Τα σύνορα και οι μετακινήσεις πληθυσμών, αλλά κυρίως η πολιτική και κοινωνική διαχείρισή τους, αναδεικνύονται σε μια εικαστική εγκατάσταση που οι περαστικοί και οι διαβάτες του ιστορικού κέντρου της Αθήνας μπορούν να συναντούν από σήμερα στη συμβολή των οδών Αιόλου και Κολοκοτρώνη.
Πρόκειται για φωτογραφικά ντοκουμέντα, τεκμήρια της προσφυγικής κρίσης, τραβηγμένα το 2015 στην Ειδομένη από τον γνωστό Έλληνα φωτογράφο Άγγελο Χριστοφιλόπουλο και προσαρμοσμένα στο ισόγειο κτήριο από την εικαστικό Μαρία Καραθάνου.
«Δεν είναι μια έκθεση φωτογραφίας ούτε μια εικαστική έκθεση, θέλαμε να είναι περισσότερο μια δράση» μας εξηγεί η Μ. Καραθάνου για το «achronic», όπως είναι ο τίτλος της εγκατάστασης, όπου κυριαρχούν μεγάλης κλίμακας φωτογραφίες, με στρατιώτες συνόρων, ξεβρασμένα πτώματα προσφύγων στις ακτές και επιζώντες ναυαγίων.
«Πρόκειται για ένα έργο πολιτικό, που μιλάει για το προσφυγικό, ιδωμένο από έναν τελείως διαφορετικό τρόπο, καθώς απομακρύνεται από την καθιερωμένη ματιά των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Δεν είναι ο τρόπος με τον οποίο δουλεύουν οι ρεπόρτερς για να βγάλουν θέμα. Έχει μια άλλη διαχείριση και αντιμετώπιση. Πρόθεση του φωτογράφου ήταν να σταματήσει να υπάρχει η πληροφορία μέσα από μια οθόνη, όπως συμβαίνει με την τηλεόραση, τον υπολογιστή ή το κινητό», προσθέτει η εικαστικός.
Διευκρινίζει μάλιστα πως «τα φωτογραφικά ντοκουμέντα έχουν εγκιβωτιστεί μέσα στον χώρο, σε ανθρώπινη κλίμακα, έτσι ώστε χώρος και εικόνα να είναι σαν ένα».
Η θέαση από τους επισκέπτες ή τους περαστικούς γίνεται ολόκληρη έξω από τη βιτρίνα.
Έτσι το έργο, που ξεκίνησε δυο ημέρες πριν το lockdown και σταμάτησε εξαιτίας του, επανέρχεται σήμερα, αλλά με τη συνθήκη της απόστασης που επιβάλλει η πανδημία, χωρίς να επιβάλλεται ωστόσο από αυτήν. Αυτός ήταν ο αρχικός σχεδιασμός του.
«Προβληματιστήκαμε πάρα πολύ εάν αυτή η θεματική των συνόρων και των προσφύγων μπορεί να παραμείνει σε ισχύ. Καθώς αυτούς τους τρεις μήνες η ζωή και όλος ο κόσμος έχουν αλλάξει. Καταλήξαμε ωστόσο πως η έννοια των συνόρων ισχύει σε μεγάλο βαθμό, καθώς η πανδημία απαγορεύει τις μετακινήσεις και τα ταξίδια από τη μια χώρα στην άλλη» αναφέρει η Μαρία Καραθάνου, χαρακτηρίζοντας το έργο «μια διαχρονική δυστοπία των ανθρώπων, όπου δεν υπάρχουν ούτε φυλές ούτε όρια σε όλο αυτό που συμβαίνει».
Η εγκατάσταση, σε επιμέλεια φωτισμού Γιώργου Αγιαννίτη, ήταν προγραμματισμένη από τις 5 Μαρτίου έως και τις 22 Μαΐου, όσο δηλαδή και το διάστημα της καραντίνας! Έτσι ακυρώθηκε εκ των πραγμάτων και επανέρχεται από σήμερα έως και τις 10 Σεπτεμβρίου.
Βασισμένη σε έναν μεγάλο όγκο φωτογραφικού υλικού, η εικαστικός δούλεψε από κοινού με τον φωτογράφο Άγγελο Χριστοφιλόπουλο και έστησε το έργο σε έναν γωνιακό, ισόγειο χώρο που ανακατασκευάστηκε, καθώς απομακρύνθηκαν παλαιότερες προθήκες, και έμεινε το κέλυφος του κτηρίου. «Ο χώρος αποκαλύφθηκε ολόκληρος, όπως και η φθαρτότητά του» σημειώνει. «Από όποια πλευρά και να βλέπεις το έργο, παρατηρείς κάτι διαφορετικό. Μια άλλη σύνθεση και δράση, σύμφωνα με την οπτική γωνία του καθένα, έτσι ώστε ο χώρος να μοιάζει διάτρητος. Ενώ το μέσα και το έξω γίνονται κατά κάποιο τρόπο ένα, όσον αφορά τις κλίμακες».
Η εγκατάσταση, που πραγματοποιήθηκε ύστερα από πρόταση του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο οποίο ανήκει και το κτήριο, στη συμβολή των οδών Αιόλου 42 - 44 & Κολοκοτρώνη, θα είναι επισκέψιμη έως και τις 10 Σεπτεμβρίου, καθημερινά 9.00 - 22.00, εκτός Σαββάτου και Κυριακής.
Μ. Ζούση
