Σε ηλικία 90 ετών, έφυγε χθες από τη ζωή η διακεκριμένη χαράκτρια Ζιζή Μακρή, που, αν και γαλλοσερβικής καταγωγής, συνέδεσε τη ζωή της και την τέχνη της με τις περιπέτειες και τους αγώνες της ελληνικής Αριστεράς.
Γεννημένη το 1924 στο Βελιγράδι, σπούδασε χαρακτική δίπλα στον Δημήτρη Γαλάνη στο Παρίσι, το 1946-50, όπου γνώρισε τον μετέπειτα σύζυγό της, τον Έλληνα γλύπτη Μέμο Μακρή. Το ζεύγος απελάθηκε από τη Γαλλία το 1951, λόγω της πολιτικής τους δράσης, και εγκαταστάθηκαν στη Βουδαπέστη, όπου έζησαν και δημιούργησαν μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1970. Η Ζιζή Μακρή πραγματοποίησε εκείνη την περίοδο πολλά ταξίδια στις σοσιαλιστικές χώρες (Κίνα, Ρωσία, Κούβα, Αζερμπαϊτζάν, Γεωργία, Αρμενία), τα οποία τροφοδότησαν με πλούσιο υλικό το εικαστικό της σύμπαν.
Το 1960 ήρθε παράνομα στην Ελλάδα, συνελήφθη και φυλακίστηκε στις γυναικείες φυλακές Αβέρωφ για έναν χρόνο, όπου φιλοτέχνησε τη σειρά των ξυλογραφιών Της φυλακής, που εκτέθηκαν το 1964 στον "Ζυγό". Ήταν η πρώτη φορά που το ελληνικό κοινό ήρθε σε επαφή με το έργο της, ενώ, είκοσι χρόνια αργότερα, το 1982, παρουσιάστηκαν στη γκαλερί «Νέες Μορφές» οι ξυλογραφίες από την Κίνα μαζί με άλλα έργα της.
Αυτή η ιδιαίτερα γοητευτική σειρά, όπου αποτυπώνονται όχι μόνο τα εντυπωσιακά τοπία και τα γοητευτικά χρώματα της Κίνας, αλλά και η δεξιοτεχνία της στον χειρισμό του υλικού, καθώς και ο ιδιαίτερος ρεαλισμός που τη διακρίνει, έγινε με θερμά λόγια δεκτή από την κριτική, τόσο στη Βουδαπέστη όσο και στην Πόλη του Μεξικού, όπου παρουσιάστηκε.
Τιμήθηκε δύο φορές με το βραβείο Μούνκατσι (1959, 1963), καθώς και με το βραβείο εξαίρετου καλλιτέχνη (1984), ανώτατη διάκριση της Ουγγαρίας, ενώ βραβεύτηκε πολλές φορές σε παγκόσμιους διαγωνισμούς.
Η τελευταία της έκθεση στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκε την περασμένη άνοιξη, με πρωτοβουλία των ΑΣΚΙ, στην γκαλερί Άστρα, όπου εκτέθηκε η σειρά Της φυλακής, μαζί με σειρά άλλων τεκμηρίων.
* "Οι παρακαταθήκες της στην ιστορία της τέχνης και των αγώνων του λαού μας για την κοινωνική του απελευθέρωση μένουν αθάνατες», αναφέρει το ΚΚΕ με ανακοίνωσή του, όπου σημειώνεται πως «ώς το τέλος της ζωής της στάθηκε ακλόνητη στο πλευρό του ΚΚΕ».
