Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.2°C21.2°C
3 BF 71%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ασθενής ομίχλη
17 °C
13.6°C19.4°C
2 BF 78%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
17.7°C19.4°C
3 BF 67%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
25 °C
22.7°C24.8°C
6 BF 33%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
17 °C
16.8°C18.5°C
0 BF 82%
Ο απίστευτος κόσμος του Ντάμιεν Χιρστ
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ο απίστευτος κόσμος του Ντάμιεν Χιρστ

Του Χριστόφορου Κατσαδιώτη*

Μόνον ο Ντάμιεν Χρστ (Damien Hirst) θα μπορούσε να ανακαλύψει έναν ψεύτικο θησαυρό που να του αυξήσει την περιουσία κατά πολλά εκατομμύρια. Η έκθεσή του "Από το ναυάγιο του απίστευτου" στη Βενετία καταλαμβάνει δύο μουσεία, το Punta della Dogana και το Palazzo Grassi του επιχειρηματία - συλλέκτη Φρανσουά Πινό και θα διαρκέσει μέχρι τις 3 Δεκεμβρίου 2017.

To 2008 ανακαλύφθηκε ένα ναυάγιο στα ανοιχτά των ακτών της Ανατολικής Αφρικής και τα ευρήματα ήρθαν να επιβεβαιώσουν πως ο Σιφ Αμοτάν ΙΙ δεν ήταν απλώς ένας μύθος! Η ιστορία έχει ως εξής: Ένας δούλος από την Αντιόχεια της Τουρκίας, ο οποίος έζησε στα τέλη του 1ου αιώνα μέχρι τις αρχές του 2ου αιώνα μ.Χ., απελευθερώθηκε και κατόπιν απέκτησε μια τεράστια περιουσία. Στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, οι πρώην δούλοι είχαν κάποιες ευκαιρίες να συμμετέχουν σε κοινωνικές - οικονομικές υποθέσεις, μέσω κάποιων τρίτων που τους πρόσφεραν προστασία. Με τον υπέρογκο πλούτο που κατείχε πλέον, έγινε συλλέκτης μιας τεράστιας συλλογής έργων, του ελληνικού πολιτισμού συμπεριλαμβανόμενου, του μινωικού, του αιγυπτιακού, του ρωμαϊκού, του πολιτισμού της κοιλάδας του Ινδού και διαφόρων άλλων, όπως των Μάγια και των Βίκινγκς. Αυτός ο αμύθητος θησαυρός φορτώθηκε σε ένα κολοσσιαίων διαστάσεων πλοίο με το ελληνικό όνομα «Άπιστος», το οποίο θα μετέφερε τον θησαυρό του συλλέκτη, σε έναν ναό που είχε χτίσει για να στεγάσει την συλλογή του. Το πλοίο αυτό βυθίστηκε και έτσι δημιουργήθηκαν πολλές εικασίες γι' αυτήν την απίστευτη ιστορία!

Η συλλογή βρισκόταν βυθισμένη για δύο περίπου χιλιάδες χρόνια στον Ινδικό Ωκεανό, κοντά στο εμπορικό λιμάνι της Αζανίας. Οι ανασκαφές διήρκεσαν περίπου μία δεκαετία και έφεραν στο φως εξαιρετικά ευρήματα. Ο θησαυρός αυτός έχει το όνομα “Cif Amotan II” και είναι αναγραμματισμός της φράσης “I am a fiction” που σημαίνει «Είμαι μυθοπλασία»!

Όλη αυτή η ιστορία του ναυαγίου είναι επινοημένη. Ποτέ δεν χάθηκε ο πολύτιμος αυτός θησαυρός στις ακτές της ανατολικής Αφρικής. Είναι το εφεύρημα του Ντάμιεν Χιρστ για την έκθεσή του στη Βενετία.

Την έκθεση αποτελούν εκατοντάδες αντικείμενα, αγάλματα, κοσμήματα, μάσκες, όπλα, πανοπλίες, σκεύη, νομίσματα και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς, φτιαγμένα από χρυσό, ασήμι, μπρούντζο και ημιπολύτιμους λίθους, όπως αχάτη και νεφρίτη. Είναι τόσο ρεαλιστικό κάθε τι που εκτίθεται που θα μπορούσε να αντιστοιχεί σε έκθεση αρχαιοτήτων, η οποία παρουσιάζει κάποιον πολιτισμό χαμένο στα βάθη των αιώνων και όχι σε έκθεση κάποιου καλλιτέχνη. Εδώ αξίζει να σημειωθεί, όπως αναγράφεται και στον κατάλογο της έκθεσης, πως για κάθε έργο υπάρχουν τρία αντίγραφα, συν δύο, εικαστικής παραλλαγής...

Το πιο εντυπωσιακό "εύρημα" της έκθεσης είναι το κολοσσιαίο έργο, περίπου 19 μέτρων, κατασκευασμένο από ρητίνη με πατίνα, μιας τέλειας απομίμησης του χαλκού, ο «Δαίμονας με το κύπελλο» (φωτο) στον εσωτερικό χώρο του Palazzo Grassi, το οποίο καλύπτει τρεις ορόφους σε ύψος. Πρόκειται για ένα άγαλμα, ίσως από τα μεγαλύτερα στην ιστορία της γλυπτικής, όπως αναφέρεται στους "Times" και πρόκειται για αναφορά στο έργο «Το φάντασμα των ψύλλων» (1819-1820), το οποίο είχε ζωγραφίσει ο ποιητής και χαράκτης, Ουίλιαμ Μπλέικ. Ο επισκέπτης συναντά στην περιήγησή του πολλές μορφές που τον ξαφνιάζουν, όπως, τον Μινώταυρο, τον Πρωτέα, έναν άγνωστο Φαραώ, την Ινδή θεά Κάλι, τη Λερναία Ύδρα, τη Σφίγγα, το κομμένο κεφάλι της Μέδουσας με τα φίδια, το κρανίο του Κύκλωπα, την ασπίδα του Αχιλλέα, μια χρυσή μαϊμού, έναν τεράστιο ηλιακό δίσκο, ένα μεταλλικό ρομπότ “βγαλμένο” από τα παιχνίδια transformer, τον Μόγλη από το «Βιβλίο της Ζούγκλας», κυκλαδικά γυναικεία μαρμάρινα σώματα με αναφορά στην Mattel, κατασκευάστρια εταιρεία της κούκλας Μπάρμπι, με ένδειξη “Made in China”, αλλά και φιγούρες όπως του Γκούφυ και του Μίκυ Μάους! Σχεδόν όλα τα εκθέματα είναι γεμάτα από πολύχρωμα κοράλλια όλων των ειδών, σφουγγάρια, πεταλίδες και κάθε μορφής θαλάσσιου οργανισμού που είχε επικολληθεί στις επιφάνειές τους στη διάρκεια χιλιάδων χρόνων και μάλιστα, θα έλεγε μάλιστα κανείς, σε «άψογους φυσικούς σχηματισμούς»...

Ο Χιρστ κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να «πουλήσει» την ιστορία του ως αληθινή! Επιμένει να εμφανίζει συνεχώς ρεαλιστικά αποδεικτικά και ταυτόχρονα μας λέει ο ίδιος πως είναι “μύθος”. Βυθίζει όντως στη θάλασσα τα ευρήματα και μας δείχνει βίντεο και φωτογραφίες από τους δεκάδες δύτες που τα ανασύρουν στην πραγματικότητα, γερανούς και πλοία πού συμμετέχουν στην επιχείρηση, τους επιστήμονες που βουτούν τα αντικείμενα σε τεράστιες λεκάνες με υγρά για να τα καθαρίσουν μετά την ανέλκυση και όλη τη διαδικασία που απαιτείται... Μπορεί να φανταστεί κανείς πόσοι εκατοντάδες άνθρωποι, επιστήμονες, καλλιτέχνες, τεχνίτες, συντηρητές, δύτες, και πολλές ακόμη ειδικότητες, εργάστηκαν για να στηθεί μια τέτοια «επιχείρηση», η οποία διήρκεσε δέκα χρόνια και παράλληλα ήταν σε πλήρη μυστικότητα από φιλότεχνους, συλλέκτες και δημοσιογράφους... Η προετοιμασία της έκθεσης του κόστισε 58 εκατομμύρια ευρώ!

Ο 52χρονος Βρετανός καλλιτέχνης, από τα τέλη της δεκαετίας του '80, έχει ως κεντρικό θέμα στα έργα του τη διερεύνηση σχέσεων μεταξύ ομορφιάς, θρησκείας, επιστήμης, ζωής και θανάτου. Είναι από τους πιο αμφιλεγόμενους αλλά και ο πλουσιότερος εν ζωή καλλιτέχνης στον κόσμο.

Οι τεχνοκριτικοί, αλλά και το κοινό, για ακόμη μια φορά, έρχονται σε διαμάχη πάνω στη δουλειά του. Ακούγονται και γράφονται τα χειρότερα αλλά ταυτόχρονα και πολύ καλά σχόλια -και- για τη νέα του δουλειά, εμπλουτίζοντας έτσι ακόμη περισσότερο τη φήμη του. Ας μην ξεχνάμε τα πολυσυζητημένα έργα του «Το φυσικό αδύνατο του θανάτου στο μυαλό κάποιου που ζει», ο καρχαρίας μέσα στη φορμαλδεΰδη, το κομμένο στα δύο πρόβατο και την «Αγάπη του Θεού», το ανθρώπινο κρανίο γεμάτο με 8.601 διαμάντια... Πόσοι δεν ήταν αυτοί που είπαν για το έργο του πως στερείται την έννοια της εικαστικότητας;

Παρ' όλα αυτά ο Ντάμιεν Χιρστ είναι, εκτός από καλλιτέχνης, ένας ιδιαίτερα επιτυχημένος επιχειρηματίας, ο οποίος, από το 2008 και μετά, έχει παραμερίσει τις αγοραπωλησίες μέσω των γκαλερί και διαπραγματεύεται τα έργα του αποκλειστικά μέσω δημοπρασιών!

Το σίγουρο είναι πως μερικά από αυτά τα έργα θα καταλήξουν σε κάποιον ιδιωτικό κήπο ή σε βιτρίνα μιας έπαυλης ή ενός μουσείου και ίσως ανακαλυφθούν ύστερα από χιλιάδες χρόνια, από κάποιον άλλον πολιτισμό... Αλήθεια, θα μπορούσε να επηρεαστεί η εικόνα που θα έχουν για την ανθρωπότητα, όταν αντικρύσουν έναν Φαραώ μαζί με τον Γκούφυ και το κρανίο του Κύκλωπα;

* Ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης είναι εικαστικός - χαράκτης

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL