο από την έκθεση, η ζήτηση δηλαδή για ένα από τα δεκάδες προϊόντα που υπάρχουν στα ράφια, που να έχει έστω και μία πινελιά δικιά του ή απλά την υπογραφή του μεγάλου δημιουργού!
* Ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης είναι εικαστικός - χαράκτης
